Windows 10 versie 1903
Versie 1903 van Windows heeft een paar zinvolle vernieuwingen, maar ook dingen waar je je bedenkingen bij kunt hebben. De Home-versie kan updates bijvoorbeeld pauzeren, maar je kunt de updatedienst niet meer permanent uitschakelen.
Microsoft komt zo’n beetje elke zes maanden met een nieuwe versie van Windows 10. We zijn inmiddels aanbeland bij versie 1903. Op het moment dat we dit schreven doorliep die versie de release-preview-fase, de officiële versie moet als je dit leest aan een uitrol zijn begonnen. Het definitieve buildnummer is nog niet bekend en staat nu op 18362. Welke vernieuwingen en veranderingen er inzitten staat echter al langer vast. Een paar daarvan zullen nog wat meer vrienden en vijanden maken dan voorheen.
SANDBOX
De functie Windows Sandbox is bijvoorbeeld nieuw. Je moet het gebruik daarvan inschakelen via de optie ‘Windows-onderdelen in of uitschakelen’. Let wel: alleen bij een Pro- of Enterprise-editie én als je systeem het ondersteunt. Volgens Microsoft is het een mooie manier om uitvoerbare bestanden eenvoudig uit te proberen in een geïsoleerde omgeving. Maar het werkt wel iets anders dan bij een echte virtuele machine. De sandbox gebruikt de Hyper-V-techniek alleen voor het isoleren van de kernel en valt verder terug op containertechniek. Dat laatste heeft als voordeel dat de aangemaakte image amper ruimte inneemt – hij is in niet-actieve toestand niet meer dan ongeveer 25 MB groot. In een blogpost van Microsoft staat meer over – zie de link op de laatste pagina.
Na het starten ziet de sandbox eruit als een reguliere en kale Windows 10: een kleine desktop met een Taakbalk en Startmenu en dergelijke. De programma’s die je wilt uitproberen kun je met kopiëren en plakken in de sandbox krijgen en daar net als gebruikelijk starten. Het sandbox-venster is op elk moment te sluiten en wordt daarmee dan inclusief zijn content verwijderd.
MEER VRIJHEID
Cortana en het reguliere zoeken via de desktop zijn in versie 1903 sterker gescheiden. Beide hebben nu eigen
pictogrammen op de Taakbalk, die ook apart te verbergen zijn, en eigen rubrieken bij de instellingen van Windows 10. Bij een nieuwe installatie van het systeem krijg je bij de eerste configuratie nu niet meteen weer Cortana voorgeschoteld – met uitzondering van de Home-editie. Leuk allemaal, maar daar hebben we hier in het Nederlandstalige gebied nog helemaal niets aan.
In vergelijking met versie 1809 kun je nu meer meegeleverde apps met een rechter muisklik op het Startmenu verwijderen voor de actieve gebruiker – oftewel zonder dat je daarvoor met PowerShell-scripts in de weer hoeft. Tot nu toe kon je alleen de apps Feedback-hub, Mixed Reality-portal, Mobiele abonnementen, Office, OneNote, Print3D, Skype, Solitaire Collection, Tips en Weer op die manier wegkrijgen, maar bij versie 1903 bestaat die mogelijkheid ook voor 3D-viewer, Knippen en aantekenen, Films en tv, Groove Muziek, Agenda, Mail, Paint 3D, Rekenmachine, Voicerecorder, Sticky Notes en Xbox.
UPDATE-VRIJHEDEN
De Windows-Update-pagina bij de Instellingen heeft zelf een update gekregen. Met de pauzeknop bij ‘Updates gedurende … dagen onderbreken’ kun je updates nu een tot vijf weken uitstellen – afhankelijk van hoe vaak je op die knop drukt. Dat werkt nu eindelijk ook met de Home-edities. Bovendien worden nieuwe Windows 10-versies (ook wel functie-upgrades genoemd) in de toekomst wel aangeboden op het moment dat ze verschijnen, maar niet automatisch gedownload en ook niet automatisch geïnstalleerd. De enige uitzondering is als de draaiende versie inmiddels al zo oud is dat een functie-upgrade per se noodzakelijk is om in het vervolg überhaupt security-updates te kunnen krijgen.
Bovendien vervalt het onderscheid tussen het SemiAnnual Channel en Semi-Annual Channel (Targeted), wat voorheen ook wel Current Branch en Current Branch for Business werd genoemd. Als een nieuwe Windows 10-versie in de toekomst pas na een bepaalde periode van rijping te downloaden moet zijn, is bij de Pro-, Enterpriseen Education-edities net als voorheen een vertraging in te stellen van maximaal 365 dagen. In onze ervaring is een nieuwe versie meestal echter na drie tot vier maanden wel bevrijd van de grootste fouten.
FUNCTIEDETAILS
De indexeringsservice van de Windows-eigen zoekfunctie biedt een klassieke en een uitgebreide modus. In principe gaat het daarbij om de mogelijkheid de te indexeren locaties naar keuze via whitelisting of met blacklisting te configureren. De uitgebreide modus indexeert eerst alle beschikbare schijven en zondert daar alleen de uitdrukkelijk genoemde delen van uit.
Dat kan voor een aantal gebruikers heel handig zijn: er komen altijd wel weer gevallen voor waarbij de indexering van bijvoorbeeld op station D: opgeslagen locaties niet betrouwbaar werkt nadat die handmatig geconfigureerd waren. Met de uitgebreide modus kun je ook de overal verspreidde documenten beter vinden.
Op mobiele apparaten is er in het in actiecentrum nu een nieuwe schuifregelaar voor de beeldschermhelderheid. Bovendien schakelt de helderheid niet meer om als je van stroombron wisselt, zoals bij Windows lang gebruikelijk was. Om de accuduur desondanks automatisch te verbeteren, kun je het drempelniveau van de energiebesparingsmodus eenvoudig op 100 procent zetten – dan wordt echter niet alleen de helderheid gereduceerd, maar worden ook diverse achtergrondtaken gestopt.
Bij de instellingen kun je bij ‘Tijd en taal / Datum en tijd’ handmatig synchroniseren met een tijdserver en zien met welke server voor het laatst gesynchroniseerd is. De Concentratiehulp kan berichten ook in de fullscreen-modus onderdrukken. De gebruikstijden tijdens welke de pc niet automatisch mag herstarten als er updates klaar staan, kan Windows naar wens automatisch bepalen op basis van het gebruiksgedrag.
De editor (notepad.exe) heeft wederom een paar veranderingen gekregen. Hij slaat bestanden in de standaardinstelling nu op in UTF-8-formaat zonder Byte Order Mark en kan overweg met paden die langer dan 260 tekens zijn. Het schalen van het beeldscherm voor oudere en eventueel vaag weergegevens apps moet Windows nu zelf kunnen optimaliseren in plaats van continu te vragen of de weergave verbeterd moet worden.
De opties voor het handmatig configureren van ethernetinterfaces zitten nu ook bij de moderne Instellingen. Voor wifiverbindingen gold dat al langer, maar die instellingen werken nog steeds niet goed: als je via het klassieke Configuratiescherm vaste IP-adressen instelt, dan beweren de moderne Instellingen desondanks dat de interface automatisch via DHCP geconfigureerd is – daar moet Microsoft nog even wat aan doen.
BEDIENING
De kleur van de muis kun je bij de Instellingen onder ‘Toegankelijkheid / Cursor en aanwijzer’ nu naar wens aanpassen in plaats van alleen maar te kunnen kiezen uit zwart of wit. Ook de grootte van de muis is met een schuifregelaar in te stellen, en kan ook duidelijk groter worden dan voorheen. Dat heeft niet alleen voordelen voor mensen met een visuele beperking, maar kan ook helpen bij bijvoorbeeld presentaties, als de muis beter te herkennen moet zijn.
De spraakuitvoer van Windows (Verteller) heeft weer kleine verbeteringen gekregen. Hij moet nu met meer