Processors
Apple heeft zijn eigen ARM-processor M1 geïntroduceerd, die de Intel Core i uit de 13-inch MacBooks en Mac Mini’s gaat vervangen. AMD is blij met een groeiend marktaandeel, maar kan de vraag nauwelijks bijbenen.
Het is dan eindelijk zo ver: de eigen Apple M1 ARM-processor met vier krachtige en vier efficiëntere cores gaat de x86-technologie van Intel vervangen in de MacBook Air 13”, MacBook Pro 13” en Mac Mini. Sommige waarnemers noemen dit nu al het begin van het einde voor Intel – en het is evenmin goed nieuws voor AMD en Nvidia, want Apple heeft ook alle vertrouwen in zijn eigen gpu in de M1.
De grote vraag is nu of Apple daarmee een nieuwe trend heeft ingezet wat x86-processors betreft. Tot nu toe staat er geen andere ARM-processor voor laptops op de planning die kan concurreren met de M1. ARM heeft nog wel kort voor de onthulling van de M1 ook de CortexX1 en de Cortex-A78C aangekondigd, een variant van de A78. Binnenkort worden nieuwe ARM flagship-processors verwacht van Qualcomm (waarvan het gerucht gaat dat dit de Snapdragon 875 zal zijn) en Samsung (waarschijnlijk Exynos 1080), mogelijk met acht Cortex-kernen. Of en wanneer die in Windows-, Linux-laptops of Chromebooks zullen verschijnen, is echter nog niet bekend.
Het is geen toeval dat ‘s werelds financieel sterkste bedrijf – Apple – ook de krachtigste ARM-chips voor laptops tot nu toe heeft ontwikkeld. Qualcomm loopt ver achter wat betreft de prestaties, ondanks jarenlange voorsprong in de ontwikkeling van ARM-chips. Qualcomm is het ontwerpen van geoptimaliseerde ARMcpu’s grotendeels gestopt, hoewel men destijds erg trots was op de verschillende generaties eigen Kryo-cores. Inmiddels zit er vooral standaard ARM-hardware in.
Amazon, een gigantisch bedrijf met een waarde van miljarden euro’s, heeft het voortouw genomen in de ontwikkeling van ARM-chips voor servers. De meeste andere bedrijven hebben de ontwikkeling van hun eigen cores opgegeven. Voor ARM-laptopchips zou dit kunnen betekenen dat IT-giganten zoals Microsoft en Google, naast Apple, misschien ook hun eigen supersnelle cpu-ontwerpen zullen ontwikkelen – maar Qualcomm en Samsung niet. Grote laptopfabrikanten zoals Dell, HP en Lenovo zouden dus niet zomaar kunnen overstappen van AMD en Intel naar ARM. Voor Microsoft zouden ARM-chips niet alleen interessant zijn voor laptops, maar ook voor gameconsoles en servers – geruchten hierover steken zo nu en dan altijd weer de kop op.
Intussen is Intel verrast door een cpu-beveiligingslek dat nog moet worden gedicht. Deze keer betreft het een mogelijkheid om via de RAPL-prestatiemeetfunctie gegevens aan de processor te ontfutselen. Het veiligheidsgat met de naam Platypus werd ontdekt door medewerkers van de Technische Universiteit van Graz en CISPA, Moritz Lipp, Daniel Gruss en Michael Schwarz, die destijds ook het Spectre-veiligheidsgat hebben ontdekt.
De M1 van Apple en het Platypus-beveiligingslek hebben nauwelijks invloed gehad op de aandelenkoers van Intel, in tegenstelling tot de presentatie van de kwartaalcijfers eind oktober. Met name het vooruitzicht dat Intel een deel van de productie van 7-nanometer-chips zou moeten uitbesteden, ondanks het feit dat het bedrijf zijn eigen dure halfgeleiderfabrieken heeft, werd niet goed ontvangen op de beurs. Momenteel vraag je je af waar het grote Intel van weleer is gebleven.
AMD IN DE GLORIA
AMD koestert zich ondertussen in de glorie van Zen 3, gameconsoles (zie pagina 110) en de krachtige Radeon RX 6000 grafische chips. Zodra die laatste daadwerkelijk worden geleverd, zou de omzet van AMD opnieuw een impuls kunnen krijgen. Menig Nvidia-fan, die tevergeefs op zoek is naar GeForce 3000-kaarten in de winkels, zou overstag kunnen gaan. AMD heeft inmiddels ook een marktaandeel van meer dan 20 procent bij laptopprocessors, meer dan ooit tevoren.
Maar ook bij AMD loopt niet alles op rolletjes: in juli werden aantrekkelijke Ryzen 4000G-combiprocessors met vier tot acht Zen 2-kernen en geïntegreerde graphics voor betaalbare computers en kantoor-pc’s aangekondigd. Die zijn echter nauwelijks verkrijgbaar. AMD wilde naar verluidt in eerste instantie alleen Pro-versies voor kantoorcomputers van HP, Dell en Lenovo leveren, maar tot nu toe heeft alleen HP de Elite Desk 805 G6 aangekondigd – en zelfs die is niet beschikbaar. Blijkbaar hebben de nauw verwante Ryzen 4000U Renoir laptop-chips voorrang, vermoedelijk omdat de vraag hoger is als gevolg van de boom in thuiswerken. De embedded-variant van de Renoir gaat nu verschijnen als Ryzen Embedded V2000 Grey Hawk. Het is te hopen dat AMD voldoende chips kan inkopen bij leverancier TSMC om het groeiende aantal kopers niet teleur te stellen.