So waretips voor Linux
Switchen naar Linux is meer dan alleen een kwestie van even een installatie starten en klaar. Je moet dan ook de juiste tools vinden om het werken met een Linux-pc prettig te maken. We hebben een aantal tips voor alternatieven voor populaire programma’s.
Om goed met je pc te kunnen werken moet je alle tools die je dagelijkse nodig hebt klaar hebben staan. Als je wisselt van besturingssysteem, moet je een nieuwe zoektocht doen naar programma’s voor in je digitale gereedschapskist. Onder Linux valt er tegenwoordig meer dan genoeg te kiezen. Om het je wat makkelijker te maken, hebben we een aantal programma’s voor tekst-, beeld-, video- en audiobewerking voor je op een rijtje gezet.
TEKSTEN SCHIJVEN
Apostrophe is oorspronkelijk begonnen als UberWriter. Het is een minimalistische markdown-editor. Het belangrijkste doel van de ontwikkelaars is om elke afleiding die je van het schrijven houdt te voorkomen. Bij het typen verbergt Apostrophe dan alle bedieningselementen, zodat alleen een witte achtergrond en de tekst in typemachineletters zichtbaar is. De tool herkent de markdown-syntaxis, maar benadrukt die subtiel zonder z’n minimalisme te laten varen.De editor herkent de markdown-instructies voor het insluiten van afbeeldingen of voor het markeren van de syntaxis van codeblokken, maar geeft die alleen weer in de previewmodus. Je kunt naar die modus wisselen door op de knop met het boekpictogrammetje te klikken. In de previewmodus heeft de tekst een mooie lay-out, maar kan niet worden bewerkt. Je kunt echter een drop-downmenu gebruiken om de preview naast of onder de editor te tonen, of om die naar een apart venster te verplaatsen. De tekst is niet te printen, maar wel te exporteren naar vele formaten, waaronder PDF, ODT en HTML.
Bij Windows is het slechts één van de vele programma’s die er zijn, maar bij Linux is Master PDF Editor de topper. Een vergelijkbare tool om pdf-bestanden te bewerken of uit te breiden met interactieve elementen zoals met een office- of vectorprogramma is er onder Linux niet. De editor laat pas echt zien wat hij in huis heeft in de volledige versie, die rond de 70 euro kost. De gratis versie 5 van de editor voegt een watermerk toe aan de pdf’s zodra je ook maar één regel tekst verwijdert, Daarom is versie 4.3.89, die Code-Industry nog steeds aanbiedt als download,
een insidertip onder Linux-gebruikers. Daar kun je de meeste editfuncties nog gratis en zonder geforceerde watermerken mee gebruiken. De downloadlinks voor de rpm- en deb-pakketten zijn te vinden via de link op de laatste pagina van dit artikel.
FOTO’S BEWERKEN
Met de Gnome-imageviewer gThumb blader je snel door mappen met foto’s en voer je meteen kleine beeldbewerkingstaken uit, zoals het bijsnijden, schalen en draaien van foto’s. Pas de helderheid, het contrast, de verzadiging en de kleurcurves aan, maak foto’s zwart-wit of pas direct een filter toe. Met de sidebar in gThumb blader je door mappen of aangelegde collecties (catalog). In een catalog verzamel je bijvoorbeeld foto’s die je als diashow wilt weergeven. De foto’s blijven op hun oorspronkelijke plek. Je kunt trefwoorden en beoordelingen aan je foto’s toekennen. Bij het bekijken van een groot aantal foto’s zijn de drie gekleurde vlaggen te gebruiken om ze als goed gelukt of niet zo geslaagd te markeren en zo een voorselectie te maken.
De tool geeft de metadata weer en kan daar ook een beschrijving in opnemen. Dat kan ook met een notitie die alleen zichtbaar is in gThumb. Voor het privacyvriendelijk plaatsen van een foto op socialemedia kan gThumb de metadata volledig verwijderen. De extensions bevatten de mogelijkheid om te exporteren naar online diensten zoals Facebook en Flickr, om dubbele foto’s op te sporen, te importeren vanaf externe apparaten en om een statische fotogalerij voor het web te bouwen.
Als je een grote collectie foto’s hebt, is Digikam een handig hulpmiddel. Het programma kan niet alleen foto’s beheren, maar ook bewerken. Zelfs in tal van raw-formaten. Digikam zit zo vol features dat je mogelijk door de bomen het bos niet meer ziet, maar met een beetje oefening krijg je je foto’s goed onder controle. Als je veel doet aan raw-bewerking en met professionele tools als Lightroom hebt gewerkt, moet je eens een kijkje nemen bij Darktable.
VIDEO-EDITING
Om video’s onder Linux te editen, kun je je hand op de knip houden. De meeste van de onderstaande programma’s zijn te vinden in het softwarebeheer van je Linux-distributie. Het is het verstandig om de daarin aanwezige versies te gebruiken, tenzij je voor een nieuwe functie de laatste versie nodig hebt. Als je het begin en het einde van een videobestand wilt afsnijden (bijvoorbeeld voor socialemedia), is een kleine tool als Vidcutter voldoende. Die verwijdert in een paar tellen het saaie begin en het voortslepende einde. Voor grotere bestanden is de tool niet geschikt, en ook complexe projecten is niet aan hem besteed.
Om veel video- en audiofragmenten te ordenen op een tijdlijn, te werken met overgangen, titels en effecten toe te voegen, kleurcorrecties aan te brengen, het volume van de audiotracks aan te passen of zelfs een nieuwe op te nemen en vervolgens het geheel in een video te renderen, heb je een echte video-editor nodig. De meeste opensource programma’s gebruiken de commandlinetool ffmpeg voor het lezen en schrijven en ondersteunen daarom verschillende codecs en bestandsformaten.
Met de gratis opensource video-editor Flowblade krijg je een aanzienlijk meer mogelijkheden. Daarmee kun je verschillende video- en audiotracks rangschikken en bewerken en in het gewenste uitvoerformaat renderen. OpenShot is ook zo’n handige tool, en dan is er ook nog Shotcut, die minder uitgebreid is maar voor veel videoprojecten voldoende te bieden heeft.
Kdenlive scoort hoog qua aantal functies, maar is toch makkelijk in gebruik. Het is de enige van de gratis tools die ook videoclips met meerdere audiotdracks kan inlezen. De gebruikersinterface heeft vier lay-outs voor verschillende workflows en kan naar eigen smaak worden aangepast. De grote hoeveelheid effecten en composities, een handig hulpmiddel voor titels en eenvoudige voice-over-opnames maken Kdenlive voor veel projecten de beste keuze.
programma ondersteunt aan de andere kant wel codecs zoals Apple ProRes en DNxHD en containerformaten zoals DCP en MXF.
De commerciële tool Lightworks (gratis na registratie) is anders en kan gangbare formaten importeren en exporteren. In vier werkruimtes combineert Lightworks veel functies voor videobewerking, effecten en audiobewerking. De interface is minimalistisch en veel functies zijn alleen toegankelijk via sneltoetsen of contextmenu’s. De gratis versie exporteert video’s tot een resolutie van 720p. Als je een hogere resolutie nodig hebt moet je een licentie aanschaffen. Voor de gratis versie moet je je registreren en steeds opnieuw inloggen. Een licentie is beschikbaar via een maandelijkse of jaarlijkse betaling (ongeveer 20 en 135 euro), maar in tegenstelling tot bij een eenmalige aanschaf (ongeveer 340 euro) krijgt je wel toekomstige versie-updates.
MUZIKAAL
Als je een interview wilt opnemen en bewerken, een snelle muziekdemo wilt maken en mixen of een podcast wilt opnemen, is de lichtgewicht Audacity de perfecte keuze. Het wordt geleverd met alle tools die relevant zijn voor audiobewerking. De ietwat gedateerde gebruikersinterface is makkelijk te doorgronden. Alleen het aanpassen van het volume van verschillende tracks vereist enige oefening in het gebruik van de volumetool.
Met de geïntegreerde effecten, die helaas destructief werken, geeft Audacity de opnames meer power of ruimtelijkheid, tot vreugde van hoorspelproducenten en musici. Verdere effecten kunnen worden toegevoegd, en Audacity kan ook worden gebruikt met VST-plug-ins. VST-instrumenten zijn daarentegen niet inbegrepen. Je kunt wel clicktracks aanmaken, en dankzij de overdubfunctie kunnen muzikanten tijdens het opnemen van een nieuwe zangmelodie bijvoorbeeld naar eerder opgenomen sporen luisteren. De mogelijkheden van Audacity zijn te beperkt voor (semi-)professionele muziekopnames, maar de meeste alledaagse audiotaken handelt de tool prima af.
Muzikanten en producenten zouden voor het werken onder Linux eens naar twee Digital Audio Workstations (DAW) moeten kijken: LMMS en Ardour. Het gratis LMMS is vooral bedoeld voor muzikanten die een MIDI-keyboard gebruiken om hun eigen muziek op de pc te importeren en vervolgens te bewerken. Onder de meer dan tien inbegrepen instrumentenplug-ins zitten verschillende zeer krachtige synthesizers en toongeneratoren, maar er zijn geen presets die de plug-ins kunnen laten klinken als verschillende instrumenten.
LMMS is slechts beperkt geschikt voor sampling, omdat er geen audio-editor inzit waarmee je audioclips kunt bewerken. De ontwikkelaars verwijzen daarvoor naar Audacity. Ook voor het remixen en bewerken van audiotracks is LMMS nauwelijks geschikt. Er is geen mogelijkheid om de tracks exact op de maat te knippen en te synchroniseren.
MAATWERK
Een van de sterke punten van audio-editor Ardour is het kunnen uitlijnen op (delen van) maten. Daarmee kun je de audiotracks van een track snel opsplitsen in individuele clips en die herschikken voor het remixen of bewerken. Ardour werkt niet-destructief en kan ook overweg met MIDI-tracks. Ardour is in principe ook interessant voor muzikanten, maar alleen niet onder Linux, want er zijn slechts vier instrumentenplug-ins inbegrepen. Hoewel je achteraf VST-2 plugins kunt toevoegen via de plug-inmanager, zijn alleen de voor Linux gecompileerde plug-ins onder Linux bruikbaar.
Wil je de VST-plug-ins van Steinberg, reFX of IoZone gebruiken die normaal gesproken bedoeld zijn voor Windows, dan heb je een speciale versie van Ardour en WINE nodig. En dan is het maar hopen dat er geen ongewenste latenties of crashes optreden. Ardour is alleen gratis beschikbaar in een testversie. Je bepaalt zelf hoeveel je wilt betalen voor de volledige versie.
Als je van jammen met wat begeleiding op drums houdt of een drumtrack nodig hebt voor een demo, dan is Hydrogen een eenvoudige drummachine met een intuïtieve bediening. Door met de muis op een raster te klikken stel je patronen samen, die op hun beurt weer in een matrix kunnen worden gerangschikt om complete liedjesstructuren te vormen.
De bewerkingsfuncties zijn overzichtelijk, maar bevatten alleen de belangrijkste parameters. Elke afzonderlijke beat kan worden aangepast in snelheid, panorama en toonhoogte. Hydrogen wordt geleverd met een TR808-emulator en een rock-kit, twee drumstellen die naar wens zijn aan te passen.
Het programma accepteert daarbij andere sets in Hydrogen-formaat. Er zijn tientallen userkits op internet, en die zijn direct te importeren. Met een mengtafel kunnen alle componenten van de drumkits daarbij optimaal op elkaar worden afgestemd voordat je ze gaat exporteren. Hydrogen maakt projectbestanden aan als je wilt en exporteert afgewerkte nummers als WAV-, OGG-, AIFF-, FLAC- of MIDIbestanden.