FAQ: Windows 10 kopen
Het is verleidelijk om bij het kopen van Windows veel geld te besparen, maar krijg je bij de diverse aanbiedingen ook echt een geldige licentie? Daar is veel discussie en onduidelijkheid over. Deze FAQ probeert wat antwoorden te geven. HET PROBLEEM
?
!
Bij het kopen van software is er nauwelijks een complexer productbeleid dan dat van Microsoft voor Windows 10. Het begint er al mee dat er verschillende edities zijn met een afwijkende functionaliteit (Home, Pro, Enterprise en al naargelang hoe je ze telt nog enkele honderden meer). We hebben eerder al eens geprobeerd een overzicht te geven van het enorme aantal Windows-edities [1].
Microsoft distribueert Windows bovendien met erg verschillende en complexe licentiemodellen, bijvoorbeeld kant-en-klaar geïnstalleerd op nieuwe of gebruikte pc’s, in staffels van verschillende omvang, via e-mail, in pakketten die per gebruiker of per computer een licentie bieden (volumelicenties) enzovoort. Het aanbod voor particuliere klanten is daarbij nog relatief overzichtelijk. Bedrijven komen echter al snel in
Een FAQ voor het kopen van Windows? Wat is daar zo moeilijk aan? een lastige spagaat terecht tussen ‘zo veel als nodig’ en ‘niet meer dan nodig’. Als ze dat verkeerd inschatten, betalen ze al snel te veel dan wel te weinig – in het laatste geval dreigen er dan zelfs juridische problemen.
Een nogal onoverzichtelijke kwestie is daarbij de handel in gebruikte licenties. In principe is het toegestaan om gebruikte software door te verkopen (zelfs als het om een downloadversie gaat), maar in de praktijk zijn er veel mitsen en maren.
WAT JE KOOPT
?
!
Dat verschilt eigenlijk van geval tot geval. Één ding krijg je in elk geval, en dat is een licentie, oftewel het recht om Windows te mogen gebruiken. De verkoper moet daarvoor dan wel over het recht beschikken om jou dat gebruiksrecht te mogen verschaffen.
Daarnaast ontvang je normaliter natuurlijk de software, dat kan geïnstalleerd op een pc of op een dvd, usb-stick, of als download om zelf te installeren. Tot slot ontvang je een productsleutel, die bij kanten-klare pc’s van grote fabrikanten niet in gedrukte of digitale vorm wordt bijgeleverd, maar als leesbare tekst in de ACPI-tabel MSDM van de firmware op het moederbord zit.
Wat krijg ik eigenlijk als ik een versie van Windows koop?
WAT IS EEN LICENTIE?
?
!
Dat hangt van de licentie af. Voor privépersonen geldt de vuistregel: een licentie geeft je het recht om een enkele Windows-installatie op een enkele pc te gebruiken – meer niet. Er zijn echter grijze gebieden. Bij een parallelle installatie is het bijvoorbeeld duidelijk dat altijd slechts een enkele installatie tegelijk actief is, terwijl de andere inactief op de schijf aanwezig is. Maar als je ze beide om beurten wilt gebruiken, zal Microsoft dat als rechthebbende niet toestaan.
Het is echter de vraag of je in dat geval de toestemming van de maker nodig hebt. Daar zou een rechtbank zich over moeten uitspreken, maar dan moet iemand daar eerst wel een rechtszaak over aanspannen,
Wat houdt het gebruiksrecht persoonlijk eigenlijk in? voor mij
en dat is nog niet gebeurd. De kwestie ligt anders bij bijvoorbeeld een virtuele machine: die is tegelijkertijd met het host-besturingssysteem actief en vergt dus onomstreden een eigen licentie.
Microsoft biedt ook licenties met andere gebruiksrechten, maar die zijn bestemd voor specifieke doelgroepen (bedrijven, instanties, onderwijsinstellingen) en zijn meestal alleen onder bepaalde voorwaarden te krijgen en in te zetten.
WAAROM EEN LICENTIE?
?
Wat moet ik met een licentie? Ik kan de installatiebestanden toch gewoon downloaden met de Media Creation Tool via microsoft.com/ software-download/windows10. Het enige dat ik eigenlijk nodig heb is de productsleutel.
!
Dat is technisch gezien misschien wel zo, maar juridisch ligt dat anders. De maker van een programma, in dit geval Microsoft, beschikt standaard over alle rechten. Hij kan binnen het wettelijke kader beslissen onder welke voorwaarden en tegen welke prijs zijn software door anderen gebruikt mag worden. Als je aan die voorwaarden voldoet, verkrijg je het gebruiksrecht en verleent Microsoft je een licentie. Het gebruik van Windows zonder licentie is daarom een inbreuk op de rechten van Microsoft en kan juridisch vervolgd worden.
Dat geldt overigens ook voor andere software: je mag software onder de GNU General Public License GPL bijvoorbeeld gratis gebruiken en zelfs distribueren, maar in het laatste geval moet je dan wel voldoen aan de licentievoorwaarden die daarvoor zijn vastgelegd. In de pratkijk betekent dit dat je de broncode moet verstrekken of informatie over hoe die code op aanvraag verkregen kan worden.
Als je die voorwaarde overtreedt, kun je ook grote problemen krijgen. Er is software waarmee je daadwerkelijk mag doen wat je wilt, maar zelfs dan moet de maker daarvoor toestemming hebben verleend. Om het onomwonden te zeggen: je hebt geen recht op zo goedkoop mogelijke of gratis software.
SLEUTEL = LICENTIE?
?
!
Helaas niet. Een productsleutel dient wel als bewijs voor het bezitten van een licentie, maar niet elke sleutel is daarvoor geschikt. Zo zijn er bijvoorbeeld generieke sleutels, die wel door het setupprogramma van Windows worden geaccepteerd, maar niet door de activatieservers van Microsoft. Bovendien kan een sleutel gestolen zijn of meerdere malen gebruikt worden terwijl dat niet is toegestaan. Ook in dat geval heb je met zo’n sleutel geen gebruiksrecht.
Als ik een productsleutel koop, koop ik daarmee dan niet automatisch een licentie?
!
Vervelend genoeg is het antwoord ook in dit geval nee. Microsoft neemt namelijk geen technische maatregelen die ervoor zorgen dat een sleutel alleen geactiveerd kan worden als er een geldige licentie aan gekoppeld is.
Zoals Microsoft het zelf zegt: “De basis van onze producten en services is vertrouwen”. Het gevolg is echter dat een handelaar dezelfde sleutel aan meerdere klanten kan verkopen en die hun installatie ook succesvol kunnen activeren.
Maar daarmee hebben ze nog geen gebruiksrecht verkregen. Daar kom je dan vaak pas achter bij de volgende upgrade naar een nieuwe Windows 10-versie, waarbij de sleutel weer gecontroleerd wordt en geblokkeerd blijkt te zijn. Er zijn ook productsleutels die bestemd zijn voor andere regio’s dan de EU. Die mogen hier niet worden verkocht, en als je zo’n sleutel toch koopt heb je geen geldige licentie, ook al zal het activeren doorgaans wel goed gaan. Hetzelfde geldt voor sleutels die alleen bestemd zijn voor personeel of studenten van onderwijsinstellingen. Als je daar niet onder valt zal het activeren wel lukken, maar je hebt dan geen gebruiksrecht. Licenties voor Visual-Studio-abonnementen (voorheen MSDN) mogen hoofdzakelijk alleen voor testdoeleinden gebruikt worden.
GELDIGE LICENTIE HERKENNEN
?
Als zowel de productsleutel en een geslaagde activatie niet telt als bewijs voor de geldigheid van mijn licentie, wat dan wel? Er moet toch een manier zijn om de geldigheid te herkennen.
IK WIL HET GRATIS
? !
Wat zijn de opties als ik geen geld aan Windows kan of wil uitgeven?
IK WIL HET NOG GOEDKOPER
?
!
Als je alle juridische aspecten negeert kun je misschien geld besparen, maar wel met risico. Als het om één licentie gaat, zal dat vaak zonder gevolgen blijven. Maar bij grotere aantallen neemt de kans toe dat je voor de rechter moet verschijnen. Zeker als bedrijf moet je je ervan verzekeren dat je niet het slachtoffer wordt van malafide verkopers.
Als je bewust in zee gaat met dubieuze handelaren, moet je bij problemen bovendien niet op enige rechtshulp rekenen. In tegendeel: als je zo’n verkoper bij de politie aangeeft, kan het juist gebeuren dat je zelf voor de rechter moet verschijnen.
Dat juridische gezwets boeit me allemaal niet zo, ik wil het gewoon zo goedkoop mogelijk.
ACTIVATIEPROBLEMEN
Ik kan mijn gekochte Windows-licentie niet activeren.
!
Kijk in dat geval eerst of de activatie wel goed verloopt. Bij goedkopere moet je bij de activatie soms op specifieke manieren te werk gaan. De ene methode kost daarbij soms meer werk dan de andere. Mogelijk kan de verkoper je daarbij verder helpen.
MEER ACTIVATIEPROBLEMEN
?
!
Dat zal in de meeste gevallen niets opleveren. De verkoper is degene die verantwoordelijk is voor het leveren van een goed werkend product. Hij is degene die ervoor verantwoordelijk is dat de verkochte licentie legaal is en goed werkt, en daarbij hoort ook een succesvolle activatie.
Het activeren lukt nog steeds niet, ik dien een klacht in bij Microsoft!
LICENTIES RUILEN
?
Ik heb ooit een productsleutel gekocht bij een verkoper op een online marktplaats die ondertussen weer is verdwenen, en ik betwijfel ondertussen eigenlijk of dat wel zo’n goed idee was. Daarom heb ik een System Builder-licentie gekocht die ik in plaats daarvan wil gebruiken, maar moet ik Windows daarvoor dan weer opnieuw gaan installeren?