Grote bestanden opsporen in Linux

INVENTARISATIE

Een snel overzicht van de totale beschikbare schijfruimte krijg je met het commando df: df -h

Dat commando laat de grootte van de gekoppelde schijven zien, de gebruikte ruimte en de nog beschikbare ruimte. Een beetje mooier, maar met in principe dezelfde informatie, kan dat met de tool inxi. Die kleine commandline-tool moet bij de meeste distributies worden geïnstalleerd vanuit het pakketbeheer. Het commando inxi laat met de parameter -p het vulniveau van de afzonderlijke partities zien: inxi -p

Als de inhoud van een directory nog te overzien is, gee het volgende commando de grootte van de bestanden en directory’s aan: du -h

Bij veel bestanden wordt dat echter snel verwarrend, een grafische tool gee dan een beter overzicht.

BAOBAB

De tool Baobab, die in het menu de naam ‘disk usage analyzer’ hee staan, is een Gnome-tool met slechts enkele opties. Na het starten van het programma biedt het de home- en root-directory en extra partities om uit te kiezen. Als je bijvoorbeeld op de home-directory klikt, zal Baobab de inhoud en de grootte ervan analyseren. Het resultaat is een lijst met bestanden en directory’s aan de linkerkant van het venster, gesorteerd op grootte, en een taartdiagram met taartstukken die de grote directory’s duidelijk benadrukken.

Op systemen die al lang in gebruik zijn, is het resultaat vaak verrassend: een lang vergeten .winedirectory, waarin een ongebruikte Wine-configuratie inclusief programma’s sluimert, films die ooit uit de mediabibliotheek gedownload zijn, oude downloads en last but not least games van Itch.io of Steam.

Als een directory met een groot stuk taart veel ruimte op de schijf in beslag neemt, kun je daar verder zoeken. Om dat te doen, beweeg je de muis over het betre ende gebied van de grafiek, dan zal Baobab de naam van de directory en de grootte ervan weergeven, evenals de namen van de subdirectory’s.

Aan de linkerkant van het Baobab-venster kun je door de directory’s bladeren om alleen de bestanden en directory’s te zien die ze bevatten. De grafiek rechts toont de ruimteverdeling van de geselecteerde directory. Als je direct in een directory wilt kijken om daar bestanden te verwijderen, brengt het menu-item Open Folder je daarheen. Je vindt dat in het contextmenu bij een rechter muisklik op de directory aan de linkerkant of de grafiek aan de rechterkant. Als de taartgrafiek je niet bevalt, kan Baobab de schijfvulling ook in blokken visualiseren. De knop om tussen die weergaven te switchen bevindt zich onder de grafiek.

Als je bestanden of hele directory’s hebt verwijderd, klik je op de knop met de twee cirkelvormige pijlen in de rechterbovenhoek van Baobab om de weergave te verversen.

FILELIGHT

De KDE-tools bieden een grafisch hulpmiddel dat vergelijkbaar is met Baobab, maar beter past bij een Qt-bureaublad. De Qt-tool Filelight analyseert ook de gebruikte schijfruimte, maar doet dat zonder een directorylijst en laat alleen een kleurrijke taartgrafiek zien. Beweeg je met de muis over een taartstuk, dan gee Filelight meer informatie en toont het de namen van de subdirectory’s.

Ook in dat geval leidt een rechtermuisklik naar de betre ende directory, o ewel in de bestandsmanager (Open File Manager Here) of op de commandline (Open Terminal Here) – afhankelijk van waar je de voorkeur aan gee voor het verwijderen van de bestanden.

Bij de programma-instellingen, die je vindt in het menu onder ‘Settings / Configure Filelight’, kun je bij ‘Scanning’ directory’s specifiek uitsluiten. Standaard brandt de tool zijn vingers al niet aan / dev, /proc, /sys en /root. Bij Appearance kun je het uiterlijk van de grafiek aanpassen of switchen van felle kleuren (Rainbow") naar een contrastrijke grijswaardenweergave. De lettergrootte kan ook worden aangepast. Kleine bestanden van een paar kB groot worden normaal gesproken niet meegenomen, maar door de optie ‘Show small files’ wordt ook hun grootte mee gerekend en aan de grafiek toegevoegd. Om de kleinere mappen aan de rand van de grafiek te verbergen, vergroot je de weergave met Ctrl++, indien nodig meerdere malen. Ctrl+voegt de buitenste cirkels weer toe.

Om een directory direct te lezen, typ je het pad ernaar of de naam van de directory (als die zich bevindt binnen de huidige directory) in het veld in de rechterbovenhoek van het venster, en druk je op Enter. Op die manier kun je makkelijk lang vergeten ruimteverspillers vinden, zelfs als ze zich al jaren met succes in de krochten van je harde schijf verborgen hielden.

SNELLE WORKAROUND

Zowel Baobab als Filelight tonen in enkele ogenblikken waar je bestanden veel ruimte in beslag nemen. Op die manier verzand je niet in het verwijderen van kleine bestanden, maar identificeer je snel van welke bestanden het loont om ze te verwijderen, zodat je je werk verder zonder al te veel vertraging kunt voortzetten.