Fitnesstrackers tussen de 30 en 300 euro
Het alleen simpelweg stappen tellen is zó 2020: de nieuwe generatie fitnesstrackers kunnen je slaap, stress en zuurstofverzadiging meten.
De eerste fitnesstrackers werden nog een beetje stiekem weggestopt met een clip op de tailleband van een broek, maar vandaag de dag worden ze trots op de pols gedragen. Maar ook al is het beeld veranderd, het basisidee is hetzelfde gebleven: door het meten van je gedrag moet het bewustzijn van de eigen levensstijl en dus de eigen gezondheid vergroot worden.
We hebben negen fitnesstrackers in de praktijk uitvoerig getest. Smartwatches hebben we expres niet bekeken, die hebben een beduidend kortere accuduur en zijn meestal duurder. Marktleider Apple biedt wel een niveau van functionaliteit en nauwkeurigheid dat veel concurrenten niet halen – en de instapprijs ligt in het geteste bereik – maar niet iedereen neemt genoegen met een accuduur van maar één dag of heeft een vereiste iPhone.
VANAF 30 EURO
Voor deze test hebben we zeer verschillende producten in huis gehaald, van instapmodellen vanaf 30 euro tot een hoogwaardige gezondheidstracker van bijna 300 euro. Daarbij hebben we ons beperkt tot een enkel model van elke fabrikant. Meestal hebben we het product gekozen dat volgens prijsvergelijkingssites momenteel het best verkocht wordt, maar soms hebben we ook gekozen voor het nieuwste apparaat van een fabrikant.
De goedkopere modellen komen vooral uit Azië. In dat segment hebben we gekeken naar de Amazfit Neo, Huawei Band 4, Samsung Galaxy Fit 2, Xiaomi Mi Band 5 en de Yamay SW336. De Garmin Vivosmart 4 en Polar Ignite zijn vooral populair bij ambitieuze sporters. Daarnaast hebben we van pionier Fitbit de Charge 4 getest en van Withings de ScanWatch, die zich vooral richt op gezondheidsgegevens. Onze bevindingen met betrekking tot de functies van de app en het ecosysteem zijn ook van toepassing op andere apparaten van dezelfde fabrikant.
De door ons geteste trackers kunnen meer dan alleen stappen tellen en de hartslag meten. Slaapmeting is al langer een standaardfunctie van trackers. Tegenwoordig wordt steeds vaker ook het stressniveau gemeten. Ook al zijn cijfers mooi, veel gebruikers hebben toch behoefte aan ondersteuning bij het in de praktijk brengen van de aanbevelingen. Daarbij helpen activiteitdoelen, ademhalingsoefeningen en coaching voor fitness en mindfulness. Daarnaast speelt gezondheid een steeds belangrijkere rol. Met uitzondering van de Fitbit Charge 4, Polar Ignite en Yamay SW336 waarschuwen alle trackers voor een opvallend hoge hartslag. De Withings ScanWatch biedt zelfs een volledige ECGfunctie.
In het jaar van Covid19 worden ook metingen van de zuurstofsaturatie in het bloed als indicator voor de gezondheid van je luchtwegen steeds populairder. Als je geïnteresseerd bent in die functie, moet je kijken naar de Withings ScanWatch, Huawei Band 4 en Garmin Vivosmart 4. Alleen die geven de waarde
rechtstreeks weer. Fitbit meet de verzadiging wel tijdens je slaap, maar toont alleen een curve zonder percentages. In het algemeen moet je de nauwkeurigheid van de gemeten waarden kritisch bekijken. Alleen Withings heeft de functie medisch gevalideerd in zijn ScanWatch. De ScanWatch is voorzien van een CEmarkering voor medische producten, de goedkeuring bij de Amerikaanse FDA is aangevraagd maar nog niet gekregen. Voor alle andere fabrikanten is het meten van de zuurstofsaturatie in het bloed een ‘lifestylefunctie’ – een eufemisme voor ‘niet medisch gevalideerd’. De reden daarvoor hoeft niet alleen te liggen in problemen met de nauwkeurigheid, maar ook in de moeite die het kost om goedkeuring te krijgen. De meting van de zuurstofsaturatie in het bloed wordt bij de Apple Watch 6 trouwens ook als lifestylefunctie op de markt gebracht.
De fitnesstrackers missen de precisie van medische instrumenten ook op andere gebieden. De gemeten waarden moeten dan ook minder als absolute waarheid gezien worden en meer als een indicatie van hoe het gesteld is. Zelfs bij de ogenschijnlijk eenvoudige taak om stappen te tellen, zijn er duidelijke verschillen. De meeste apparaten slagen er aardig in om de stappen te detecteren bij uniforme bewegingen zoals lopen en rennen. Het is echter moeilijker om andere vormen van beweging uit te filteren. Vooral bewegingen van de polsen genereren veel valselijk gedetecteerde stappen. Het sportmerk Polar heeft daarom het idee laten varen om stappen zo nauwkeurig mogelijk te detecteren. Bij Polar zijn de getoonde stappen slechts een maat voor de hoeveelheid beweging, of je nu rent of zwemt. Andere fabrikanten richten zich op meetwaarden zoals het aantal actieve minuten of het aantal verbrande calorieën. Bijna alle beweging is immers gezond, zelfs als je geen stappen zet.
ONNAUWKEURIGE HARTSLAG
Het registreren van de hartslag gebeurt vaak onnauwkeurig omdat een hoge meetnauwkeurigheid van de optische sensoren ten koste van de accuduur gaat. Om de door de hartslag veroorzaakte schommelingen in de bloedstroom zo duidelijk mogelijk te onderscheiden van de achtergrondruis zijn heldere leds en een hoge meetfrequentie nodig. Daarom is de vuistregel: hoe langer de accu’s meegaan, des te groter de energiebesparingen en des te slechter de meetnauwkeurigheid. Doorgaans geven de sensors van de trackers de juiste waarden, vooral in rust of bij een gelijkmatige belasting. De situatie wordt moeilijker met dynamische sporten zoals volleybal en krachttraining. Als je belang hecht aan nauwkeurige resultaten, ontkom je bijna niet aan een klassieke borstband die aan de trackers van Garmin en Polar kan worden gekoppeld. Zelfs de fitnesstrackers van gevestigde sportmerken hebben daar vaak problemen mee. De Apple Watch vanaf de vierde generatie heeft in forums wel een goede reputatie opgebouwd over dat onderwerp, maar die nauwkeurigheid wordt onder andere bekocht met de korte accuduur van 18 uur. Echte fitnesstrackers werken tot wel 30 dagen op één lading.
Een andere strategie om het conflict tussen de accuduur en de nauwkeurigheid van de hartslagmeting op te lossen, is het gerichte gebruik van de optische sensor. Vooral trackers van Aziatische fabrikanten bieden de optie om de hartslagmeting in het dagelijks leven te deactiveren of om de frequentie van de metingen te verminderen. Als je het maximale scala aan functies wilt, inclusief een gedetailleerde slaapanalyse en het meten van stressniveaus, is het niet mogelijk om de vaak zeer actieve leds te omzeilen. Stressmeting is gebaseerd op de hartslagvariabiliteit (HRV), oftewel de verschillen tussen de tijdsintervallen van de individuele hartslagen.
Een hoge HRV wordt beschouwd als een teken van een goed regulerend vermogen van het autonome zenuwstelsel. Fysieke en mentale stress belemmeren die regulatie, de opeenvolging van de hartslagen wordt dan statischer en de hartslagvariabiliteit vermindert. Veel fitnesstrackers rapporteren niet de medisch vastgestelde HRV, maar zetten die om in een eigen stressscore. De scores zijn dan ook niet vergelijkbaar en kunnen in het beste geval worden gebruikt om de individuele vooruitgang te monitoren. Alleen Polar en Fitbit (die laatste echter alleen met een premium abonnement) geven de HRVwaarde expliciet aan.
De situatie is ook ingewikkeld als het gaat om je slaap, waarvan de fasen slechts bij benadering op de pols kunnen worden bepaald. Alleen de lichte slaapen diepe slaapfasen verschillen aanzienlijk in de intensiteit van fysieke activiteit. Als je daarentegen onderscheid wilt maken tussen de nietbeweeglijke diepe en REMslaapfase, kan dat eigenlijk alleen door het meten van de hersengolven. Sommige trackers proberen die slaapfasen toch te identificeren op basis van veranderingen in de hartslag, maar dat werkt eerder slecht dan goed. Tijdens het testen vonden we een enorme variatie in de gemeten waarden. De metingen voor de slaapduur zijn iets betrouwbaarder, hoewel de apparaten daar ook erg verschillende waarden kunnen geven, afhankelijk van je gewoontes. Als je ’s avonds lang wakker ligt op bed of ’s morgens na het wakker worden nog even verder dommelt, krijg je verkeerde resultaten.
Veel belangrijker dan de nauwkeurigheid van de gemeten waarden is echter het motiverende effect van een fitnesstracker. Daarom promoten veel fabrikanten de onderlinge competitie tussen gebruikers. Gebruikers van Fitbit, Garmin, Samsung, Withings en Xiaomi kunnen hun resultaten vergelijken met die van vrienden die een apparaat van hetzelfde merk hebben. Ook
andere vormen van gamificatie zoals uitdagingen en puntensystemen met virtuele medailles zijn populair bij fabrikanten. Nog concreter wordt het met coachingsfuncties zoals begeleide oefeningen en gestructureerde strategieën voor gedragsverandering.
Gangbaar zijn verder oefeningen op het gebied van fitness en mindfulness. Polar biedt zijn gebruikers oefeningen die zijn afgestemd op de mate van herstel, van stretchen tot krachttraining. Fitbit heeft het meest uitgebreide aanbod, maar voor de volledige omvang moet je een betaald abonnement hebben. Als je gewoon wat actiever wilt worden, kan dat ook zonder digitale coaching. Je kunt je waarden dan beter niet te veel vergelijken met die van andere eigenaars van soortgelijke apparaten, maar vooral met jezelf. Dan merk je hopelijk ook dat je zelf je vorderingen in de hand hebt (en niet om je pols).
CONCLUSIE
De markt voor fitnesstrackers is erg divers en biedt voor iedereen een geschikt model. De meest uitgebreide totaaloplossing komt van Fitbit, de pionier in fitnesstracking. Geen ander merk biedt zo’n verscheidenheid aan functies – maar voor sommige analyseen coachingsfuncties moet je een abonnement hebben. Ambitieuze sporters zitten waarschijnlijk goed bij Garmin en Polar. Voor wie het wat rustiger aan wil doen, biedt Withings een aantrekkelijke metgezel. De ScanWatch biedt de meest uitgebreide sensortechnologie van alle hier geteste apparaten.