De perfecte grafische kaart voor elke pc
Moderne games zijn grafisch zo complex dat ze de geïntegreerde grafische eenheden van de huidige processors al snel overbelasten – als de processor er al een heeft. We helpen je de juiste grafische kaart te vinden voor je desktop-, video- of gamingsysteem.
Voor veel laptops en pc’s met een Intel-processor en ingebouwde gpu heb je in het algemeen geen aparte grafische kaart nodig – hooguit als je als fervent gamer complexe 3D-games wilt spelen. Als je echter een pc met een AMD-cpu wilt bouwen, dan zul je een aparte kaart nodig hebben. Want hoe snel de Ryzencomputers ook zijn, de overgrote meerderheid van de AM4-processors heeft geen geïntegreerde grafische unit.
Daarom moet je ook bij onze bouwvoorstellen goed overwegen wat voor grafische kaart je erbij wilt kopen. Gaat het je alleen om de grafische gebruikersinterface van het besturingssysteem, of wil je moderne videocodecs ook efficiënt en soepel weergeven via speciale hardware-decoders,. Wellicht moet je systeem af en toe een (eenvoudige) 3D-game kunnen weergeven of vormt je pc zelfs de basis van een goed geoliede gamingmachine?
Afhankelijk van het antwoord op die vraag kan het zijn dat je niet meer dan 50 euro in je budget hoeft te reserveren, maar in het extreme geval een bedrag van vier cijfers. Daarom hebben we onze allround-pc op basis van de hexacore Ryzen 5 3600 uitgerust met een goedkope Radeon RX 550. Met zijn moderne video de- en encoders neemt hij taken van de cpu over bij bijvoorbeeld het kijken naar Netflix. Je kunt ook 4K-schermen met een ergonomische 60 hertz gebruiken. Dankzij de 4 GB aan grafisch geheugen heeft de kaart genoeg in huis voor een beetje gamen tussendoor zonder al te heftige graphics. Flight Simulator 2020 draait echter zelfs met weinig details maar op net iets meer dan 20 fps in 1080p.
Echte gamers willen complexere titels spelen met 60 fps met een full-hd-resolutie van 1920 × 1080 pixels, en zo min mogelijk details uitschakelen. Daarvoor raden we een Radeon RX 5500 XT met 8 GB grafisch geheugen aan, waarmee je vooruit kunt zonder dat er binnen afzienbare tijd bottlenecks ontstaan. De first-person shooter Metro Exodus draait daarmee bijvoorbeeld met bijna 70 fps in full-hd en detailniveau Normal – een aanzienlijke sprong ten opzichte van de 21 fps van de RX 550. De action-adventure game Assassin’s Creed Odyssey haalt ook rond de 70 fps met hoge details, en meer dan 50 fps in WQHD (2560 × 1440). FS2020 haalt nog steeds meer dan 30 fps in full-hd-resolutie met hoge details, en zelfs in WQHD haal je daarmee nog bijna 25 frames per seconde.
Als je er helemaal voor wilt gaan, kun je momenteel de GeForce RTX 2070 Super kopen. De meeste games, waaronder FS2020, draaien ook in WQHD-resolutie met maximale details vloeiend en zelfs Ultra HD (3840 × 2160) is vaak nog mogelijk. Assassin’s Creed Odyssey en Metro Exodus hebben nog steeds een speelbare 40 fps in de bench
marks. Raytracing wordt versneld via hardwareunits, maar dan moet je wel wat aan prestaties inboeten.
Onlangs is de GeForce RTX 3070 verschenen en AMD’s Radeon RX 6000 aangekondigd. Dat zouden zelfs nog betere alternatieven kunnen zijn, zolang de prijzen de grens van 500 euro maar niet te ver overschrijden – en de gewenste kaart ook beschikbaar is. Bij sommige games haalt de RTX 3070 zelfs het prestatieniveau van de GeForce RTX 2080 Ti, die momenteel meer dan 1000 euro kost.
GEFORCE, RADEON OF INTEL?
Intel staat op het punt zijn eigen speciale grafische kaarten op basis van de Xe-architectuur uit te brengen. Vroege exemplaren zouden naar het schijnt al door OEM-fabrikanten getest worden. De eerste modellen met de naam DG1 zijn daarbij echter niet bedoeld voor hardcore gamers, maar zouden goed moeten presteren bij geavanceerde video- en displaytechnologie. Zo zouden hardware-decoders zoals de nieuwe AV1-codec ook taken van de processor overnemen. Pas de volgende uitbreidingsfase, Xe HPG, zou veel 3D-prestaties moeten leveren en raytracing-ondersteuning integreren.
Als het gaat om krachtige kaarten voor gamers, kun je niet om AMD of Nvidia heen. Nvidia’s GeForce-familie bestaat momenteel uit resterende voorraden van de RTX 2000-serie, de nauwelijks verkrijgbare RTX 3000 en de goedkope GTX 1600-serie. AMD Radeon biedt momenteel de RX 5000 en de RX 6000, terwijl de RX 500-serie uit instapmodellen bestaat.
Entry-level grafische kaarten met zeer lage 3D-prestaties zijn verkrijgbaar vanaf ongeveer 70 euro. Die zijn interessant als je oude grafische kaart je nieuwe 4K-scherm niet met een ergonomische 60 hertz kan aansturen. Gamingkaarten van de vorige generatie zijn te koop voor ongeveer 140 euro, en die leveren nog steeds voldoende prestaties voor de meeste titels in full-hd-resolutie. Als je dan voor een RX 5500 of GTX 1660 (Super) kaart gaat met minstens 6 GB aan grafisch geheugen heb je nog een buffer voor de komende jaren.
Voor meer reserves betaal je ook flink meer. Als je wilt gamen in WQHD-resolutie van 2560 × 1440 pixels op een 27-inch scherm en framesnelheden van meer dan 60 fps wilt halen, zul je ruim 300 euro moeten investeren. Als je het kunt stellen zonder enkele details in de huidige blockbuster-titels, zoals het actieavontuur Control, is de RX 5600 XT ook voldoende.
Als je wilt gamen in Ultra HD, met raytracingeffecten of met bijzonder hoge framesnelheden, moet je minstens een grafische kaart van het type RTX 2070 Super of RTX 3070 aanschaffen. Als er aan al deze drie vereisten tegelijk moet worden voldaan, overbelasten sommige titels zelfs de huidige high-end kaarten – alleen technieken zoals Nvidia’s AI-gebaseerde DLSS op de RTX-kaarten kunnen dat momenteel aan. Deep Learning Super Sampling (DLSS) verlaagt de renderresolutie en bespaart zo rekenkracht. Tegelijkertijd probeert een neuraal netwerk, dat draait op de anders weinig gebruikte Tensor-cores van de grafische chip, de details te reconstrueren die verloren zijn geraakt.
GEÏNTEGREERDE GRAPHICS
De meeste computers gebruiken geïntegreerde circuits in de processor voor de grafische weergave, vandaar de term Integrated Graphics Processor (IGP). Je hebt dan geen aparte (dure) grafische kaart nodig. De meeste Intel-processors voor LGA1151v2- en LGA1200-platforms, en AMD’s G-modellen zoals Ryzen 5 Pro 4650G, Ryzen 5 3400G en Athlon 3000G, beschikken over geïntegreerde graphics. Die voldoen als je geen zware games op hoge resoluties wilt draaien. De 3D-prestaties van de IGP’s zijn redelijk. Oudere games draaien op een lagere resolutie en niet al te hoge detailniveaus prima met geïntegreerde graphics, dus een spelletje tussendoor is daarmee zonder meer mogelijk. De laatste blockbusters in volle glorie zijn echter niet mogelijk.
De huidige IGP’s kunnen tot drie 4K-schermen aansturen met 60 Hertz en zijn snel genoeg om niet negatief op te vallen in het dagelijkse kantoorgebruik. Ze ondersteunen daarnaast bijna alle actuele videocodecs en ontlasten de cpu-kernen tijdens het afspelen van video, wat bovendien zorgt voor een lager energieverbruik.
De IGP’s zijn ook krachtig genoeg voor algemene beeld- en videobewerking. Slechts enkele complexe filters, zoals voor soepeler overgangen of crossfades met effecten bij videobewerking, worden merkbaar versneld door een dure GeForce of Radeon.
ALTERNATIEVEN
Als onze aanbevelingen uit de bouwsuggestie niet helemaal aan je verwachtingen voldoen, kun je uiteraard een andere grafische kaart aanschaffen.
Tussen de Radeon RX 5500 en de GeForce RTX 2070 Super zijn nog veel verschillende modellen voor diverse prijzen beschikbaar. Als je een nog zwaardere kaart kiest, moet je ook rekening houden met de aansluitingen van de voeding. De gekozen Seasonic Core GM 500 is met zijn 500 watt voldoende voor het bouwvoorstel, maar niet geschikt voor de dikste grafische kaarten die drie 8-pins connectors nodig hebben voor de stroomverzorging.
De GeForce GTX 1660 Super is ongeveer even snel als de RX 5500, maar heeft slechts 6 in plaats van 8 GB geheugen. Dat is op dit moment nog geen probleem in die prestatieklasse, maar het kan al snel te krap worden. De nieuwe Playstation 5 en Xbox Series X gameconsoles zijn net gelanceerd, en de games die van consoles worden geporteerd, vergen vaak dezelfde hoeveelheid werkgeheugen die op de console beschikbaar is. Ook als je er nog een paar gigabyte van aftrekt voor het besturingssysteem en de spelgegevens, waarvoor de consoles dezelfde geheugenpool gebruiken als voor de graphics, is 6 en al helemaal 4 GB grafisch werkgeheugen op de middellange termijn vrij weinig. In geval van twijfel kun je altijd het detailniveau verlagen. De ervaring leert dat er slechts weinig optisch verlies is tussen het hoogste en het op één na hoogste niveau.
Als je wat meer te besteden hebt, sta je al voor de vraag of je wel of niet raytracing wilt hebben. De goedkoopste GeForce RTX-kaarten concurreren rechtstreeks met de Radeon RX 5600 XT, die iets sneller is bij 3DMark, maar geen raytracing-hardware heeft. Beide beschikken over 6 GB werkgeheugen. Het volgende niveau zit op 8 GB, waar de RX 5700 en RTX 2060 Super van zijn voorzien. De
RX 5700 presteert maar iets beter dan de 5600 XT, en in dat geval kun je beter gaan voor de RX 5700 XT, die normaal gesproken net een tikkie meer kost. De sprong tussen de RTX 2060 en 2060 Super is echter aanzienlijk. Niet alleen voorziet Nvidia de opgefriste grafische kaart van 8 GB in plaats van 6 GB, er zit zelfs een andere, sterkere grafische chip in, waardoor de kaart bijna op het niveau van een RTX 2070 zit.
We raden het op dit moment niet aan een RTX 2000 grafische kaart te kopen. Ze worden momenteel vervangen door hun opvolgers in de vorm van de RTX 3000, die aanzienlijk sneller zijn. Overigens moet je goed opletten: niet elke oudere grafische kaart is een koopje. Vaak stijgen de prijzen van grafische kaarten bij online winkels aanzienlijk nadat hun hoogtijdagen voorbij zijn – in de kolom ‘3DMark per euro’ zie je wat de prijs-prestatieverhouding van de kaarten op dit moment is. Zoals we in het inleidende artikel al gezegd hebben, schieten de prijzen van de grafische kaarten dit moment alle kanten op. De prijzen in de tabel waren tot voor kort nog realistisch, op dit moment moet je er in sommige gevallen makkelijk nog 100 euro of (veel) meer bovenop doen – als de kaart al verkrijgbaar is. Omdat de situatie op het moment van schrijven waarschijnlijk maar tijdelijk is, hebben we echter besloten de originele prijzen aan te houden, die hopelijk ook weer terugkeren nadat de leveringsproblemen opgelost zijn.