Tuinvogels

Op 29, 30 en 31 januari vindt de jaarlijkse Nationale Tuinvogeltelling weer plaats. Daar kan iedereen aan meedoen en het tellen zelf kost je maar een half uurtje van je tijd. Vorig jaar deden er ruim 90.000 mensen mee die samen bijna 1,6 miljoen vogels telden. Daarmee is de vogeltelling zelfs het grootste ‘citizen science’-project van Nederland!

De meest getelde vogel in 2020 was wederom de huismus, die al vele jaren onbetwist op nummer één staat. De nummer twee, de koolmees, houdt dit plekje ook al jaren achtereen stevig vast. Maar waar de merel het tot enkele jaren geleden het erg goed deed, zie je dat deze het sinds 2018 moeilijker begint te krijgen. Toen zakte hij opeens van de derde naar de vijfde plek. Daar zijn waarschijnlijk t wee belangrijke oorzaken voor. De eerste is het usuta-virus, dat onder de merels veel slachtoffers maakte. De tweede is klimaatverandering. Doordat onze winters zachter worden, zakken merels uit Noordwest-Europa mogelijk minder vaak af naar het zuiden. Maar ondanks dit alles is de merel nog steeds de meest voorkomende vogel in Nederland.

Gelukkig is er ook nog goed vogelnieuws te melden. Het gaat namelijk goed met de grote bonte specht! Eerst lieten hongerige spechten zich alleen in echt koude winters in onze tuinen zien, maar inmiddels weten ze de weg ook in milde winters te vinden. De laatste jaren worden ze steeds wat vaker in de tuinen geteld.

Sommige vogels, zoals de huismus, worden wel heel veel geteld, maar worden niet in de meeste tuinen gezien. Mussen leven nou eenmaal in groepen. Dus als je er eentje in een tuin ziet, zitten er geheid meer. Mussen worden meestal in groepen van acht geteld, maar worden slechts gemeld in 50% van de tuinen. De koolmees daarentegen zit in 85% van de tuinen, meestal in groepjes van vier.

Uiteraard kunnen de resultaten van de telling per jaar verschillen, maar kleine schommelingen betekenen niet per se dat een vogel het niet goed doet. Zo speelt het weer soms een grote rol. Door bijvoorbeeld een koudegolf kunnen veel vogels het loodje leggen. Dergelijke weersinvloeden kunnen altijd een dal veroorzaken, maar als verder alles in orde is, zullen de populaties snel herstellen. Pas wanneer een daling meerdere jaren achtereen doorzet, kun je zeggen dat er iets mis is.

Gelukkig zijn er veel mensen die de vogels in tuin graag een handje helpen. Uit een enquête onder de Britse lezers van Gardeners’ World blijkt bijvoorbeeld dat 76% van hen zaad en vetproducten in de tuin neerlegt. Bijna alle lezers (98%) voerden in december 2019 de vogels bij. En zelfs in juli voerde twee derde van de lezers de vogels nog steeds.

Volgens Adrian Thomas van de Royal Societ y for the Protection of Birds (RSPB) is het ook prima om vogels het hele jaar door te voeren. “Je zult waarschijnlijk zien dat de vogels ‘s zomers minder van het voer eten, leg dan gewoon wat minder neer. Het is wel belangrijk te weten dat vogels in het voorjaar het meeste voedsel nodig hebben, net als het weer beter wordt en we minder geneigd zijn om bij te voeren. Het zou geweldig zijn als de voedertafels in het hele land tot minstens in mei goed

gevuld blijven.”