The Full Monty

Volgens Monty is de zelfregulerende natuur een onrealistische visie. Het is beter om tuiniers een actieve rol te laten spelen.

Monty laat zijn licht schijnen op de zelfregulerende natuur.

De wildernisvisie, die uitgaat van een natuurgebied dat zichzelf in stand houdt, is een veelbesproken onderwerp. Het is op zich een bewonderenswaardig streven, maar onzinnig. De term doet vermoeden dat het land daarmee terugkeert naar zijn oorspronkelijke staat en de natuur ‘bevrijd’ is.

Om van dat beeld af te komen, hoef je alleen maar naar het Vera-project in de Oostvaardersplassen te kijken. De bedoeling was om de natuur in dit omheinde gebied haar gang te laten gaan, zonder menselijke bemoeienis. In 1983 werden 32 Heckrunderen, 18 pony’s en 40 edelherten uitgezet met het doel die hun gang te laten gaan. Ze plantten zich echter ongebreideld voort en graasden alles kaal. Er is te weinig voedsel voor deze grazers, dus het gebied ligt bezaaid met dode dieren. Dat is goed nieuws voor kraaien, raven, vossen en andere aaseters. Je kan zeggen dat het zo hoort in de natuur. Maar in werkelijkheid is 5600 hectare te klein voor zo’n experiment, omdat er te weinig plek is voor roofdieren.

Een soortgelijk wildernisproject loopt op het landgoed Knepp in het graafschap Kent. Het

De mens hee onze mooie aarde leeggeroofd, verwoest en misbruikt.

gebied omvat 1400 hectare en is beschreven in het boek Wilding van Isabella Tree. Het is een fascinerend en inspirerend boek, maar zolang je geen zak eigen geld en een eigen landgoed hebt, is dit alleen geschikt voor de ‘happy few’.

Ik heb vijftien jaar lang een stukje grond gehad in de buurt van Longmeadow, met bossen, beekjes en bloemenweiden. Hier wilden we ook het land teruggeven aan de natuur door onze koeien en schapen vrij te laten rondlopen. Ze moesten uit de beekjes drinken en naar hun eigen voedsel zoeken. De weiden en varens werden niet gemaaid en we wachtten in spanning op de terugkeer van het paradijs. Helaas bleek 28 hectare bij lange na niet genoeg en moesten we het idee laten varen.

Dus wat kan de gemiddelde tuinier hier nu mee? Wat denken de mensen die enthousiast schrijven over het teruggegeven van hooggelegen weides aan bomen wat er gebeurt met de boerenbedrijven waarvan de veeteelt de enige vorm van landbouw is? Waarom geven we de natuur niet terug aan straten, parken, recreatiegebieden en stadions?

Het was wijlen naturalist Oliver Rackham, die zei dat er meer bomen zijn omgehakt door stenen bijlen dan door kettingzagen, en ik ben het met hem eens. Het grootste deel van ons landschap zoals we dat nu kennen werd tweeduizend jaar geleden gevormd. Dus het idee om te gaan boeren op hoger gelegen weiden is dus helemaal niet zo nieuw als sommigen beweren.

De mens heeft zijn best gedaan om deze planeet kapot te maken. Hij (want het waren voornamelijk mannen) heeft onze mooie aarde leeggeroofd, verwoest en misbruikt. En wij moeten nu voor een oplossing zorgen. De wildernisvisie is in wezen onverantwoordelijk. Wat we moeten doen is samenwerken met de natuur, haar respecteren en bereid zijn om van haar te leren, en niet onze handen te wassen in onschuld en haar de rug toe keren.

Hier komen tuiniers in beeld. Je tuin teruggeven aan de natuur is onzinnig. Dat komt in feite neer op stoppen en zien wat er gebeurt. Wellicht interessant om te zien hoe bramenstruiken de boel overnemen en over pakweg vijftig jaar een bos vormen. De sterksten zullen overleven en de beperkte ruimte zorgt ervoor dat sommige wel overleven en andere niet – de Oostvaardersplassen in het klein.

Een tuin die geschikt is voor een grote verscheidenheid aan leven is dan een veel beter idee. Dat betekent: water, lang gras, voldoende hagen, struiken en bomen voor beschutting, bloemen voor bestuivers gedurende het grootste deel van het jaar en de afwezigheid van chemicaliën. De duurzame tuin waarbij zo veel mogelijk wordt hergebruikt levert de beste bijdrage aan al het leven op onze planeet. En dat is een bijdrage die we allemaal kunnen leveren met een beetje toewijding en inzet, in samenwerking met de natuur. Minder doen, hoe romantisch het ook klinkt, is de aarde de rug toekeren.