Turkije tart NAVO met Russische raket
Met de aanschaf van een Russisch raketsysteem wil Turkije zijn onafhankelijkheid van de westerse bondgenoten bewijzen. urkije heeft een akkoord gesloten met Rusland over de aanschaf van het geavanceerde Russische raketsysteem S-400. De deal wordt gezien als een teken dat NAVO-lid Turkije zich langzaam afkeert van het Westen en op zoek gaat naar andere bondgenoten. Het is de eerste keer dat Turkije zo’n grote wapendeal sluit buiten het Atlantische bondgenootschap om.
De aanschaf van de S-400 leidt tot bezorgdheid bij de Verenigde Staten en andere NAVO-landen. Het Pentagon verklaarde eerder dat het „geen goed idee” is dat NAVO-landen wapens kopen die niet geïntegreerd kunnen worden in de veiligheidsstructuur van de NAVO. Buiten dit technische argument zijn de VS bang dat Turkije op den duur uit de NAVO stapt. Lidmaatschap van de alliantie hield Turkije de afgelopen zestig jaar in de westerse invloedssfeer.
De Turkse regering voelt zich in toenemende mate beperkt door de NAVO. Lidmaatschap weerhoudt Turkije ervan een onafhankelijk buitenlandbeleid te voeren, vindt Ankara. En het beperkt de ontwikkeling van zijn eigen defensie-industrie. De Turkse wapenindustrie is de afgelopen jaren snel gegroeid. Turkije heeft de ambitie om zijn eigen geavanceerde raketsystemen te produceren.
De S-400 is ontworpen om vliegtuigen en ballistische raketten te detecteren en uit de lucht te schieten. Ankara stelt dat het te weinig steun kreeg voor de aanschaf van een soortgelijk raketsysteem binnen de NAVO. Turkije wilde zo’n systeem deels door zijn eigen defensie-industrie laten fabriceren, om waardevolle technische kennis op te doen. Maar de NAVO zou Turkije daarin niet genoeg tegemoet zijn gekomen, waardoor Ankara op zoek ging naar alternatieven. Erdogan en Poetin schudden elkaar de hand in Sotsji na afloop van een gezamenlijke persconferentie in mei.
De Turkse president Erdogan zei dinsdag tegen de krant Hürriyet dat Turkije vrij is om keuzes te maken over zijn eigen veiligheid: „Niemand heeft het recht kritiek te uiten op de onafhankelijkheid van de Turkse republiek of op onafhankelijke keuzes wat betreft zijn defensie-industrie.”
Volgens de Turkse denktank Edam is de aanschaf van de S-400 een „noodmaatregel” ter compensatie van het gebrek aan gevechtspiloten. De luchtmacht is van alle legeronderdelen het hardst geraakt door de zuiveringen. Sinds de coup zijn zeker 260 piloten ontslagen of opgepakt, waardoor de Turkse luchtverdediging ontoereikend is. Daarbij hebben Duitsland en de VS hun Patriot-raketten teruggetrokken van de Turks-Syrische grens.
Turkije koos mede voor de S-400 omdat Rusland het systeem relatief snel zou kunnen leveren. Turkije hoopt al op 2019, hoewel dat twijfelachtig is. Want de Russische defensieindustrie heeft ook veel orders uit China, India en van zijn eigen regering. Turkije betaalt naar schatting 2,5 miljard dollar voor de S-400, dat deels wordt bekostigd met een Russische lening.
De wapendeal met Rusland lijkt vooral een politiek signaal aan het Westen. Want de aanschaf van een Russisch systeem dat niet compatibel is met de luchtverdediging van de NAVO, is strategisch gezien niet erg zinvol. Als de S-400 niet is aangesloten op een netwerk van waarschuwingssystemen, zal het systeem niet gebruikt kunnen worden tegen ballistische raketten, zoals Syrische Scuds. Dus het militaire nut lijkt beperkt.