Zo en niet anders moet Beethoven klinken

Orkest van de 18e Eeuw m.m.v. Maria João Pires & Ashot Khachatourian (beiden fortepiano). Gehoord: 11/9 Musis Arnhem; tournee t/m 19/9. Inl: www.orchestra18c.com 5 *#

het overlijden van oprichter en icoon Frans Brüggen in 2014 werkt het Orkest van de 18e Eeuw met gastdirigenten. Maar in het Arnhemse Musis bewezen de musici het ook zonder dirigent af te kunnen. Aangevoerd door gastconcertmeester Alexander Janiczek speelde het orkest een aantrekkelijk programma met Mozart en Beethoven, waarin het kamermuzikale sensitiviteit paarde aan symfonisch temperament. Publiekstrekker was de legendarische pianiste Maria João Pires, die de hooggespannen verwachtingen volledig inloste.

Het orkest opende gretig en gedreven met Mozarts Haffner Symfonie. Dat stuk fungeerde niettemin vooral als contrast met de pianoconcerten – twee maar liefst – van Beethoven die volgden. Zo hoorde je opeens een componist van begin dertig loskomen van zijn grote voorganger. Die sensatie werd versterkt doordat niet alleen het orkest, maar ook de solisten speelden op instrumentarium uit Beethovens tijd, een schitterende Erard-fortepiano uit 1837.

De Armeense pianist Ashot Khachatou- rian soleerde in Beethovens Derde pianoconcert. Hij is een van de jonge collega’s die Pires breed onder de aandacht brengt. Over Khachatourian is ze laaiend enthousiast, en wie hem maandagavond hoorde begreep waarom. Khachatourian speelde gestileerd en poëtisch, met prachtig vormgegeven frasen en details. De afstemming met het orkest verliep bijzonder organisch, alsof er geen pianoconcert maar kamermuziek op de lessenaar stond. En toen moest Pires zelf nog komen.

Pires verstaat de kunst van de onnadrukkelijkheid die een verpletterende uitwerking heeft. Onder haar handen klonk Beethovens Vierde pianoconcert als een vloeiende bron, vrij van effecten, met eindeloze kleurschakeringen. In het Andante antwoordde ze de ronkende orkestkreten met voorzichtige, maar vastberaden pianoakkoorden – de manier waarop haar piano het orkest overtuigde, inpakte en meevoerde naar nieuwe grond was magistraal. Zo en niet anders moet Beethoven klinken: Maria João Pires is weergaloos. Joep Stapel