Cassini eindigt als vuurbal
Ruimtesonde Cassini verbrandt vrijdagmiddag in Saturnusatmosfeer, na dertien jaar onderzoek rond die planeet.
Afgelopen maandag kreeg NASA-ruimtesonde Cassini het fatale zetje dat hem op ramkoers bracht met de planeet Saturnus. Vrijdagmiddag zal Cassini de Saturnusatmosfeer induiken om er te verbranden. De koersverandering kreeg Cassini bij zijn laatste passage van Titan, de grootste maan van Saturnus.
Jammer genoeg zullen er geen beelden van de nadering van Saturnus te zien zijn. Er is simpelweg geen gelegenheid meer om die naar de aarde over te seinen. De nog resterende zendcapaciteit is nodig om de laatste gegevens van de acht nog werkende meetinstrumenten van Cassini veilig te stellen.
Deze donderdagavond schiet de ruimtesonde al zijn laatste plaatje. Hij is dan nog 572.000 kilometer van Saturnus verwijderd. Die plaat wordt een groothoekopname van Saturnus, inclusief ringen en een aantal manen, samengesteld uit meerdere opnamen. Kort daarna gaat de ‘data- kraan’ open: Cassini zal tot het bittere einde gegevens van zijn meetinstrumenten naar de aarde blijven zenden. De laatste beelden die Cassini naar de aarde zendt komen naar verwachting vrijdagochtend vanaf vijf uur Nederlandse tijd beschikbaar, maar dan waarschijnlijk alleen nog in ruwe versies. Die beelden moeten bewerkt worden voordat het de adembenemende beelden zijn die we, dankzij Cassini, van Saturnus, zijn manen en ringen gewend zijn. Cassini’s allerlaatste ‘piepjes’ komen vrijdag kort voor 14.00 uur Nederlandse tijd bij NASA binnen.
Cassini zelf is dan allang in rook opgegaan. Zijn signalen doen er namelijk 1 uur en 23 minuten over om de afstand tussen Saturnus en de aarde – 1,4 miljard kilometer – te overbruggen. De tocht door de planeetatmosfeer betekent zijn vurige einde: door de luchtwrijving zal Cassini verbranden.
De afsluiting van de Cassini-missie is een geplande gebeurtenis. Eigenlijk werkt de ruimtesonde nog goed. Hij reisde in zeven jaar van de aarde naar Saturnus en heeft dertien jaar baantjes om de planeet gedraaid. Maar nu is de brandstof voor koerscorrecties bijna op.
Er is nog overwogen om de ruimtesonde in een stabiele omloopbaan om Saturnus te ‘parkeren’, van waaruit nog jarenlang ‘braaf ’ onderzoek mogelijk was geweest. Maar uiteindelijk is ervoor gekozen Cassini enkele uithoeken van het Saturnusstelsel te laten verkennen, waaronder de randen van de beroemde ringen, die nog nooit van dichtbij waren onderzocht.
Zijn lot was al bezegeld
Voor dat onderzoek is de ruimtesonde eind april van dit jaar in een baan gebracht die hem in totaal 22 keer door het ‘gat’ tussen Saturnus en diens ringenstelsel voerde. Daarmee was zijn lot in feite al bezegeld.
NASA-wetenschappers zullen de laatste verrichtingen van Cassini op de voet – en ongetwijfeld met de nodige weemoed – volgen. Het zal voorlopig voor het laatst zijn dat ze Satur- nus van zo dichtbij kunnen bestuderen.
Nieuwe reisjes naar de planeetmet-de-ringen staan niet meer op het programma. Plannen voor een Europees-Amerikaanse missie naar de intrigerende Saturnusmanen Titan en Enceladus zijn voorlopig in de ijskast gezet. En andere projecten, waaronder de Duitse Enceladus Explorer, zijn nog niet uitontwikkeld.
Ook bij die andere grote planeet van ons zonnestelsel, Jupiter, wordt het binnenkort stil. Deze heeft op dit moment alleen nog gezelschap van de ruimtesonde Juno, maar ook diens missie nadert zijn einde. Zijn opvolgers, NASA-ruimtesonde Europa Clipper en de Europese Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE), beginnen niet eerder dan in 2022 aan hun lange reis.
Voor wie de laatste reis van Cassini op de voet wil volgen heeft de NASA de webpagina www.nasa.gov/nasalive ingericht.
Cassini zal tot het bittere einde gegevens van zijn meetinstrumenten naar de aarde blijven zenden