Broodje vegan
e McVegan. Een paar jaar terug zou het een minzaam grapje onder veganisten kunnen zijn. Haha! Alsof McDonald’s met een veganistische burger aan zou komen zetten! Je voelt hem misschien al aankomen: zo ver is het inmiddels dus wel. Sinds kort wordt een McVegan verkocht in een paar McDonald’s-vestigingen in het zuid-Finse Tampere.
Daar is de sojaburger, zonder kaas en met eiloze saus, nog ruim een maand op proef. Als de McVegan succesvol genoeg is, komt-ie blijvend op het menu. De BBC sprak een Finse woordvoerder van McDonald’s die de eerste verkoopcijfers „veelbelovend” noemde.
De stap kreeg veel aandacht. Goed nieuws voor McDonald’s, dat de laatste jaren vooral leunt op ontbijtjes om de omzetcijfers op peil te houden.
Oók goed nieuws voor veganisten wereldwijd, zou je denken. Dat de grootste hamburgerketen ter wereld een broodje zonder dierlijke ingrediënten verkoopt, betekent dat het bedrijf weet (of tenminste vermoedt) dat daar een markt voor is. Blijkbaar wint de vegan ‘beweging’ aan momentum, en daarnaast valt er voor hen buiten de deur ook weer wat meer te kiezen.
Toch was er veganistisch ongemak over de nieuwe burger. Moet je als idealist – wat de meeste veganisten zullen zijn – een hyperkapitalistisch bedrijf als McDonald’s wel ondersteunen? Hét symbool van lopendeband-vleesconsumptie dat, zo speculeerde zakenkrant The Wall Street Journal een paar jaar terug, wereldwijd de grens van 300 miljard verkochte hamburgers passeerde? Grofweg waren er twee soorten reacties. Hell McNo, vatte een Amerikaanse vrouw het sentiment onder principiële veganisten samen in een veelgedeelde tweet.
Maar er is ook een rekkelijke stroming. Op zijn blog zet de veganistische Vlaming Tobias Leenaert uiteen waarom hij de burger wél steunt. Net als in zijn net verschenen boek How to create a vegan world pleit hij voor een pragmatischer veganisme.
Zijn argument: juist grote bedrijven hebben nu eenmaal de macht en de middelen om dit soort producten wereldwijd verkrijgbaar te maken. Dus, schrijft Leenaert, eet die burger. Mits die McVegan lekker genoeg is.
En dat McDonald’s de McVegan zeer waarschijnlijk niet introduceert vanwege zielige dieren maar om geld te verdienen, is voor Leenaert geen argument. Hij citeert de Amerikaanse politiek activist Saul Alinsky: „Goede dingen worden bijna altijd om de verkeerde redenen gedaan.” Wat maken intenties in de praktijk nou eigenlijk uit, vraagt Leenaert zich af. Voor dieren, is zijn conclusie, in ieder geval helemaal niets.
Overigens heeft McDonald’s al meerdere keren geprobeerd om vegetarische en veganistische burgers te lanceren, zegt Leenaert. „Maar dat sloeg nergens écht aan (behalve in India).”
In Nederland staat in verschillende McDonald’s-vestigingen ook zo’n Veggie Burger op het menu, niet met een sojaburger als vleesvervanger, zoals de McVegan, maar een groenteschijf. De Veggie Burger wordt aangeprezen als vegetarisch, maar navraag bij McDonald’s leert dat ook deze burger veganistisch is. Volgens een woordvoerder van McDonald’s Nederland wordt de burger niet zo genoemd, omdat dat „een kleinere groep” aan zou spreken. Maar gelet op de aandacht voor de McVegan, is die visie misschien wel achterhaald. Geertje Tuenter