Landschappen waarin de mens niet thuis is
van Ekaterina Sevrouk.
verhaal is ook haar verhaal, schrijft de van oorsprong Russische fotograaf Ekaterina Sevrouk over haar fotoserie Fremd bin ich eingezogen (‘Als vreemde ben ik gekomen’) over jonge Afrikaanse vluchtelingen. Ze plaatst deze stoere jonge mannen in een landschap dat ze totaal vreemd is: de besneeuwde Alpen van Oostenrijk. Ineens worden die majestueuze bergen een icoon van Europa, waarin deze mannen verwonderde bezoekers zijn.
Het is een ongemakkelijke combinatie van zwart mens en wit landschap en daar is het haar juist om te doen. Ekaterina Sevrouk komt uit Moskou, maar is in – vrijwillige – ballingschap gegaan naar Oostenrijk en Berlijn. Dit is haar variant op Caspar David Friedrichs romantische schilderij van een man die over een subliem berglandschap uitkijkt, een weids en ook beklemmend landschap.
Sevrouk is een van zes fotografen in de expositie Het Romantische Landschap in de Noorderlicht Fotogalerie in Groningen. Zij is de enige bij wie de mens een zichtbare rol speelt. De kustlandschappen van Fleur Olby in dieppaars en zwart doen denken aan werk van James Turrell, waarvoor je de ogen tijd moet gunnen om het licht op te zuigen.
In Borealis , een mooi langjarig multimediaproject van fotograaf Jeroen Toirkens samen met Jelle Brandt Corstius, verraden de bomen die Toirkens in het hoge noorden fotografeerde hooguit sporen van de mens, zoals een houten muur met daaraan een reddingsboei.
Ook Daimon Xanthopoulos laat in zijn project The Archeology of Faith sporen zien, en slaagt er goed in om de symboliek te tonen van landschap en menselijke geloofsrituelen. Niet het heksenvuur, maar de omhoogwarrelende vonken. Roodgloeiende stenen staan voor de rituelen in een ‘sweat lodge’, een sauna; de nachtelijke hemel bij volle maan symboliseert de Dionysische rituelen van de Griekse oudheid.
Met zo veel werk met schoonheid en diepgang had deze expositie veel meer aan achtergrond en context kunnen en moeten bieden. Zo staat op de site dat die geïnspireerd is op de tentoonstelling nu in het Groninger Museum, De Romantiek in het Noorden – van Friedrich tot Turner – maar een link daarmee wordt in de galerie niet gelegd. Op haar eigen website vertelt Sevrouk zelf over de connectie die ze voelt tussen haar eigen verhaal en dat van de vluchtelingen die ze heeft gefotografeerd, maar op de expositie lees je daar niets over.
En waarom geen beeldscherm met koptelefoon zodat je kennis kunt nemen van het Borealis-project? Aan alles voel je dat wat hier zien is, het topje is van een ijsberg die verder onzichtbaar blijft. De galerie doet haar kunstenaars tekort. Tracy Metz