De prijzen gaan door het dak

De huizenprijzen in Nederland stijgen harder dan elders in Europa. Hoe komt dat?

Het is net je zorgverzekering, of een biertje in de kroeg. Nederlandse huizen worden almaar duurder. De huizenprijzen stijgen al achttien kwartalen op rij, tot een recordhoogte van 269.000 euro. En ze stijgen ook harder dan in de rest van Europa.

Technologiebedrijf Calcasa becijferde dat Nederland wat betreft prijsstijgingen in 2017 in de topdrie van West-Europa staat. Van de zeventien onderzochte landen namen alleen in Portugal (+12,5 procent) en Ierland (+11,8 procent) de woningprijzen meer toe dan in Nederland (+8,2 procent). Hoe komt het dat Nederlandse woningen relatief zo veel in waarde zijn toegenomen?

De landen in de topdrie zijn relatief hard getroffen door de kredietcrisis, zegt directeur Rogier van der Hijden van Calcasa. Van Portugal en Ierland, die beide een bail-out van de ‘trojka’ – IMF, ECB en de Europese Commissie – nodig hadden, is dat voorstelbaar. Maar Nederland?

Van der Hijden: „Onze economie is sterk verbonden met de huizenmarkt.” De Nederlandse hypotheekschuld (circa 650 miljard euro) is in verhouding met het bbp een van de hoogste in Europa. „Vanwege de hoge hypotheeklasten is het voor Nederlanders van groter belang of ze met een restschuld blijven zitten als ze hun huis verkopen. In tijden van financiële crisis stellen mensen daarom verhuizen sneller uit.”

Enorme klap

Nederland heeft de huizenprijsstijgingen deels aan zichzelf te danken, zegt Peter Boel- houwer, hoogleraar woningmarkt aan de TU Delft. Hij wijst naar 2011, toen na enkele jaren van financiële krimp de huizenprijzen in de meeste Europese landen stabiliseerden. De Nederlandse overheid besloot dat jaar de hypotheekvoorwaarden aan te scherpen. „Dat gaf een enorme klap op de huizenmarkt”, zegt Boelhouwer. „De prijzen in Nederland werden zo laag dat Belgen huizen in Zeeuws-Vlaanderen begonnen te kopen.”

Wat we nu zien, zegt zowel Boelhouwer als Van der Hijden, is een inhaalslag. „De Nederlandse verhuisbehoefte is jarenlang opgepot”, zegt Van der Hijden, „en die komt nu los”. De Nederlandse huizenmarkt loopt„een beetje achter” op de rest van Europa, zegt Boelhouwer. „De enorme prijsdaling van toen zijn we nu aan het compenseren.” Dat blijkt ook als je de huizenprijzen per vierkante meter van elk land vergelijkt. Neder- land bungelt met 2.400 euro per vierkante meter onderaan de middenmoot volgens het onderzoek van Calcasa.

De vraag naar huizen en bijhorende prijsstijgingen wordt ook gestuwd door de financiële omstandigheden. De lage rente in combinatie met de hypotheekrenteaftrek maken de aankoop van een Nederlands huis erg aantrekkelijk. „Je mag sinds dit jaar nog 100 procent van de verkoopwaarde van een huis lenen”, zegt Van der Hijden. „In omliggende landen ligt dat percentage soms wel op 80 procent.”

Om de woningmarkt te normaliseren heeft het kabinet aangekondigd gunstige voorwaarden versneld af te bouwen. Vooralsnog hebben die een tegenovergesteld effect, zegt Van der Hijden. „Het voedt het gevoel van urgentie, waardoor mensen het idee kunnen krijgen dat ze nu een huis moeten kopen.”