Red het oerrund
N a ‘Hermien’, onze voortvluchtige troetelkoe, had Zeeland twee kalfjes die op avontuur gingen. ‘Uut’ en ‘Tuus’ heten ze nu, na een publieksverkiezing. Het zijn snoezige teddyberen op vier poten. Schotse Hooglanders: het knuffelvee zoals we dat graag zien. Ze snoeien gratis de gewassen bij en bevorderen onze zondagswandeling tot een tripje door de wildernis. Maar hoe lang nog?
Jelwin Kuipers heeft een kudde van zo’n 60 van zulke oerrunderen in het Groningse Opende, en vreest dat de invoering van de fosfaatwet, begin dit jaar, de doodsteek kan zijn. Die wet moet ervoor zorgen dat de melkveesector inkrimpt en het mestoverschot vermindert. „Onze dieren geven veel minder melk en de mest kunnen we netjes op onze eigen kavel kwijt. Toch vallen wij nu ook ineens onder het melkvee.”
Uitbreiden is onmogelijk geworden zonder enorme investeringen in dure fosfaatrechten. „Niemand zal meer zo’n klein, extensief bedrijf willen beginnen. Allerlei zeldzame runderrassen zoals de Lakenvelder of de Blaarkop verdwijnen dan uit ons landschap. Samen zijn we maar één procentje van de hele sector, dus waarom is er voor ons geen uitzondering te maken?” V eel van Kuipers collega’s kiezen ervoor om hun fosfaatrechten door megabedrijven als Friesland-Campina te laten opkopen. „Een oprotpremie.” Bovendien stimuleert dit systeem om zoveel mogelijk melkproductie per koe te realiseren. De gevolgen kennen we uit de documentaires: uitgemergelde koeien met overvolle uiers komen de stal nooit uit, hun kalfjes worden meteen weggenomen, enzovoorts.
„Bij ons leven ze buiten, zonder krachtvoer of antibiotica, met natuurlijke geboortes waarbij de kalveren bij hun moeder blijven. En het vlees is beter nog dan biologisch.” Precies wat wij als consumenten graag zien. Althans, in de natuur en op tv. Totdat we in de supermarkt staan. O ok de overheid wil duurzame landbouw stimuleren met zulke korte gesloten kringlopen. Totdat het om geld gaat. Dan is dit de krankzinnige uitkomst: intensieve megabedrijven kunnen hun mestoverschot in stand houden, terwijl de kleine extensieve boertjes, die juist de oplossing zijn, kopje-onder gaan.
Kuipers is een petitie gestart die hij volgende week aanbiedt aan landbouwminister Carola Schouten (CU), die op 1 maart met een besluit komt. „Ik denk dat ze het in haar hart wel met ons eens is, maar ik vrees dat ook zij toch anders moet beslissen, door de druk vanuit de intensieve veeteelt.” Zijn bedrijf overleeft het vast, zegt hij, want hij denkt graag positief, „maar ik ken er zat die nu zeggen: ik wacht nog af of de minister met iets komt, en anders zet ik een bord in de tuin.”
Zeldzame rassen zoals de Lakenvelder of de Blaarkop verdwijnen uit ons landschap