GroenLinks passeert D66, samen verder in college

Ook in het hoogopgeleide Utrecht werd GroenLinks de grootste. Ook hier komen er veel kleine partijen in de raad.

Wie wordt de grootste? In Utrecht was vooraf duidelijk tussen welke partijen het zou gaan: GroenLinks en D66. In de vierde stad van Nederland wonen veel (jonge) hoogopgeleiden en die stemmen vooral op deze twee partijen. GroenLinks is deze raadsverkiezingen de bovenliggende partij geworden met twaalf zetels. Twee meer dan D66, dat vier jaar geleden de grootste partij werd.

De opkomst was in Utrecht deze keer fors hoger dan vier jaar geleden. In 2014 kwam 54,2 procent van de kiezers naar de stembus, dit jaar 59 procent. De gemeente deed er alles aan kiezers naar de stembus te lokken. In Ondiep, Kanaleneiland en Overvecht – wijken waar normaal gesproken weinig gestemd wordt – reden stembureaubusjes om het de kiezer nog makkelijker te maken te stemmen. Burgemeester Jan van Zanen: „De mensen die campagne hebben gevoerd kunnen trots zijn dat er zoveel mensen hebben gestemd.”

Het huwelijk in het college tussen D66 en GroenLinks, dat al acht jaar goed werkt, kan vrijwel zeker worden voortgezet. Dat gelukkige samenzijn maakte het beide partijen lastig zich in de verkiezingscampagne scherp te profileren. Er zijn vooral nuanceverschillen. Zo vindt GroenLinks dat de milieuzone, die dieselauto’s van voor 2001 verbiedt in het Utrechtse centrum te komen, groter moet. D66 is het daar niet mee eens, maar vindt dat de regels rondom de zone scherper moeten. GroenLinks pleit voor meer sociale huurwoningen, D66 voor meer huurwoningen in het middensegment.

Wél een groot verschil tussen beide partijen: de voorkeur van de collegepartner(s). D66 kiest voor het rechtse midden en prefereert VVD. GroenLinks heeft liever de SP of PvdA – een links college dus.

Versnippering

Met de uitslag die er nu ligt kan het nog knap lastig worden aan de wensen van beide partijen te voldoen. Versnippering alom in Utrecht. In de woorden van VVD-fractievoorzitter Dimitri Gilissen: „Het servies ligt aan gruzelementen op de grond in twaalf stukken.”

De VVD won één zetel en kwam op zes. Zes partijen (CDA, ChristenUnie, Denk, Partij voor de Dieren, Student en Starter) kwamen op twee zetels uit, de PVV op één zetel en Stadsbelang Utrecht hield één zetel over – het waren er twee. De grote verliezer ook hier: de PvdA. Die verloor twee zetels en hield er drie over.

Een deel van de PvdA-stemmers is overgelopen naar nieuwkomers: PVV of Denk. Volgens Denk-lijsttrekker Mahmut Sungur heeft zijn partij ook een nieuw publiek aangeboord: mensen die vinden dat ze niet gehoord worden. We voerden campagne in Overvecht, zegt hij, dat door de politiek als afvoerputje van Utrecht behandeld zou worden. Als de gemeente ergens wil experimenteren doet ze het daar, zegt hij. Wij spraken daar mensen die zich onbegrepen voelen door de ‘normale’ politiek, aldus Sungur. „Zij stemmen nu voor het eerst, dat is voor ons een overwinning.”