De grote vervuiler: hoe de luchtvaart wil blijven groeien

Alle plannen van de sector hebben iets gemeen: van minder vliegen is geen sprake, alleen van anders vliegen

We vliegen graag, maar worden steeds kritischer. De luchtvaartsector wil maatschappelijke steun voor groei behouden. Dus staat verduurzaming hoog op de agenda. Vijf mogelijke oplossingen. zijn noodzakelijk om maatschappelijk draagvlak te houden, weet de branche. Dus ging het in Genève over alternatieve brandstoffen, elektrisch vliegen, compenseren van CO2, minder plastic aan boord, meer vrouwelijke piloten (ook een gelijke man-vrouwverdeling valt onder duurzaamheid). De grote vraag: is het genoeg? Jeff Poole, voorman van de luchtverkeersleiders, in zijn slotwoord: „Ik hoop dat de kinderen van nu over twintig jaar tegen ons zeggen: jullie hebben het goed gedaan.” Lord Adair Turner, voorzitter van de denktank Energy Transition Commission, hield de sector voor dat het wel wat ambitieuzer mag. Hij pleitte voor zero emission ( CO2-uitstoot naar 0) in 2060. Met flinke extra kosten voor de consument is dat een haalbaar doel, volgens Turner. Hij kreeg weinig bijval.

Luchtvaart kreeg geen eigen doelen in het klimaatakkoord van Parijs uit 2015. Wel zijn er drie zelf opgelegde doelen uit 2009: jaarlijks 1,5 procent brandstofbesparing tot 2020, CO2-neutrale groei vanaf 2020 en halveren van de omvang van CO2-emissie uit 2005 in 2050. Doel 1 is gehaald, doel 2 staat in de steigers (zie oplossing 1), doel 3 wordt het moeilijkst.

Kenmerk van alle initiatieven van de luchtvaartsector, bleek ook in Genève, is dat de groei door kan gaan. Van minder vliegen is geen sprake, alleen van anders vliegen. Brandstof is een grote kostenpost voor luchtvaartmaatschappijen, dus zuiniger vliegen is goed voor de planeet én voor de portemonnee. Inzet voor het algemeen welzijn gaat naadloos samen met financieel eigenbelang.

Roep om meer actie

Buiten de sector groeit de roep om meer actie. Milieu-organisaties, bewonersgroepen rond vliegvelden, politieke partijen; ze nemen geen genoegen met zuiniger vliegen, ze willen minder vliegen. De klimaatdoelen kunnen volgens hen alleen worden gehaald als de groei van de luchtvaart wordt afgeremd of zelfs stopgezet.

Ook in Nederland, waar de uitbreiding van Lelystad Airport en de groei van Schiphol ter discussie staan, speelt deze tegenstelling. Tegelijk met de ATAG-conferentie presenteerden twintig Nederlandse partijen, aangevoerd door KLM en Schiphol, een ‘actieplan’ met klimaatmaatregelen.

Hun claim dat hierdoor in 2030 35 procent minder CO2 wordt uitgestoten werd meteen onderuitgehaald. De 35 procent geldt ten opzichte van verwachte groei in 2030 en is dus geen absolute reductie. Met het plan zijn de emissies van 2030 gelijk aan die van 2007: 11,3 miljoen ton. Veel maatregelen zijn al ingezet of gepland. De verdienste van het plan is vooral dat alles nu op een rijtje staat.

KLM-topman Pieter Elbers maakte bij de presentatie duidelijk dat een rem op de groei voor hem niet aan de orde is. „We gaan niet terug naar het stenen tijdperk”, zei hij volgens De Telegraaf. In de Volkskrant was het „de tijd van de paardentram”. Stilstand is taboe in luchtvaartland. De tot 2021 geldende limiet op het aantal vluchten op Schiphol is KLM een gruwel.

Voorlopig is van stilstand geen sprake. In september steeg het aantal passagiers dat via Schiphol reisde met 2,2 procent ten opzichte van vorig jaar, naar 6,4 miljoen passagiers. Er waren minder vluchten; de vliegtuigen worden groter.