De slimme accountant die lachend rijk werd
Hema wordt weer Hollands met een Nederlandse investeerder. Nu nog even de schuldenlast laten slinken, plus een kleine kapitaalinjectie, en dan het merk internationaal uitbouwen. Zonder gedoe.
Elf jaar geleden had ondernemer Marcel Boekhoorn ook al geprobeerd Hema te kopen. „Toen lachte men mij uit.” Het Britse Lion Capital bood „veel meer” dan hij en ging er met Hema vandoor. „En dat hebben we geweten ook.” De private-equitymaatschappij stopte Hema vol met schuld. Tot op de dag van vandaag een „loden last”.
Nu wordt Boekhoorn alsnog eigenaar van Hema. Dat leek donderdagochtend nog even onzeker. Vlak nadat Hema een persbericht had gepubliceerd over de overname zei Boekhoorn tegen Quote dat de deal nog helemaal niet rond was. Verwarring alom. Om drie uur ’s middags zit Boekhoorn toch glunderend naast Hematopman Tjeerd Jegen op het hoofdkantoor voor een persconferentie.
De ondertekening van het koopcontract kon pas later plaatsvinden dan gepland, zo verklaart Jegen de verwarring. Eigenlijk zou de deal op woensdagavond laat al rond zijn, maar „de advocaten in Amster- dam en Londen hadden nog een nachtje nodig”. Donderdagmiddag werd er alsnog getekend.
Het woord is aan Boekhoorn. Die „veel te hoge schuldenlast” van Hema, van 750 miljoen euro, is straks verleden tijd, verzekert hij. Direct na de overname slinkt de schuld met 100 miljoen euro, en krijgt het bedrijf een kapitaalinjectie van 40 miljoen.
En dat is het pas het begin, aldus Boekhoorn. Hij wil „op korte termijn beginnen” met het „drastisch terugbrengen” van de schuld. Op welke manier hij dat gaat doen, liet Boekhoorn in het midden. Volgens Hema-topman Jegen gaat de schuld komende jaren met „honderden miljoenen” omlaag. En daarmee ook de jaarlijkse rentelasten, die nu nog 55 miljoen bedragen.
Niet alleen met zijn financiële plannen zet Boekhoorn zich af tegen het Britse Lion Capital. Voor alle duidelijkheid introduceert hij zichzelf als „een Nederlandse ondernemer”. Ook Jegen benadrukt twee keer dat Hema door de overname weer „100 procent Nederlands” is. En dat is volgens hem een voordeel: Boekhoorn be- grijpt „als geen ander ons merk, en de emotie en de betrokkenheid van alle Nederlanders bij ons merk”.
In zomer haakten Belgen af
Hema was Boekhoorn bijna voor de tweede keer ontgaan. Afgelopen zomer leek het bedrijf verkocht: de onderhandelingen met de Belgische investeringsmaatschappij Core Equity waren zo goed als afgerond. In een zeer laat stadium haakte deze koper toch af. Oorzaak was een slepend conflict tussen de Hemadirectie en de 96 franchiseondernemers. Core Equity had geen trek in gedoe.
Bij Hema, waar ze uitkeken naar een nieuwe eigenaar, was de teleurstelling enorm. De tegenvaller was voor Lion Capital misschien nog wel groter. De investeringsmaatschappij nam Hema in 2007 voor ruim 1,1 miljard euro over met het idee het bedrijf snel met winst te verkopen. Bijna was Hema in 2011 aan Ahold verkocht. Maar het supermarktconcern wilde uiteindelijk niet betalen wat Lion ervoor wilde hebben: ruim 1,3 miljard euro.
Niet veel later raakte Hema in de proble- men door de crisis en werd een snelle verkoop steeds minder realistisch, laat staan voor de hoofdprijs.
Hoeveel Boekhoorn betaalt, is niet bekendgemaakt. Maar het ligt voor de hand dat het bedrag lager ligt dan wat Lion ervoor betaald heeft. In de eerste plaats omdat het dossier-Hema steeds pijnlijker werd voor de investeerder – normaal gesproken verkoopt een partij als Lion bedrijven binnen drie tot zeven jaar door. En in de tweede plaats gaat het nog altijd niet goed met Hema (19.000 werknemers), ook nu het economisch een stuk beter gaat. Over vorig jaar bedroeg het verlies 31 miljoen euro, bij een omzet van 1,2 miljard.
Internationaal merk
Bij Boekhoorn straalt de ambitie er vanaf. Hij wil „alles in het werk stellen” om Hema weer te laten groeien. Want een gezonde balans is „een voorwaarde, geen einddoel”. Jegen legt uit wat de nieuwe eigenaar daarmee bedoelt: Hema moet van een „Nederlandse winkelketen” uitgroeien tot een „internationaal merk”. Jegen ziet een grootste toekomst: met de steun van Boekhoorn kan het bedrijf straks „eindelijk meedoen in de champions league van de retail”.
Om dat te bereiken wil de topman in een hoger tempo winkels openen in het buitenland. Als groeimarkten noemt hij onder meer landen waar Hema al zit: Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk en het Midden-Oosten. In de toekomst ligt ook „het Verre Oosten” in het verschiet, zegt Jegen na afloop in een interview. Gesprekken over het openen van winkels in die regio zijn „in een vrij vergevorderd stadium”, om welk land het gaat wil hij nu nog niet zeggen. China is het in elk geval niet.
Tegelijkertijd zien Boekhoorn en Jegen ook ruimte om verder te groeien in Nederland. Die constatering is opvallend, omdat Jegen in 2016 in NRC nog zei dat hij weinig ruimte meer zag voor nieuwe winkels in het thuisland. De Nederlandse groei zit ook niet in het aantal winkels, legt Jegen uit, maar in meer klanten naar de bestaande winkels trekken. Op dit moment zijn de tachtig grootste vestigingen nog niet omgebouwd naar het nieuwste winkelconcept, dat volgens de topman meer bezoek oplevert. Onder Lion ontbrak daarvoor „de financiële slagkracht”.
De Nederlandse franchisenemers, die bijna de helft van de Nederlandse winkels in handen hebben, steunen de overname ook. Dat was cruciaal voor het slagen ervan. Tussen de directie van het bedrijf en de winkeliers bestond al jaren onenigheid over hoeveel franchisenemers moeten meebetalen aan investeringen in de verkoop via internet. Drie keer stonden ze afgelopen tijd voor de rechter.
Deze zomer liep het conflict zo hoog op dat de Hema-directie de franchisecontracten met de dwarsliggende winkels opzegde, wat nog meer ruzie opleverde.
Met hulp van Boekhoorn hebben Hema en de franchisers nu toch een uitweg gevonden, zo wordt donderdag duidelijk. Er zijn nieuwe afspraken gemaakt, en de bekoelde relatie is hersteld. Daarmee zijn ook de rechtszaken van tafel en mogen alle franchisenemers hun winkel houden. „Vanaf vandaag zijn advocaten dus niet langer welkom bij Hema”, zo besluit Boekhoorn. Waarna Jegen hem vlug aanvult: „… alleen als klant.”
Hema was Boekhoorn bijna voor de tweede keer ontgaan