Azië sneeuwt onder in Brussel

Europa en Azië maken zich zorgen over de wereldorde, maar Europa is bezig met zichzelf De Franse president Macron (rechts) begroet de Chinese premier Li.

Toch was dat niet de stemming in Brussel deze week. Europese politici en diplomaten waren in deze drukke toppenweek (er waren er zeven in totaal) vooraf nauwelijks bezig met de wereldorde met Azië.

Europese kwesties

Problemen vroegen voorrang. Eerst keken ze uit naar de top over Brexit – maar die bracht woensdag niet de gehoopte doorbraak. En toen volgde op donderdag de eurozonetop – met een forse botsing over de kwistige begrotingsplannen van Italië .

Voorbereiden op de Aziëtop? Nog geen tijd voor gehad, zuchtte een Eu- ropese diplomaat vooraf. „Dit is een top op héél hoog niveau”, zei een andere. „Maar ook heel informeel”.

Toch groeit het belang van het overleg tussen Azië en Europa, zeggen ze óók. In 1996 nam Singapore het initiatief tot de eerste ASEM (zoals de top heet). Sindsdien ontmoeten leiders van de groeiende club elkaar elke twee jaar, afwisselend in Azië en Europa– naast regelmatige ontmoetingen op lager niveau. Er is zelfs een officiële jaarlijkse ASEM-dag, op 1 maart, ter viering van het „partnerschap van Azië en Europa”.

Intussen is de lijst gedeelde belangen en onderlinge verbanden veel langer geworden – en ingewikkelder.

Deels komt dat door het terugtrekkende Amerika. Deze week gaat het tussen Azië en Europa ook over het redden van de klimaatafspraken van Parijs en van de Iran-deal.

Deze week bezegelt de EU een vrijhandelsakkoord met Vietnam, nadat er in juli al een groot vergelijkbaar akkoord werd gesloten met Japan.

Geen gezamenlijk optreden

Ingewikkeld wordt het bij de relaties met China en Rusland. In juli mislukten gesprekken tussen de EU en China over een gezamenlijk optreden tegen Trumps handelsoorlogspolitiek. Grootschalige Chinese investeringen in Europese landen zorgen ervoor dat Europeanen meer met elkaar concurreren dan samen optrekken.

Dat speelt Europa parten in het vinden van een gedeelde aanpak om aan de uitdijende Chinese invloed elders in de wereld tegenwicht te bieden. Volgens de „bouwstenen” waar de EU-lidstaten juist deze week mee instemden wil Europa net als China gaan investeren in (schone) energie en technologische infrastructuur. Maar financieel kan Europa niet op tegen de Chinese investeringen.

Ook op de Europa-Azië-top in Brussel gaat het deze week daarom vooral om wat afzonderlijke landen binnenhalen. Europese leiders hebben stuk voor stuk afspraken in de marge van de top met interessante partners.

Voor premier Mark Rutte staan onder meer Thailand, Vietnam, Indonesië en Brunei op het programma. De belangrijkste buit heeft Nederland al binnen. Begin deze week kwam Li Keqiang, de Chinese premier bij hem in Den Haag ‘binnenlopen’. Om te praten over een distributiecentrum van de Chinese internetgigant Alibaba.

elden zien de 28 Europese leiders als ze bijeenkomen in Brussel ook Li Keqiang binnenlopen, de premier van China. En dan ook nog Shinzo Abe, uit Japan. Dmitri Medvedev, namens Rusland. Nog veel meer Aziatische leiders, de meesten premier, en enkele president. Deze week gebeurde het in Brussel. Donderdagavond waren heel Azië en Europa verenigd aan één dinertafel, 51 landen in totaal. Vrijdag hebben ze een echte top in het hoofdkwartier van de Europese Unie aan het Schumanplein.Het verzamelde gezelschap is goed voor 55 procent van de wereldhandel, 60 procent van de wereldbevolking, en driekwart van het mondiale toerisme. Je zou dus zeggen: de top tussen Azië en Europa is de enige echte wereldtop van de week.Op het menu staat ook nog eens een thema dat Azië en Europa ernstig bezighoudt: hoe de multilaterale orde in stand te houden nu het Amerika van Donald Trump zich heeft afgewend?Op de jaarlijkse VN-top in New York vorige maand wierp de ene na de andere Europese leider zich op als pleitbezorger van de multilaterale wereldorde. Uit Azië, van China tot Japan, klinken ook zulke pleidooien. Deels door de handelsoorlog tussen China en Amerika, deels als gevolg van de almaar groeiende invloed van China.Een gouden kans dus voor Europa om deze week in Brussel een gemeenschappelijk front te vormen dat zich tot Japan uitstrekt: de multilateralen tegen ‘unilateralist’ Trump.