Investeringen Rutte III

Voor armoedebestrijding krijgt de ene gemeente 570 euro, de andere 1,8 miljoen

De grootste gemeente van het land, Amsterdam, krijgt ruim 1,8 miljoen euro. De kleinste, Schiermonnikoog, 1.206 euro. En de rijkste, Rozendaal, 570 euro.

Als er van één investeringsplan van het kabinet-Rutte III tot op de euro duidelijk is waar het geld naartoe gaat, is het de 30 miljoen euro die dit jaar beschikbaar is gekomen voor het ‘bestrijden van schulden en armoede bij gezinnen met kinderen’, maatregel I.92 uit het regeerakkoord. Bij elkaar trekt het kabinet in de periode 2018-2020 eenmalig 80 miljoen uit „voor het voorkomen van schulden en de bestrijding van armoede, in het bijzonder onder (gezinnen met) kinderen”, schreef staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken, VVD) een jaar geleden.

Het geld komt van haar begroting en wordt door het ministerie van Binnenlandse Zaken via het Gemeentefonds over het land verspreid. In de zogeheten Meicirculaire van dat fonds werd de genoemde minutieuze verdeling gepubliceerd, waardoor de 380 gemeenten wisten waar ze aan toe waren. Dat verloopt via een ingewikkelde verdeelsleutel op basis van het inkomensniveau van de inwoners.

„Ik ken de formule niet uit m’n hoofd, maar weet dat wij recht hebben op zo’n 2 procent”, zegt wethouder Linda Voortman van Utrecht (werk en inkomen, GroenLinks). „Dus wij houden rekening met 1,6 miljoen.” Dat klopt niet helemaal, want het is iets lager: 1,4 miljoen euro.

Het ministerie van Sociale Zaken houdt van die 80 miljoen een deel in om gemeenten landelijk te kunnen ondersteunen bij lokaal schulden- en armoedebeleid. Wethouder Voortman telt ook nog twee ton mee die al door het vorige kabinet was toegezegd – de zogenoemde Klijnsmamiddelen – met hetzelfde doel: armoedebestrijding onder kinderen tegengaan.

Maar goed, Utrecht krijgt dus 1,4 miljoen euro, waarvan dit jaar 536.000 euro. Wat gaat daarmee gebeuren of wat is daar al mee gebeurd? Volgens de laatste statistieken is de armoede in de stad van 350.000 inwoners de laatste jaren gegroeid. Zo moeten ongeveer 25.000 huishoudens zien rond te komen met een inkomen rondom het sociaal minimum, groeit 15 procent van de kinderen op in armoede en komen arme gezinnen met kinderen ouder dan twaalf jaar gemiddeld 250 euro per maand tekort in hun huishoudboekje.

In Utrecht bestaan al jaren veel projecten om het probleem bij gezinnen te verlichten. Het lopende budget daarvoor bedraagt zo’n 30 miljoen euro. Via een aantal loketten, bijvoorbeeld het Jeugdfonds Sport en de U-Pas, draagt de gemeente bij aan de financiering van laptops, huiswerkbegeleiding en de contributie voor sportclubs. Volgens een woordvoerder van de gemeente is een deel van het nieuwe geld besteed aan schuldhulpverlening. „We hebben zo’n vijf extra schuldhulpverleners aangenomen, waarmee we zo’n driehonderd Utrechters extra kunnen helpen.”

Politieke kalenders

Er is een politieke reden dat nog niet het gehele bedrag voor 2018 is ingezet, legt wethouder Voortman uit – en daar kampen veel meer gemeenten mee. Het kabinetsgeld is pas in mei van dit jaar beschikbaar gesteld. Dat was kort na de gemeenteraadsverkiezingen, dus veel nieuwe colleges waren nog in onderhandeling; dat van Utrecht werd begin juni geïnstalleerd. Het nieuwe college presenteerde in augustus zijn eerste eigen begroting, waarin die nieuwe rijksbijdrage voor armoedebeleid pas is verwerkt. Deze begroting wordt komende donderdag in de gemeenteraad besproken. Pas na die politieke instemming kan het geld formeel worden uitgegeven. Het goede nieuws, zegt Voortman: „Geld dat niet besteed wordt, kunnen we meenemen naar het volgende kalenderjaar.” Lopende projecten komen niet in gevaar.

VVD-wethouder Johan van Everdingen van Utrechts buurgemeente Lopik (14.000 inwoners) kampt eveneens met het gegeven dat de politieke kalenders dit jaar niet helemaal aansluiten. Zijn gemeente heeft dit jaar uitzicht op 11.400 euro van het Rijk voor armoedebeleid onder kinderen – naar schatting groeien er in Lopik vierhonderd kinderen in armoede op.

Volgens Van Everdingen zou het bestaande minimabeleid ook zonder dat extra geld zijn doorgezet. Het lopende budget daarvoor bedraagt zo’n 80.000 euro. Het bestaat uit een ‘Kindpakket’, waarmee ook schoolvoorzieningen en sportcontributies worden betaald, een bijdrage voor de zorgverzekeringspremie en op maat gesneden schuldhulpprogramma’s. „Maar dat geld van het Rijk helpt mij op twee manieren. Het creëert in de raad gemakkelijker draagvlak en ik kan onze programma’s er beter mee financieren. Anders had ik elders iets moeten besparen.”

In Utrecht komen arme gezinnen met kinderen ouder dan twaalf jaar gemiddeld 250 euro per maand tekort Geld dat niet besteed wordt, kunnen we meenemen naar het volgende kalenderjaar Linda Voortman Wethouder Utrecht