Trump zet Sessions opzij
Met het ontslag van Jeff Sessions op Justitie en de benoeming van Matthew Whitaker hoopt de president grip te krijgen op het Mueller-onderzoek.
M et twee ingrepen bemoeit president Trump zich met het onderzoek naar mogelijke samenwerking tussen zijn presidentiële campagneteam in 2016 en de Russische regering.
Woensdag vertrok minister van Justitie Jeff Sessions, onder druk van Trump. In zijn plaats stelde de president Sessions’ ambtelijke rechterhand Matthew Whitaker aan als tijdelijke minister van Justitie. Hij gaf Whitaker daarbij de politieke verantwoordelijkheid voor het onderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller, naar mogelijke Russische inmenging in de presidentsverkiezingen in 2016.
Sessions was daar op eigen initiatief sinds maart vorig jaar niet langer verantwoordelijk voor. Hij vond dat zuiverder vanwege zijn eigen verzwegen contacten met de Russische ambassadeur in de VS tijdens de verkiezingscampagne. Sindsdien viel het onderzoeksteam van Mueller onder de verantwoordelijkheid van staatssecretaris Rod Rosenstein, zeer tot het chagrijn van de president.
‘Gebrek aan ruggengraat’
Trump vatte de verschoning van Sessions op als een gebrek aan ruggengraat en loyaliteit. „Wat voor man doet dat”, vroeg hij daarover onlangs retorisch in een tv-interview. Trump heeft maandenlang regelmatig bijtende, persoonlijke aanvallen op Sessions rondgetwitterd en gezinspeeld op zijn vertrek.
Trump kwalificeert het onderzoek van Mueller steevast als een „doorgestoken heksenjacht”. Hij richtte er woensdag tijdens een persconferentie over de tussentijdse verkiezingen nog eens zijn pijlen op. „Miljoenen dollars” kost het onderzoek, het is „schadelijk voor het Amerikaanse volk”, er is „geen sprake van samenzwering”, het wordt uitgevoerd door „veertien boze Democraten” en „waarom kijken ze niet naar wat de andere kant heeft gedaan?” – waarmee de president de campagne van Hillary Clinton leek te bedoelen.
Het gevolg van het terugtreden van Sessions was dat het Mueller-onderzoek politiek niet werd gedekt door een Trump-getrouwe, maar door de ambtelijker, minder partijgebonden Rosenstein, die de overheid ook al diende onder de presidenten Clinton, Bush en Obama.
Het lijdt geen twijfel dat Trump met Whitaker een voor hem betrouwbaarder bondgenoot tegen het Mueller-onderzoek heeft benoemd. In augustus 2017 schreef Whitaker, als juridisch commentator voor CNN, een opinieartikel op de website van de tv-zender. Kern van zijn commentaar waren deze zinnen: „Het wordt tijd dat Rosenstein, die voor dit onderzoek handelt als minister van Justitie, Mueller beveelt de reikwijdte van zijn onderzoek te beperken tot de vier hoekstenen in het document waarmee hij werd aangesteld. Doet Rosenstein dat niet, dan zal het onderzoek van Mueller er zo langzamerhand gaan uitzien als politiek gevis.”
Een goed ingevoerde journalist van The New York Times, Maggie Haberman, twitterde dat zij verwacht dat deze ingrepen van Trump onmiddellijk onderzoek zal uitlokken van het Huis van Afgevaardigden, dat na de verkiezingen in meerderheid Democratisch is.