Wijnflessen gaan in de glasbak: één schamel plusje

Vanavond pak ik een wijnfles uit de kelderkast, draai hem open, en schenk hem uit. Er klaagt nooit iemand over wijnflessen. Maar dit is een mooi moment om dat toch even te doen. Aanstaande donderdag viert Frankrijk, heel traditioneel, de presentatie van de Beaujolais Primeur. Natuurlijk zit die wijn in een getinte glazen fles met de typische flesvorm uit de bourgogne. Want wijn is traditie.

Massa-geproduceerde wijnflessen zijn een Britse vinding uit de 18de eeuw. Drie eeuwen later zijn de kurken grotendeels passé, maar vinden we nog steeds dat wijn in een fles hoort. Het is zo’n mooi ding. Het gewicht in je hand, de diepte van de ziel, het geklok bij het schenken.

Maar groen beschouwd zijn wijnflessen ondingen. Wijnflessen zijn zwaar. Het kost veel energie om ze te maken in glasovens. Ze worden de hele wereld over gesjouwd voor ze hier in de winkel liggen. En er zit geen statiegeld op.

In de wijzer ‘Milieuvriendelijke verpakking kiezen’ van Milieu Centraal krijgen wijnflessen één schamel plusje. Want wijnflessen gaan in de glasbak.

Het kan veel beter, zegt Hans Blonk van Blonk Milieuadvies. Zijn bureau rekende dat voor in 2011. Volgens Blonk is er weinig veranderd in de sector. Wijn (in fles) had van alle geteste dranken de hoogste CO2-uitstoot per liter, meer dan andere topscorers zoals espresso en melk. De grote voetafdruk van wijn komt maar deels door de landbouw. De fles – productie en vervoer – is de boosdoener. Zelfs wijnen uit Chili of Zuid-Afrika worden voor het grootste deel in de fles verscheept, in plaats van in bulk.

Directeur Hans Burghoorn van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren beaamt: die fles kan veel duurzamer. Het doel van de KNVW is echter nogal bescheiden. Sinds 2013 moesten wijnflessen 5 procent lichter worden. Dat lukte ruimschoots. „Dat wijn in een zware fles met diepe ziel beter is, is achterhaald”, zegt Burghoorn. Wijn uit een ‘bag in box’ (met tapje) scheelde in Blonks onderzoek meer dan de helft in de CO2-uitstoot. Wijn in zo’n zakdoos, of een PET-fles, is prima – behalve voor die paar flessen die je jaren in de kelder legt. Wijn in PET bestaat ook gewoon. In het vliegtuig krijg je die kleine flesjes. Gemakswinkels hebben ze soms ook.

Verder is er nauwelijks aanbod. Wijnboeren, importeurs en verkopers denken dat we glas willen en niets anders, vanwege het Liebfraumilch- imago dat aan grootverpakking hangt. En dat blijft zo vanzelf in stand.