Nederland koopt weer tanks en extra gevechtsvliegtuigen

Om de toegenomen dreiging het hoofd te bieden schaft Nederland nu extra F-35’s aan. Zelfs de tank keert terug.

Karel Berkhout

Nederland koopt extra F-35-straaljagers en laat de tanks weer terugkeren bij de landmacht. Hiervoor trekt het kabinet extra geld uit, net als voor investeringen in onder meer cyberoorlogsvoering.

Dat staat in een ‘nationaal plan’ dat minister Ank Bijleveld (Defensie, CDA) vrijdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Om hoeveel extra geld het gaat, wordt pas in 2019 bekend bij de presentatie van de Voorjaarsnota.

Nederland zou oorspronkelijk 37 F-35-toestellen kopen, twee squadrons, terwijl Nederland sinds enige jaren helemaal geen eigen tanks heeft. De NAVO heeft nu gevraagd om een derde squadron, wat betekent dat Nederland nog eens ongeveer 15 F-35’s zou kopen. Dat zou bij de huidige – sterk gedaalde – prijs van 80 miljoen euro per stuk neerkomen op een eenmalige investering van 1,2 miljard euro.

Met ruim vijftig F-35-jagers komt Nederland dan ook weer in de buurt van het aantal F-16-jagers, waarvan er nu nog ongeveer zestig in gebruik zijn. Met de F-35’s en de terugkeer van de tanks moet de Nederlandse krijgsmacht „robuuster” en „mobiel inzetbaar” worden, meldt Defensie. Dat is nodig „vanwege de instabieler wordende veiligheidsomgeving”. Volgens Defensie zijn er nu „meer en complexere dreigingen” dan voorheen. Aangenomen kan worden dat Defensie hiermee duidt op onder meer het agressieve optreden van Rusland en de conflicten in het Midden-Oosten, die een voedingsbodem zijn voor terrorisme in Europa.

Door de extra investeringen wil Nederland minder afhankelijk worden van de Verenigde Staten en dichter bij de ‘2-procentsnorm’ van de NAVO komen. In 2014 hebben de lidstaten van de NAVO namelijk afgesproken om hun uitgaven aan Defensie op termijn te verhogen tot 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Nederland geeft nu jaarlijks zo’n 10 miljard euro uit aan de krijgsmacht, goed voor ongeveer 1,3 procent van het bbp – onder het Europese gemiddelde van 1,5 procent.

De ontwikkeling van de F-35, voorheen aangeduid als Joint Strike fighter (JSF), is omstreden om zijn extreme ontwikkelingskosten: 1.500 miljard dollar (1.328 miljard euro) tot nu toe. Uit vrees voor financiële gaten heeft Nederland een maximaal aankoopbedrag voor de F-35 vastgesteld, waardoor er steeds minder toestellen van het steeds duurdere toestel gekocht konden worden. De 37 toestellen waarop Nederland nu is uitgekomen, zijn goed voor globaal twee squadrons.

Spectaculair is de verwachte terugkeer van de tank. Tijdens de Koude Oorlog had Nederland grote tankdivisies en nog begin deze eeuw reden er meer dan honderd rond. Tijdens de opeenvolgende bezuinigingsronden op Defensie zijn die allemaal verkocht, wat een enorme mentale dreun was voor de landmacht.