Stichting Kunst & Cultuur ‘al binnen een jaar de nek omgedraaid’

Als duur betaalde ambtenaren het nu voor het zeggen hebben, dan snijd je de band door met de buurt

Recent noemde het college een kleinschalige cultuurstichting nog „een toonbeeld van burgerinitiatief”. Nu stopt de subsidie. Kester Freriks

Laagdrempelig, kleinschalig en participatie van buurtbewoners: dat zijn de idealistische kenmerken van Stichting Kunst & Cultuur Amsterdam Centrum. „Onze stichting subsidieert met gemeentegelden culturele activiteiten in de drie werkgebieden Eilanden en Plantage Weesperbuurt, Stadshart, Jordaan en Gouden Reael”, zegt Marijke Knies, secretaris. Maar door een juridisch besluit van de gemeente kreeg de stichting op 5 december te horen dat de subsidie wordt beëindigd. Dat kwam hard aan.

Volgens Knies kan de binnenstad dankzij deze stichting initiatieven realiseren of meefiancieren als Open Atelierroutes, Hofjesconcerten in de Jordaan, kindertoneelvoorstellingen en een project als Het gezicht van 1018 van fotograaf Maria Heijdendael, met 1.018 portretten van buurtbewoners in postcodegebied 1018. Per jaar ontvangt de stichting zo’n 60 aanvragen voor buurtgerichte culturele activiteiten die van belang zijn als het „sociale cement” in de wijken.

Innig omarmd

Nog geen jaar geleden werd de stichting innig omarmd door het college van B en W, en gold ze als „toonbeeld van burgerinitiatief ”. En nu, met de nieuwe coalitie en een nieuw Kunstenplan 2017-2020, is deze „bewonersparticipatie ruw gestopt”, zoals de stichting in een persbericht op 7 december laat weten. „Het Stadsdeel Centrum draait de door haar zelf geïnitieerde Stichting Kunst & Cultuur Amsterdam Centrum de nek om.”

Volgens bestuursleden Marijke Knies en Frans Kraal is de subsidiestop „nadelig voor de ontwikkeling en ontplooiing van culturele activiteiten”. Knies: „In de nota Kunst en Cultuur stelt de gemeente dat Amsterdam een ‘democratische stad’ is en dat bewoners net zulke goede, zo niet betere, ideeën hebben als het stadsbestuur. Wij zijn daarvan een sprekend voorbeeld. Het idee om culturele activiteiten in de buurten op te zetten dateert uit de jaren negentig. Ook toen al zag de gemeente in dat Amsterdammers op veel plekken tal van zaken prima zelf kunnen regelen, zoals de Marijke Knies Stichting Kunst & Cultuur Amsterdam Centrum nota nog steeds onderschrijft. In juli 2017 werd de belofte gedaan dat de werkgebieden elk 32.022 euro subsidie krijgen, dat is een totaal van ruim 96.000 euro. Met dit bedrag staan we in het Kunstenplan, maar vanaf 1 januari 2019 krijgt de stichting dus niets meer.” Organisaties en personen die in aanmerking willen komen voor subsidie dienen zich vanaf dan tot de gemeente te wenden. „Dat is een ingewikkelde procedure”, aldus Knies, „zonder de spontaniteit en de korte lijntjes die wij bieden”.

In de brief, ondertekend door Mascha ten Bruggencate, voorzitter van het dagelijks bestuur van stadsdeel Centrum, staat dat het besluit de subsidie te stoppen is genomen op juridische gronden: „Het bleek onmogelijk een stichting subsidie te laten verdelen. Officieel dient stadsdeel Centrum de toekenning uit te voeren.” Kennelijk was de gemeente destijds onvoldoende op de hoogte van de regels die gelden voor dit soort constructies.

Vrijwilligers verdeelden

„De stichting opereert onafhankelijk”, legt Kraal uit. „Vrijwilligers uit de buurt treden op als adviseurs en verdelen het geld. Dat nu is de gemeente een doorn in het oog.” Na ontvangst van de brief besloot de stichting „zichzelf op te heffen”. Knies: „Ons werk van twintig jaar is teniet gedaan. Als duur betaalde ambtenaren het nu voor het zeggen hebben, dan snijd je de band door met de buurt. Onze vrijwilligers en wij wonen in het centrum; we weten wat er gaande is en dragen ideeën aan.”

In een schriftelijke reactie laat een woordvoerder van Ten Bruggencate weten dat het bedrag van 100.000 euro in de toekomst volledig beschikbaar blijft voor kunst- en cultuuractiviteiten, maar dat de aanvraag voor projecten vanaf 2019 via het stadsdeel loopt. Ook de stichting kan een subsidieverzoek indienen voor eigen activiteiten. „Onze inzet blijft initiatieven te verwezenlijken, alleen de wijze van financiering verandert.” Het stadsdeel vraagt „iedereen voorstellen in te dienen, zodat culturele activiteiten behouden blijven”. De woordvoerder verzekert „dat onze ambtenaren het stadsdeel goed kennen om in te spelen op de wensen van de buurt”. ‘Het gezicht van 1018’ van Maria Heijendael, een van de projecten die Stichting Kunst & Cultuur financierde.