-
Tekst Bas van Putten Illustratie Anne Caesar van Wieren
De in maart 2016 groots onthulde Tesla Model 3 werd een nachtmerrie voor de kleine fabrikant, die slecht was voorbereid op honderdduizenden bestellingen. Maar in de VS draait de productie nu volop en begin 2019 start, afkloppen, de levering in Europa. NRC reed hem in Californië, drie dagen..
De Model 3 moest de eerste betaalbare elektrische middenklasser voor de massa’s worden, straalde Tesla-baas Elon Musk in maart 2016. Tesla’s eerste volumemodel zou de energietransitie van verbrandingsmotor naar elektrisch drastisch versnellen. Het publiek ondersteunde die ambitie massaal – te massaal. Binnen een week noteerde Tesla 325.000 reserveringen, en dat aantal zou oplopen tot ver boven de 400.000.
Intekenaars betaalden grif 1.000 dollar of euro voorschot. Daarna verstomde het jubelen. Toen de productie in juli 2017 begon, ervoer Tesla wat het betekent om geen ervaring met massaproductie te hebben. Het bedrijf moest opeens meer auto’s leveren dan het ooit had gebouwd. En dat ging niet, niet meteen.
De production hell, zoals Musk zijn lijdensweg betitelde, liet zijn sporen na. De pers was lovend over de auto, maar de afwerking van de eerste exemplaren verried haastwerk. Slecht passende carrosseriedelen, softwareproblemen en gebarsten ruiten kwamen voor; in een enkel geval viel er spontaan een achterbumper af.
Amerikanenvreten hem. Terwijl Nederlandse klanten met smart op hun auto wachten, is het in en rond San Francisco al vergeven van de Model 3’s. Opmerkelijk. Ook de VS kennen belastingvoordelen voor elektrische auto’s, maar om deze auto- en benzinegekke natie tot de laadpaal te bekeren is meer nodig. Tesla vond de ook voor Amerikanen blijkbaar gouden mix van actieradius, aansprekende prestaties en aantrekkelijke prijs. De nu goedkoopste Model 3 kost 46.000 dollar en is een mid-range-versie met een actieradius van 430 kilometer. Het ‘low-range’ instapmodel van 35.000 dollar, actieradius 350 kilometer, wordt nog niet geleverd. De prijzen voor een tweemotorige ‘long-range’-Model 3 (500 kilometer) beginnen bij 53.000 dollar en kunnen voor de sportievere Performance-variant met wat opties oplopen tot ruim boven de 70.000 dollar. Begin deze maand werd bekend dat het Long Range-model in Nederland minimaal 58.800 euro kost; een configurator voor de auto is online. Model 3 verkoopt in Trump-land als een dolle. Volgens financieelnieuwssite Bloomberg.com stond de teller begin december op bijna 137.000 stuks. In oktober stond de ‘kleine’ Tesla op nummer 5 op de lijst van bestverkochte sedans in de VS. Het effect op de balans werd direct zichtbaar. Het tot nu toe zwaar verliesgevende Tesla maakte in het derde kwartaal dit jaar een winst van 311,5 miljoen dollar (275 miljoen euro). Na alle wanklanken over Musks managementstijl en controversiële tweets, neemt de bedrijfsvoering op papier een geruststellend degelijke wending.Trotsstuurt de Tesla-gids een elektrisch pretparktreintje vol aspirant-kopers door de fabriek in Fremont, Californië. In dat gigantische complex met ruim tienduizend werknemers bouwt Tesla Model S en Model X en sinds enkele maanden bijna vijfduizend Model 3’s per week. Spastisch swingende robots en zwoegende arbeiders spelen business as usual onder de stichtelijke kalenderspreuken boven de gangpaden: „ Excellence is not an act, it’s ahabit.” Ja ja, die les heeft Tesla in de opstartfase wel geleerd. Niet voor te stellen dat Musk in juni nog een gigantische tent met een tweede assemblagelijn op het fabrieksterrein moest neerzetten om de kwakkelende productie aan te zwengelen. Na de Factory Tour pik ik de Model 3 op waarin ik als eerste Nederlandse journalist langer dan een rondje om de kerk kan rijden. Drie dagen heb ik voor de meestbesproken auto van de wereld. Bij vertrek zie ik langs de snelweg opleggers vol Model 3’s op transport wachten.