Wij zijn allen gele hesjes
Omdat Mark Rutte had gezegd dat we allemaal een geel hesje dragen, tot op zekere hoogte, ging ik op zoek naar het gele hesje in mezelf. En verdomd, het eerste woede-object dat ik aantrof was niet de verhoogde afvalstoffenheffing maar Mark Rutte met een geel hesje aan. Waar Emmanuel Macron in zijn toespraak tot het volk zijn elitisme niet kon verbergen, schoot Mark Rutte zijn hesje-tot-op-zekerehoogte aan en kroop op zijn knieën naar de mensen toe omdat „we allemaal onze zorgen hebben over ontwikkelingen in de samenleving”. Of de middenklasse in staat was aan te pikken bij de economische groei, vroeg hij zich af, en hoe gaan we om met het vraagstuk van migratie? Acht jaar al, Mark! riep het gele hesje in mij, acht jaar lang heb je de tijd gehad om over deze dingen na te denken, een begin van een antwoord is toch niet te veel gevraagd? Als je zo betrokken bent bij de zorgen van de gewone man, waarom stijgen dan almaar de lasten voor de burgers en dalen almaar de winstbelastingen voor grote ondernemingen? Waarom betalen Google, Amazon en Starbucks slechts symbolische flutbedragjes voor hun aanwezigheid in dit land? Waarom faciliteer je principieel de neoliberale zwendel en het meedogenloze aandeelhouderskapitalisme?
Speurend naar het gele hesje in mezelf kwam ik ook Sybrand Buma tegen, die weliswaar een geel hesje uit de kofferbak van zijn dienstauto had gevist, maar dat on
der zijn gewone kleren droeg, zodat niemand het kon zien. Boze mensen moesten een stem krijgen in het klimaatdebat, vond hij, want die volkswoede, „daar dragen de klimaattafels medeverantwoordelijkheid voor”.
Zo trachtte hij het brandpunt van die veronderstelde woede te richten op de overlegstructuren waar werd onderhandeld over de klimaatdoelen die in Parijs zijn afgesproken. Geen moreel leiderschap tonen, nee, vriendjes worden met de voxpop. Niet zelf een vergezicht ontvouwen voor de verduurzaming van maatschappij en economie, maar eerst de autoriteit van de klimaattafels on- dermijnen om volgend jaar in de Kamer hun voorstellen te accepteren. Zoals Herman Tjeenk Willink vrijdag zei tegen NRC : „Politici wachten tot de klimaattafels met plannen komen en legitimeren die achteraf politiek.”
Buma hing intussen de getapte volksjongen uit met de woorden „er is een elite die wil vergroenen en er is het volk dat zegt: makkelijk praten als je zelf in een gesubsidieerde Tesla rijdt”. De politieke baas van christelijk Nederland leeft van zulke tergend simpele dualiteiten – engel of duivel, licht of duister, Tesla of energierekening. Zo gaat dat in zijn bovenkamer toe: zwart of wit, zus of zo, ditje hier en datje daar.
Rutte en Buma flikflooiden zo op goed geluk met de onvrede waar ze zelf onderdeel van zijn – ik wist niet of we het moesten beschouwen als een vorm van betrekkingswaan of een complex soort masturbatie, maar onsmakelijk om te zien bleef het, Rutte als Jan Dijkgraaf en Buma als Henk Bres.
Het boze volk intussen bestond uit een halfgevulde touringcar verontruste burgers voor wie de tekst van
Vijftien miljoen mensen duidelijk te hoog gegrepen was. Een cameraploeg snelde op een plukje demonstranten af. „We zijn woedend”, verklaarde een mevrouw in een geel hesje vriendelijk.
Vijftien miljoen mensen, van wie er een kleine tweehonderd stonden te vernikkelen op de Erasmusbrug. Zes doden in Frankrijk en in Nederland een demonstrant met een loopneus.
De Nederlander ontsteekt pas in woede als je aan het palingtrekken of Zwarte Piet komt – pas via de omweg van cultureel-identitair protest komen ook zijn sociale grieven op tafel. Hij wist niet eens dat hij ze had, maar nu ze hier toch zijn…
De onvrede van de Nederlandse gele hesjes bleef zodoende beperkt tot de gebruikelijke giftige commentaren op Facebook, omdat vrijwel niemand de moeite nam de straat op te gaan en zijn stem te verheffen tegen de groeiende ongelijkheid en de uitholling van de publieke sector. Onze gele hesjes: woedend én lui, twee hoofdzonden in één klap. Ach, de Nederlander die zijn chronische pesthumeur aanziet voor een idee…