ANALYSE ‘Kamerleden bekommeren zich niet om mensen zoals ik’

Inwoners van Steenbergen ageren tegen de komst van een asielzoekerscentrum, in oktober 2015.

DE KIEZER

Kiezers vertrouwen het politieke systeem en denken dat verkiezingen eerlijk verlopen. Maar als je ze vraagt naar parlement, partijen en politici, kantelt het beeld. en vrouw heeft zojuist haar gele hesje aangetrokken en vraagt aan een mannelijke voorbijganger waarom die zich niet aansluit bij het protest aan de voet van de Rotterdamse Erasmusbrug. „Denk je dat ze naar jou wel luisteren? Gaat het bij jou niet slecht dan?”, vraagt ze aan de man.

Wat de mensen hier bindt, is een diep gebrek aan vertrouwen in de politiek. „Ze luisteren nooit”, zegt mevrouw Boersma uit Rotterdam-Overschie. „Als burger zit je niet aan tafel als de beslissingen worden genomen.”

Het moest een dag van massaprotest worden, maar meer dan 250 mensen zijn er deze zaterdagochtend in Rotterdam niet. In Amsterdam en Den Haag is de opkomst niet veel groter. Parijs brandt, en overal in Frankrijk zijn grote demonstraties, in Nederland blijft het rustig.

Veel politici zien het anders, alsof de gele hesjes de mondige voorhoede zijn van een grote groep burgers die de politiek wantrouwt en die serieus genomen moet worden. „We hebben allemaal een geel hesje”, zei premier Mark Rutte (VVD) een dag voor de demonstraties. De gele hesjes moeten meepraten bij de onder- handelingen voor een klimaatakkoord, vond CDA-leider Sybrand Buma. SP-leider Lilian Marijnissen zag mensen die „hun eerlijke deel opeisen”.

Dit is het tijdperk van de wantrouwende kiezer. Hij (m/v) is overal: in de taal van politici, in krantenkolommen, in tv-rubrieken. Uit angst een volgende opstand van de menigte te missen, wordt de groep tot het middelpunt van het electoraat gemaakt. Neem ze serieus, waarschuwde Buma dit najaar, of er dreigt een volksopstand.

Maar is die ook? vertrouwenscrisis

Monster van Loch Ness

er De zoektocht van politicologen naar die crisis heeft iets weg van de vroegere expedities naar het monster van Loch Ness. Steeds als er tekenen van bestaan zouden zijn, gaan politieke wetenschappers op pad. En steeds tevergeefs.

De laatste jaren slaan de empirici terug. 86 procent van de Nederlandse kiezers is van mening dat verkiezingen eerlijk verlopen, bleek uit het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) bij de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar. In boeken als De Wankele Democratie (2014), Niet de