De polemicus en poseur van het jaar

Tegen het jaareinde willen mensen kennelijk vooral overzichten, wedstrijden en winnaars

Ik heb een zwak voor redacties die de verkiezing van de politicus van het jaar organiseren. Dat komt: ooit moest ik het zelf doen. In de jaren tachtig begon ik op de politieke redactie van wijlen weekblad De Tijd, en daar hadden ze die verkiezing bedacht. De kiezer stond erbuiten: alleen parlementair journalisten hadden stemrecht.

Maar het probleem was: parlementair journalisten namen de verkiezing totaal niet serieus. Er waren geen criteria, politici werden op willekeurige gronden gekozen, en elk jaar merkten we hoe collega’s de verkiezing saboteerden. Dan kreeg een onbekende senator, een jonkheer die nooit het woord voerde, ineens enorm veel stemmen. Uiteindelijk stopte het blad met de verkiezing. Commercieel een slechte keuze, gezien alle publiciteit, maar een uitstekend besluit uit een oogpunt van kwaliteit.

Geholpen heeft het niet. Mensen houden aan het einde van het jaar van overzichten, wedstrijden en winnaars. Ik vrees dat de mogelijkheden op dit gebied nog lang niet uitgeput zijn. Worstelaar van het jaar. Wasmachine van het jaar. Gehaktbal van het jaar. Brildrager van het jaar. Ratelband van het jaar. Etc.

Via omwegen, ik weet niet hoe, belandde de verkiezing van de politicus van het jaar bij EenVandaag. Journalisten hebben geen stemrecht meer: de kiezer bepaalt, althans een opiniepanel. Zo is de onduidelijkheid over de criteria nu in handen van dat panel, en inderdaad: die doen ook maar wat.

Vorig jaar werd de VVD met Rutte voor de derde keer op rij de grootste, en beëindigde Rutte de formatie opnieuw als premier. Meeste stemmen gewonnen, macht behouden – dat leek me duidelijk. Het panel koos Baudet (twee zetels). Oké.

Maandag werd het droeviger. Dijkhoff, fractievoorzitter van de VVD, werd gekozen dankzij populaire plannetjes waar andere partijen tegen waren. Misdaad in bepaalde wijken zwaarder straffen. Bijstand voor sommigen omlaag. Plannen die zo veel weerstand opriepen dat ze erop uitgekozen leken: gratis je profiel verscherpen met kansloze ideeën.

Het illustreert dat het besef blijkbaar verdwijnt dat politiek alleen werkt als de beoefenaren blijven proberen anderen te overreden. De oppositie die zich door een coalitiepoliticus laat overtuigen. De coalitie die tegen een oppositiepoliticus zegt: je hebt gelijk ook.

En het probleem dit jaar was: het gebeurde amper. Er wás geen politicus van het jaar aan te wijzen.

Maar nu weten we dat ze in dat panel misschien ook geen politicus zochten. Polemicus van het jaar, poseur van het jaar – dat voldeed blijkbaar ook.