Regisseur laakt Netflix om ondertitelen in Spanje

Netflix biedt de Mexicaanse film in Spanje aan met ondertiteling, omdat Mexicaans-Spaans nét iets anders is. „Beledigend voor het publiek”, zegt de maker.

Roma , een van de meest geprezen en gelauwerde films van dit moment, heeft een kleine taalstrijd ontketend in de Spaanstalige wereld.

De film (een ode van de Mexicaanse regisseur Alfonso Cuarón aan het inheemse dienstmeisje uit zijn jeugd) draait niet alleen in bioscopen, maar kwam eind 2018 ook meteen op Netflix beschikbaar. In Spanje biedt de streamingdienst het drama aan met Spaanse ondertiteling. Niet alleen de scènes waarin Mixteeks (een inheemse taal) wordt gesproken, maar ook die waarin Spaans klinkt. Dit omdat het ‘Mexicaans’ soms net iets anders is dan het Spaans uit Spanje zelf.

De ondertitels leidden de afgelopen weken op sociale media al tot kritiek van Spaanse kijkers. Dinsdag mengde ook regisseur Cuarón zich in het debat. „Het lijkt me heel beledigend voor het Spaanse publiek dat ze Roma in het Castilliaans-Spaans hebben ondertiteld”, zei hij tijdens een filmeve- Fernando Gradiaga als Antonio, en Marina De Tavira als Sofia in Roma, nement in New York, meldde het persbureau EFE. „De kleuren en de empathie hebben geen ondertiteling nodig. Het is heel, heel ridicuul.”

Als Mexicaan, zei hij, kijkt hij ook graag naar films van Pedro Almodóvar, Spanjes topregisseur. „En ik heb geen ondertiteling in het Mexicaans nodig om Almodóvar te begrijpen.”

Tegenover de krant El País, die de kwestie dinsdag op de voorpagina aankaartte, noemde Cuarón het besluit van Netflix „bekrompen, onwetend en beledigend voor Spanjaarden zelf ”. De in Barcelona wonende Mexicaanse schrijver Jordi Soler zag de film in een Catalaanse bioscoop, waar deze Spaans werd ondertiteld. Hij noemde dit op Twitter „bevoogdend, beledigend en zwaar provinciaals”.

Overbodige vertaling

Binnen een wereldtaal als het Spaans bestaan regionaal verschillen. Zo kan een Spanjaard met de vraag ‘¿ dónde puedo coger el autobús aqui?’ (Waar kan ik hier de bus pakken?) in Mexico een lachbui uitlokken. Coger (pakken, nemen) heeft in Latijns-Amerika een seksuele lading. En in Mexico heet een bus camión , aqui (hier) is er acá.

Ondanks zulke verschillen tussen het castellano uit het voormalige moederland en het español dat in de ‘Nieuwe Wereld’ achterbleef, kunnen latino’s en Spanjaarden elkaar moeiteloos verstaan. Een deel van de woorden die Netflix ‘vertaalde’ zal bij veel kijkers zelfs helemaal niet tot verwarring leidden. Zo werd mamá nogal overbodig in madre vertaald en ustedes ( jullie) in vosotros .

Spaanse films worden in LatijnsAmerikaanse bioscopen doorgaans niet ondertiteld, laat staan nagesynchroniseerd, zoals met Engelstalige films wel veel gebeurt.