Ontzettend joviale gasten, maar betalen deden ze nooit

Zestigers Henk en Jolanda waren ont-zet-tend joviale hotelgasten. En toen verdwenen ze plots, zonder de rekening te betalen. De serieoplichters staan dinsdag voor de rechter.

Het OM schat de schade op 20.000 euro – er zijn ruim 60 aangiftes gedaan

ZAnne-Martijn van der Kaaden e checkten in op maandag 16 juli. Henk en Jolanda, twee vrolijke zestigers. Ze hadden bij wijze van identificatie met een rijbewijs gezwaaid. Marc Nolte trof hen die middag op het terras. Het eerste wat de hoteleigenaar opviel was hun kleding: de vale spijkerbroek, het iets te grote hemd – een tikje onverzorgder dan de gemiddelde gast, maar ook weer niet abnormaal. Hij knoopte een praatje aan. Henk was militair, vertelde hij, en onlangs met vervroegd pensioen gegaan. Ze kwamen „uit het westen van het land” en zochten nu een woning in een rustige omgeving. Liefst gelijkvloers – „met oog op de toekomst” – ze hadden al een afspraak met de makelaar. Nolte adviseerde hen over enkele panden die te koop stonden.

Het stel uit kamer 6 van Hotel Marcant in Tubbergen (Overijssel) deed wat gepensioneerde hotelgasten zoal doen op zomerse dagen: rustig ontbijten, het dorp in, wandelen of op de fiets de omgeving verkennen. Rond een uur of vier kwamen ze terug en streken ze neer op het terras met een sigaret en een drankje – zij port, hij bier. Ze bestelden snacks bij de naastgelegen cafetaria.

Wat Nolte zich vooral herinnert van Henk en Jolanda: ze waren ont-zet-tend joviaal. „Ze kletsten met iedereen en vonden alles geweldig.” Op zaterdag deden ze mee met het jaarlijkse beachvolleybaltoernooi in Tubbergen. Ze droegen zelfs een shirtje met de naam van het hotel. Aan het eind van de week schoven ze aan bij de naborrel.

Op zondagavond, na een verblijf van zeven nachten, vroeg Nolte zijn gasten of ze de rekening konden voldoen. „Natuurlijk”, had Henk geantwoord. „Dan ga ik morgen even naar de bank, ik heb mijn pasje namelijk niet.” Vreemd, vond Nolte. Zonder pas kun je bij de bank toch ook niet veel? „Ik zei tegen mijn collega’s: houd ze maar een beetje in de gaten.”

Niemand wist wie ze waren

Zijn argwaan bleek terecht. De volgende dag waren Henk en Jolanda verdwenen. Ze lieten slippers, een zonnebril, een paar oude overhemden, een tandenborstel en een flesje shampoo achter, en een briefje met een adres in Appelscha. En de rekening: zestig bier, negenendertig rode port, twaalf koffie, een glas huiswijn, drie patat, twee surf en turf, twee trio’s met saus, een shoarmarol, een frikandel speciaal, een berehap, een loempiamenu, twee losse loempia’s, twee gehaktballen, een panini ham-kaas, een gemengde salade, twee cheeseburgermenu’s met knoflooksaus in plaats van mayo, acht logies met ontbijt. 970 euro en 40 cent, in totaal.

Marc Nolte reed naar Appelscha. Tevergeefs: ook daar wist niemand wie Henk en Jolanda waren. Na een paar weken namen hij en zijn compagnon een beslissing: op 13 augustus plaatsten zij een oproep op de Facebookpagina van het hotel.

Henk en Jolanda kregen 24 uur de tijd om zich te melden. „Mocht er geen contact opgenomen worden met ons, dan zijn wij genoodzaakt onze camerabeelden te gebruiken om jullie op te sporen.” Een dag later zette het hotel herkenbare foto’s van de ‘eetpiraten’ online. „Een principekwestie”, zegt Nolte daar achteraf over. „Ik kan het slecht hebben als mensen oneerlijk zijn.”

En toen stortregende het reacties. Uit heel het land kwamen berichten van mensen bij wie het duo toegeslagen had. „Ik vrees dat dit stel ook in onze bed and breakfast in Oude Pekela is geweest”, schrijft Willem Molema onder de oproep op Facebook. „Eind februari dit jaar. Verdwenen zonder te betalen. 105 euro. Don Vlasmeijer uit Heemstede noemde hij zich. Ze kwamen lopend aan. Lieten een tas achter met een paar lege flessen, wat ondergoed, een halve zak chips, wat toiletartikelen en… een dildo.”

Notoire bedriegers

Een pastoor uit Emmen vertelt dat de twee in zijn kerk aan geld probeerden te komen met een zielig verhaal. „De man had zich via internet goed ingelezen alvorens een gesprek met mij te beginnen. Kwam verbazingwekkend overtuigend over.”

‘Henk en Jolanda’ blijken notoire bedriegers. Jan V. en Jolanda H., zoals ze in het echt heten, zijn al sinds 2004 actief. Het programma Opgelicht?! legde in 2009 een dossier aan over de ‘kerkoplichters’: „Ze fietsen al jaren kriskras door Nederland, langs schilderachtige dorpjes en over winderige dijken. Dit oplichtersechtpaar laat een spoor van schulden achter bij kerken en slaapgelegenheden en weet zelfs de dominee op te lichten”, staat op de website van het programma.

In 2010 erkent Jan V. in de rechtbank in Leeuwarden dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan 42 oplichtingen. Hij is dan al meerdere keren voor soortgelijke feiten tot forse gevangenisstraffen veroordeeld. Volgens deskundigen lijdt V. aan een „gemengde persoonlijkheidsstoornis” met obsessief compulsieve, narcistische, ontwijkende en antisociale kenmerken. Hij heeft een onderontwikkeld inlevingsver- mogen en gaat problemen uit de weg. De rechtbank acht hem verminderd toerekeningsvatbaar. Hij krijgt tbs met voorwaarden, wat inhoudt dat hij niet gedwongen wordt verpleegd maar zich wel aan allerlei afspraken moet houden.

Jolanda H. werd, zoveel is zeker, in 2004, 2005, 2006 en 2008 voor ‘valsheidsdelicten’ veroordeeld. Zij is volgens de rechter wel volledig aansprakelijk, al functioneert ze verstandelijk „op beneden gemiddeld niveau”. Ze is labiel en stelt zich afhankelijk op, is gebleken uit psychologisch onderzoek. Haar echtgenoot heeft een grote invloed op haar.

In 2008 krijgt Jolanda H. een gevangenisstraf van 42 maanden, waarvan 6 maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van 2 jaar. Tegen de reclassering zegt ze dat ze graag wil veranderen, maar die verwacht dat ze onder invloed van haar man zal recidiveren.

De laatste strooptocht van Jan V. en Jolanda H., inmiddels 63 en 54 jaar, eindigt

een paar dagen nadat Hotel Marcant hun foto deelt. Op een politiebureau in Assen geeft het stel zichzelf op 16 augustus aan. Deze dinsdag wordt hun zaak inhoudelijk behandeld, de afgelopen maanden hebben Jan en Jolanda in voorarrest gezeten.

Dezelfde werkwijze

Het Openbaar Ministerie schat de schade dit keer op zo’n 20.000 euro. Er is ruim zestig keer aangifte gedaan, zegt een woordvoerder. „Soms leenden ze 50 of 100 euro, soms liepen de kosten op omdat ze langere tijd in een accommodatie verbleven.”

Wat opvalt: de werkwijze van het stel is al die jaren hetzelfde gebleven. Ze kiezen voor een bed and breakfast of andere kleinschalige vakantieaccommodatie, winnen het vertrouwen van de uitbater, en gaan er dan vlak voor de afgesproken vertrekdag zonder te betalen vandoor. Om niet direct argwaan te wekken, laten ze vaak een kledingstuk achter. Ook kerkgenootschappen blijven een favoriet doelwit: met de smoes dat ze hun bankpassen vergeten zijn, lenen de twee geld dat nooit wordt terugbetaald. Regelmatig achterhalen ze via internet persoonlijke informatie over hun slachtoffers.

„Ze bouwen hun verhaal zorgvuldig op”, zegt Johan van Dalfsen. ‘Jan en Jolanda uit Heemstede’ logeerden september 2017 een week in zijn bed and breakfast in Meppel, een blokhut in de tuin. „Meestal kwamen ze ’s avonds nog even op de veranda zitten om de dag door te nemen. Toen ze met ons hadden meegegeten, kwam Jolanda de volgende dag met een doos bonbons aan.”

Ook in Meppel verdwenen de twee zonder af te rekenen. Dit keer namen ze ook de fietsen van hun gastheer en gastvrouw mee. „Je voelt je zo beduveld: de hele week eten en drinken ze met je mee, je vertrouwt ze… Het zijn gewoon toneelspelers.”