Een verdeelde familie in een sloopwoning
Het ouderlijk huis van het Rotterdamse raadslid Stephan Leewis (GroenLinks) wordt gesloopt – met steun van zijn eigen fractie. Zijn vader Wim voert juist actie tegen de sloop in de wijk. „Ik wil mijn zoon niet in diskrediet brengen.”
Er hangt een poster op het ouderlijk huis van gemeenteraadslid Stephan Leewis (GroenLinks). Op het raam van zijn oude slaapkamer aan de straat. „Wij wonen hier goed! Sloop ons niet! Wij blijven”. Zijn ouders, Wim Leewis en An Rook, wonen sinds 1974 in dit huis in de Tweebosbuurt in Rotterdam-Zuid. Op de begane grond, samen met hun dementerende kat – ze noemen hem Poes. Wim kwam ooit naar de buurt om het Gezondheidscentrum Afrikaanderwijk te helpen opzetten. Stephan speelde als kind met vriendjes op het groene binnenterrein van het woonblok.
„Het is een arbeidersbuurt”, zegt Wim, voorzitter van Lokaal FNV Rotterdam Rijnmond. „In de tijd van de havenstakingen nam je wat brood of wat van de markt mee voor de buren.” Er is solidariteit, want iedereen in de Tweebosbuurt moet overleven, zegt hij. „En dan maakt het niet uit of je wieg in Nederland of Turkije of Marokko heeft gestaan.”
Nu is Wim 70 jaar en Stephan 35 jaar. Om de hoek, waar de nieuwe wijk Parkstad verrijst, laat Stephan een huis voor zijn eigen gezin bouwen. Met zijn vrouw en twee jonge dochters wil Stephan dichtbij zijn ouders wonen. In een zelfbouwproject, ook met een gedeeld binnenterrein voor alle buren in het blok.
Maar het loopt allemaal anders. De Tweebosbuurt is de eerste grote test voor de Woonvisie van de gemeente geworden. De coalitie (VVD, D66, GroenLinks, PvdA, CDA, ChristenUnie-SGP) wil meer midden- en hogere inkomens in Rotterdam. Tot 2030 worden twaalfduizend sociale huurwoningen gesloopt, daarvoor worden meer koophuizen en vrije sectorhuurwoningen teruggebouwd.
Driekwart van de raad heeft ingestemd met de sloop van zeshonderd corporatiewoningen in de Tweebosbuurt, inclusief coalitiepartij GroenLinks. Het ouderlijk huis van Stephan staat nu dus op de slooplijst, met steun van zijn eigen fractie – zelf stemde hij niet mee.
Technisch gezien zijn niet alle woningen ‘op’, maar ze staan de plannen in de weg. Er komen 470 nieuwe en gerenoveerde woningen voor terug, vooral voor midden- en hogere inkomens.
Woningcorporatie Vestia wil het huurcontract van Wim en An per 1 januari ontbinden. Maar Stephans ouders weigeren te vertrekken. Ze zijn later in november met zo’n vijftig andere ‘weigeraars’ voor de rechter gedaagd. Een eerste groep van elf weigeraars uit de buurt is in september in het ongelijk gesteld.
Wim: „Ik laat het desnoods op ontruiming aankomen. Met de pers erbij en alle toeters en bellen.”
Lidmaatschap opgezegd
De discussie over het woonbeleid verdeelt de stad – en hier een familie. Wim is penningmeester van GroenLinks in Rotterdam geweest en lijstduwer in ZuidHolland. Maar na het raadsbesluit over de sloop heeft hij zijn lidmaatschap van de partij direct per mail opgezegd.
Wim: „Het is mijn cluppie niet meer, want ze verloochenen hun principes. Dan stap je desnoods uit een moeizaam opgezette coalitie, anders ben je niet geloofwaardig.”
Stephan: „Ja, dat vind ik jammer. Want volgens mij blijven we trouw aan onze linkse idealen. Maar goed, dit is een gesprek dat wij al heel vaak hebben gehad.”
De sloopplannen mogen hun familieband niet verstoren, hebben ze afgesproken. Echte ruzie is er thuis ook niet over geweest. Stephan: „Knetterende ruzie hebben we nooit. Wel eens een meningsverschil.”
An: „We hebben wel eens knetterende ruzie gehad, maar het komt steeds minder voor. Hierover niet.”
Wim krijgt vaker de vraag: zeg, zit jouw zoon bij GroenLinks?
Wim: „Dan voel ik me heel trots. Maar je zit ook in een knoop. Ik vind wat ik vind en dat zal ik blijven zeggen. Maar ik wil mijn zoon niet in diskrediet brengen. En hij is een volwassen man, hij weet hoe hij voor zichzelf moet opkomen.”
Andersom krijgt Stephan de vraag: is die FNV’er uit de Tweebosbuurt soms jouw vader? Daarom wil hij voor één keer zijn verhaal doen, aan de ontbijttafel in zijn ouderlijk huis, recht tegenover zijn vader.
Stephan: „Op persoonlijke titel en als zoon, niet als gemeenteraadslid. Wonen zit niet in mijn portefeuille. Ik wil zelf ook niet dat mijn ouderlijk huis wordt gesloopt, of deze wijk. Als ik mee had mogen stemmen, had ik niet voor gestemd.”
Maar dat GroenLinks de Woonvisie steunt, is een kwestie van politiek realisme,
In de Rotterdamse Tweebosbuurt staan honderden sociale huurwoningen op de slooplijst. vindt Stephan. Tijdens de coalitieonderhandelingen is de Woonvisie iets gematigd, zegt hij. Oorspronkelijk zouden niet twaalfduizend maar vijftienduizend huurwoningen worden gesloopt.
Stephan: „Principes hebben is ook binnenhalen wat je binnen kúnt halen. Op een heleboel andere thema’s – werk en inkomen, schulden, klimaat, mobiliteit – zet dit college enórme stappen.”
Een politiek gezin
Tien jaar lang hebben Wim en An op de motor door Europa getrokken. Toen werd in 1984 Stephan geboren, enigst kind.
Wim zat vroeger in de hoek van de PvdA, zegt hij. An stemde vaak op de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP), die in 1991 is opgeheven. Stephan: „We zijn een politiek gezin. De wereld, de stad en de wijk gaan hier van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat over tafel. Dan krijg je ook als kind al snel een mening.”
Wim heeft jarenlang gewerkt als welzijnswerker en heeft nog een eigen bedrijf als organisatiecoach en webdesigner.
Stephan is beleidsmedewerker bij de gemeente Lansingerland. Op zijn LinkedIn-profiel noemt hij zich in eerste plaats een ‘maatschappelijk geëngageerd politicus’. Zijn thema’s zijn onder meer duurzaamheid en integratie.
Wim: „Ik denk dat ik wat rechter in de lijn ben. En wat strakker aan een aantal principes vasthoud. Het komt er bij mij wat sneller uit.”
Stephan: „Ik denk dat ik iets introverter ben en... Ja, dat vooral. Als je Wim in een willekeurige andere buurt neerzet, heeft hij in drie seconden contacten door heel de wijk.”
Wim en An waren erbij toen de raad in november vorig jaar over hun buurt en hun huis stemde. Ze zaten op de publieke tribune, samen met andere bewoners, FNV’ers – en twee demonstrerende Zwarte Pieten.
Hun zoon Stephan zat op dat moment niet in de raadzaal. Hij volgde het debat op een scherm vanuit de fractiekamer in het stadhuis. Dat was op advies van de raadsgriffier, legt Stephan uit. „Ik zei joh, mijn ouders wonen daar. Ik ga vlakbij een woning bouwen. Hoe werkt dit?”
De griffier adviseerde: stem niet en onthoud je van het debat in de raad of in je fractie, wegens de schijn van belangenverstrengeling.
Eén ding heeft Stephan wel gezegd tegen zijn fractiegenoot die over wonen gaat, Astrid Kockelkoren. „Ik zei: ik ben opgegroeid in deze wijk en herken me niet in het beeld van krakkemikkige panden, armoe op straat. Ik heb me gestoord aan de discussie dat ál die woningen zo slecht zouden zijn.”
Wim klopt op de raamkozijnen. Allemaal gerenoveerd en geïsoleerd in de jaren tachtig met dubbel glas, zegt hij. „Energielabel C.”
Stephan had wél moeten stemmen, zei Wim in een eerder telefoongesprek. „Principeel tegen.”
„Ik had liever gehad dat Stephan de vrijheid had gehad om tegen te stemmen”, zegt Wim nu, genuanceerder, aan tafel. „Hij is een volksvertegenwoordiger.”
Na een urenlang raadsdebat volgde een hoofdelijke stemming. Uitgerekend een GroenLinkser, Jimmy Smet, moest de eerste stem uitbrengen: vóór. Uiteindelijk steunde de hele coalitie de sloopplannen, plus oppositiepartij Leefbaar Rotterdam. Het was 33 tegen 11.
Stephan moest direct daarna de raadszaal in. Om te reageren op een voorstel over ‘inclusieve winkeltijden’ die zijn afgestemd op bijvoorbeeld het islamitische Offerfeest. Met rode wangen dreunde hij een paar zinnen op. „Heel gek, heel onwezenlijk. Dat debat is grotendeels langs me heen gegaan.”
Wim was ziedend en ging alleen door de stad lopen om af te koelen. An pakte de tram terug naar Rotterdam-Zuid. Na de raadsvergadering belde Stephan ’s avonds vanaf de fiets naar zijn ouders – verslagen.
Wim: „Ik weet nog dat An helemaal ontdaan was. Je verwacht niet van je politieke vrienden dat ze dit soort dingen doen. Zo voelt het aan. Alsof je wordt genaaid waar je bijstaat.”
Overvallen
Ze werden allemaal overvallen door het sloopplan, zegt Stephan. Het vorige college van Leefbaar Rotterdam, D66 en CDA stelde een overeenkomst met Vestia over de Tweebosbuurt vast op 3 juli 2018 – twee dagen voordat het nieuwe college geïnstalleerd zou worden.
Wim neemt het burgemeester Ahmed Aboutaleb nog altijd persoonlijk kwalijk,