100 kilometer per uur rijden is een acceptabel offer

Begin volgende week presenteert het kabinet zijn plan om uit de stikstofcrisis te komen. Het is een complexe puzzel en het is onvermijdelijk dat diverse sectoren stevige maatregelen moeten nemen om hun uitstoot van stikstof in te perken. En wat tot voor kort een groot taboe was bij regeringspartij VVD ligt nu serieus op tafel: verlaging van de maximumsnelheid op alle Nederlandse snelwegen naar 100 kilometer per uur. Op veel wegen geldt nu 130.

Dat zou een maatregel zijn die elke automobilist raakt. Het is een idee dat begrijpelijkerwijs op weerstand stuit bij automobilisten en bij economische sectoren waarin snelheidsmarges van belang zijn zoals de logistiek. Maar het is, gezien de ernst van de stikstofcrisis en de nog veel onaantrekkelijker alternatieven, een acceptabel offer.

Uit berekeningen van het kabinet van wat het oplevert als de maximumsnelheid in het hele land verlaagd wordt, blijken grote voordelen. Het zou volgens een vorige week uitgelekte doorrekening zoveel stikstofuitstoot schelen dat er volgend jaar zo’n 75.000 woningen meer kunnen worden bijgebouwd.

Gezien het economische en maatschappelijke belang van de bouwsector en de al nijpende woningtekorten, zou deze afweging in het voordeel van de huizenbouw moeten uitvallen. Het verlagen van de maximumsnelheid zal overigens zeker samengaan met maatregelen in de bouw en landbouw.

De extra reistijd, hoe klein voor de meeste Nederlanders ook, moet door het kabinet serieus genomen worden

De extra reistijd die een lagere snelheid oplevert is vrij beperkt. Volgens CBS-cijfers woont de gemiddelde Nederlander 23 kilometer van zijn werk. Stel dat die volledige afstand met de auto wordt afgelegd met 130 per uur, scheelt het lagere maximum iets meer dan drie minuten per enkeltje. Wel loopt de schade op bij grotere afstanden.

De extra reistijd, hoe klein voor de meeste Nederlanders ook, moet door het kabinet serieus genomen worden en waar mogelijk worden verzacht. Technologische vernieuwingen en beter openbaar vervoer kunnen – op termijn – misschien verlichting bieden.

Het sentiment ligt op de loer dat ‘weer iets van burgers wordt afgepakt’. Maar anders dan sommige tegenstanders van de verlaging stellen is dit geen kwestie van ‘klimaatdrammen’ of ‘automobilistje pesten’. Het is een logisch gevolg van het feit dat de hoogste rechter van het land de regering houdt aan afspraken over uitstootbeperking die ze nota bene zelf heeft gemaakt. Het is dit of onacceptabele milieuvervuiling.

De snelheidsverlaging ligt extra gevoelig bij de VVD. Maar die partij past vooral een hand in eigen boezem. De met veel fanfare opgehoogde snelheid is simpelweg geen houdbaar beleid gebleken vanwege de milieugevolgen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) kwam al vóór de ophoging in 2010 tot die conclusie. Dus dat verlaging nu alweer op tafel ligt, zou voor niemand een verrassing moeten zijn.

De stikstofcrisis en het aanverwante klimaatprobleem zijn zo urgent dat gewoon zo doorgaan als nu geen optie is. Het doel is schone lucht en het leefbaar houden van de planeet, dat weegt zwaarder dan lekker hard rijden.

Verlaging van de snelheid zou een faire optie zijn, die het verkeer nog veiliger maakt ook. Een ander bijkomend voordeel van deze maatregel is dat in één klap ook de aard van de klimaatproblematiek helder is. Er zullen de komende jaren veel meer inspanningen zoals deze nodig zijn, ook van burgers. Dat wordt zo nog duidelijker dan het hopelijk al is.