Een reeks geweldsincidenten in Amsterdam werpt de spotlight op een nieuwe rapvorm met uiterst gewelddadige teksten: drill rap. „De steekpartijen stoppen niet als drill stopt.”
Jay-Ronne Grootfaam was scholier, en rapper onder de naam Trappy Demon. Hij werd doodgestoken. Het motief hing volgens de politie samen met drill rap.
Schieten
Drill rap ontstond rond 2010 in Chicago en waaide een paar jaar geleden over naar Nederland. Ook in Engeland is het genre, onder de naam UK Drill, populair. Drill (slang voor schieten) heeft gewelddadige teksten en duistere, monotone beats. Gewelddadige teksten zijn niet nieuw in hiphop: drill is het hedendaagse vervolg op ‘trap’ (een rapsoort uit het zuiden van de Verenigde Staten, dat begin deze eeuw ontstond) dat zelf weer een incarnatie was van de gangsterrap die eind jaren tachtig opkwam in Los Angeles. Al deze genres staan bekend om hun rapportage over de zelfkant van de maatschappij: de drugs, het machismo, de vetes, de liefde voor wapens.
Het verschil tussen drill en andere stromingen, lijkt: de daad bij het woord voegen. Wat in drillteksten wordt aangekondigd wordt niet zelden uitgevoerd. Bluf en bravoure hebben zich ontwikkeld tot realiteit: het wapen, dat eerst een symbool was, wordt nu echt gebruikt.
Drill verspreidt zich door Nederland. In nagenoeg alle buurten van Amsterdam, in Rotterdam, Almere en Zaanstad, maken jongeren drillmuziek en drill-clips. Altijd met dezelfde ingredienten: de rappers zijn onherkenbaar, want ze dragen bivakmutsen of skeletmaskers. Ze laten zich filmen in hun eigen buurt, op straat, ze zijn met een groep van minstens zes man en sommigen zwaaien met een machete of (nep)pistool.
De raps die ze ondertussen laten horen gaan vaak specifiek over hun buurt. Niet voor niets noemde 73DePijp (spreek uit ‘zeven drie de pijp’) zich naar de postcode van de eigen buurt in Amsterdam. Postcodes zijn belangrijk. Ze zijn in Zuidoost de grenzen van een territorium. Jongeren beschouwen zich als chief van ‘hun’ postcodegebied en zien bewoners uit andere gebieden als de vijand, ook al is het de overkant van de straat.
In hun teksten wordt die vijand ‘gedist’ (bespot) of uitgedaagd tot een confrontatie: ‘Je bent nergens te vinden als ik loer in jouw flat’. Of: ‘Ik hoor de woorden, ik zie geen daden.’ Of: ‘Druk die shank in z’n lijf met kracht’ (‘shank’ is een zelfgemaakt mes). De betekenis van de woorden is, in de beste raptraditie, vaak versluierd en daardoor voor buitenstaanders niet meteen te begrijpen. Zoals: ‘Mannen zijn op atletiek als ze ons zien’. Dat betekent: ze rennen snel weg.
Bezorgd
In zijn 20-jarige loopbaan bij de politie heeft Rutger Hendriksen, teamchef in Amsterdam-Zuidoost, niet eerder iets meegemaakt dat hem zo bezorgd maakt als de nieuwe rapsoort.
Hendriksen noemt Engeland, waar door ‘knife crimes’ al honderden slachtoffers zijn gevallen. De moorden staan vaak in verband met drugshandel. Als katalysator van dit geweld wordt ‘UK drill’ genoemd, de rapsoort die daar de afgelopen jaren veel aanhang kreeg. Het openbaar ministerie daar past inmiddels censuur toe: rapper Rico Racks, die op dit moment vastzit wegens drugshandel, mag in zijn teksten geen woorden meer gebruiken als ‘bandoe’ (een huis waar gedeald wordt), ‘trapping’ (dealen) en ‘whipping’ (drugs prepareren).
„Als ik kijk naar de situatie in Engeland slaat de schrik me om het hart”, zegt Rutger Hendriksen. „Het zou een ramp zijn als we dat in Zuidoost krijgen.” Zelf hoorde hij zo’n twee maanden geleden voor het eerst over het nieuwe rapgenre. „Wij kwamen erachter door de dood van Jay-Ronne Grootfaam. Die moord had te maken met