Grote vuile staalfabriek bezorgt Italië kopzorgen
Staalreus ArcelorMittal wil af van een beruchte fabriek in Zuid-Italië. Italiaanse politici zijn furieus.
Werk of gezondheid: dat is een van de belangrijkste dilemma’s in de strijd rondom de grootste staalfabriek van Europa, in de Zuid-Italiaanse stad Taranto.
Begin deze week liet staalgigant ArcelorMittal weten van de fabriek af te willen. Volgens de regering in Rome is dit contractbreuk en in strijd met de afspraken die zijn gemaakt toen het bedrijf de fabriek vorig jaar overnam. Een gesprek woensdag eindigde in ruzie. ArcelorMittal dreigt met het ontslag van vijfduizend mensen. Minister Stefano Patuanelli (Economische Ontwikkeling) verwijt het bedrijf „chantage”.
Premier Giuseppe Conte zei dat de regering alles op alles zal zetten om de afgesproken investeringen door te laten gaan en de directe en indirecte werkgelegenheid van de fabriek te behouden. De droom achter het akkoord van 2018, grote ecologische schoonmaak en een rendabele staalfabriek, is volgens hem nog steeds reëel.
Het gigantische complex net buiten Taranto, naar de vorige eigenaar nog steeds vaak Ilva genoemd, is beroemd en berucht. Het is in de jaren zestig opgezet als staatsbedrijf, in een poging om met zware industrie werkgelegenheid te scheppen in het economisch achtergebleven zuiden. In de hoogtijdagen, toen de fabriek meer dan tien miljoen ton staal produceerde, werkten er dertigduizend mensen. Nu zijn dat er ruim achtduizend, maar nog steeds is de fabriek de belangrijkste werkgever in de regio.
De staalfabriek is ook een enorme vervuiler. Onder de bijna 200.000 inwoners van Taranto komt onevenredig veel kanker voor. Metingen hebben in het verleden uitgewezen dat de hoogovens gevaarlijke dioxine in de lucht hebben verspreid. Ook het door de wind verspreide, roodachtige fijnstof van het zogeheten mineralenpark, een openluchtopslag voor grondstoffen, is zeer schadelijk.
Deze twee elementen, werk en milieu, staan nu centraal in het conflict. ArcelorMittal
betaalde in 2017 1,8 miljard euro voor Ilva. De belofte was dat er daarnaast 1,2 miljard euro geïnvesteerd zou worden in sanering van de productiefaciliteiten en een vergelijkbaar bedrag om de productiecapaciteit te verhogen van 6 naar 8 miljoen ton jaarlijks.
ArcelorMittal claimt dat ook is afgesproken dat het bedrijf wordt gevrijwaard van schadeclaims die gebaseerd zijn op milieuproblemen – zonder zo’n garantie zouden investeringen bedrijfsmatig gezien niet verantwoord zijn. Er loopt een hele reeks processen wegens de gezondheidsproblemen in Taranto.
Het kabinet bestrijdt dat die vrijwaring een ontbindende voorwaarde was in het koopcontract. Die vrijwaring was vastgelegd in een wet uit 2015, bedoeld om perspectief te bieden voor investeringen in Ilva. Op initiatief van de Vijfsterrenbeweging,