Abou Hafs wist zichzelf een nieuw imago aan te meten als ‘islamitisch activist’

HILVERSUM. Midden in de nacht rent Pieter Broertjes in trainingspak achter een bal aan. De burgemeester doet mee een voetbaltoernooi in een Hilversumse sporthal. Het evenement tijdens de ramadan, gesubsidieerd door de gemeente, is volgens Broertjes dé manier om overlast van moslimjongeren tijdens de vastenmaand tegen te gaan.

Een video van het toernooi toont hoe de Pvda-bestuurder de bal speelt aan een tegenstander die een grijze djellaba boven zijn sportschoenen draagt. Het is prediker Fouad el B., beter bekend als ‘Abou Hafs’. De 36-jarige Hilversummer werd eerder deze maand – nog geen half jaar na het voetballen met de burgemeester – gearresteerd in een terrorismeonderzoek. Het OM ziet hem als een voorname Nederlandse fondsenwerver voor de Islamitische Staat. Abou Hafs zou vijf jaar geleden met medeverdachten ruim een ton aan contant geld hebben overhandigd aan Is-strijders in Syrië. Het roept de vraag op wat de overheid de afgelopen jaren heeft gedaan tegen deze vermeende Is-financier.

Jihad-propaganda

De recente aanhouding is niet de eerste aanwijzing dat Abou Hafs zich beweegt in een radicaal-islamitisch milieu. Zo sprak hij eind 2013 op een Haagse demonstratie van Is-sympathisanten, en bezong hij in januari 2014 het martelaarschap in een Youtube-video, vergezeld van beelden van de jihad in Syrië. Dat is een periode waarin IS de wind mee heeft, en Nederlandse aanhangers nog openlijk hun steun betuigen. Dat verandert in de loop van 2014 met de aanhouding van een groep luidruchtige Haagse Is-sympathisanten. Vanaf dat moment valt de jihadpropaganda op openbare plekken grotendeels stil – net als Abou Hafs, die zichzelf een nieuw imago weet aan te meten als ‘islamitisch activist’.

Het begint met een platform: Bewust Moslim. Abou Hafs lanceert het op een bijeenkomst in 2015 aan de Universiteit van Amsterdam. Hij houdt daar een pleidooi voor wat hij noemt „duurzaam islamitisch activisme”. Moslims dienen volgens hem op felle wijze, maar binnen de kaders van de wet, ruimte op te eisen voor hun overtuigingen.

Een paar maanden later organiseert Bewust Moslim in Hilversum een bijeenkomst met een bijzondere gast: burgemeester Broertjes, die de afsluitende toespraak houdt. Het levert Abou Hafs positieve pers op. Broertjes betitelt hem in een tweet als „moslimleider” en vertelt de gemeenteraad dat aanwezigen „een heel positief gevoel” hebben overgehouden aan het evenement. Ook neemt Broertjes de visie van Abou Hafs op activisme bijna letterlijk over: in een interview na de bijeenkomst vergelijkt hij Hafs’ beweging met de emancipatie van de katholieke arbeidersbeweging. „Daar kwam uiteindelijk de Volkskrant uit voort”, aldus de burgemeester die eerder hoofdredacteur was van die krant.

Broertjes uitlatingen wekken verbazing bij de Hilversumse wethouders, die hem erop aanspreken, zeggen bronnen binnen het college. Publiekelijk mag Abou Hafs zich dan wel positioneren als aanjager van een emancipatieslag, als prediker in moskeeën verspreidt hij al jaren een polariserende en anti-democratische boodschap. Moslims mogen volgens hem bijvoorbeeld niet deelnemen aan democratische verkiezingen, zegt hij in een lezing, omdat alleen Allah wetten maakt. Ook neemt hij het op voor jihadgangers, die volgens hem worden „verraden” door mede-moslims die hun daden afkeuren. Broertjes wordt door meerdere overheidsinstanties gewaarschuwd dat hij zich niet met de prediker moet inlaten, omdat dit zou bijdragen aan legitimering van zijn geluid, bevestigen drie bronnen los van elkaar tegenover NRC. „Daar zit zeker wat in”, zegt terrorismeonderzoeker Jelle van Buuren van de Universiteit Leiden. „Als iemand door een burgemeester als respectabel gesprekspartner wordt beschouwd, heeft dat een legitimerend effect op zijn positie en opvattingen. De vraag is of je dat wilt. Antidemocratische opvattingen moeten bestreden worden, niet impliciet gelegitimeerd.”

Maar Broertjes blijft in contact met de prediker. In 2016 nodigt hij Abou Hafs uit op het stadhuis en ze besluiten te gaan kijken hoe zijn organisatie Bewust Moslim kan helpen jongeren in het gareel te houden tijdens de ramadan-nachten.

Samenwerken

Broertjes laat via een woordvoerder aan NRC weten dat het uiteindelijk niet tot een samenwerking is gekomen. Maar is dat zo? Feit is dat de gemeente na het gesprek met Abou Hafs gaat samenwerken met verschillende organisaties die aan zijn platform zijn gelieerd. Eén daarvan is de Al Amalmoskee, de plek waar Abou Hafs zijn preken houdt en met Bewust Moslim conferenties organiseert. Vrijwilligers van Al Amal worden door de gemeente ingezet om in gele hesjes te surveilleren tijdens de ramadan. Abou Hafs’ broer krijgt een plek in het Bondgenotenoverleg, waarin Hilversumse kerken en moskeeën met gemeente en politie spreken over ‘veilig samenleven’. Ook gaat de gemeente een subsidierelatie aan met welzijnsstichting Fit In, om tijdens de ramadan nachtelijke zaalvoetbaltoernooitjes te organiseren. Het gaat om tienduizenden euro’s. Broertjes wordt er door ambtenaren op gewezen dat Fit In de toernooitjes laat organiseren door jongeren die ook actief zijn voor Bewust Moslim en liefdadigheidsinstelling

Burgemeester Broertjes van Hilversum wil ‘verbinden’ en geen ‘afstand creëren’

World Wide Relief, twee organisaties waarvan Abou Hafs het gezicht is. Om die reden adviseren zij in 2018 aan Broertjes niet in zee te gaan met Fit In, stellen bronnen van NRC. Maar de burgemeester blijft ermee samenwerken en steekt in raadsbrieven en op Twitter juist de loftrompet over de ramadan-toernooien: „Hulde aan Fit In”. Broertjes laat NRC weten dat hij geen weet had van betrokkenheid van Bewust Moslim bij de toernooien. Of hij is gewaarschuwd, wil hij niet zeggen. „Wij doen geen uitspraken over privé-personen.”

De voorzitter van Fit In, ondernemer Harold de Groot, zegt dat de stichting geen link heeft met Bewust Moslim – „ik ben zelf niet eens moslim” – en dat hij de toernooien zelf heeft bedacht. Wel was Abou Hafs aanwezig op een van de toernooien. „We zijn nu aan het bekijken of we daar iets aan moeten doen.”

De zorgen bij opsporingsinstanties over Abou Hafs nemen toe als de inlichtingendienst AIVD begin 2018 een ambtsbericht verstuurt waarin hij wordt aangemerkt als Is-financier. Terwijl het OM in het geheim een onderzoek start, krijgt de prediker verder voet aan de grond in Hilversum. Hij wordt aangesteld als jongerenbegeleider namens L-zorg, een zorgaanbieder gecontracteerd door de regio Gooi en Vechtstreek, waar Hilversum onder valt. L-zorg wordt geleid door de voorzitter van de Hilversumse Al Amalmoskee, Saïd Chabbi. Waarom hij de omstreden prediker uit zijn moskee aanstelde als begeleider? „Wat hij in zijn preken zegt, beschouwden wij als privé”, aldus Chabbi in een reactie.

Partner in veiligheid

Abou Hafs wordt begeleider van een overlastgevende jongere die kampt met verslaving en psychische klachten. Volgens Chabbi is het traject succesvol: „Iedereen was tevreden.” Totdat de overlastgevende jongen halverwege dit jaar onderwerp van gesprek is in het Veiligheidshuis, waar gemeente, politie en OM met zorgpartijen hun aanpak voor risicojongeren bespreken. De verbazing bij aanwezigen is groot als Abou Hafs aanschuift als partner in het Veiligheidshuis – waar hij zélf is besproken als mogelijk geradicaliseerde. Verschillende aanwezigen zeggen na afloop tegen de gemeente Hilversum dat zij zich zorgen maken over de aanwezigheid van Abou Hafs „aan de casustafel, in zijn rol als hulpverlener in kwetsbare casuïstiek”, bevestigt de gemeente. Lzorg krijgt te horen dat Abou Hafs niet meer welkom is in het Veiligheidshuis. Wel blijft Hilversum en de hele regio Gooi en Vechtstreek zaken doen met de zorgaanbieder: „één medewerker is niet het gehele bedrijf”.

Na zijn recente aanhouding in het terrorismeonderzoek, heeft ook Lzorg afscheid genomen van Abou Hafs, zegt Chabbi. „Wij willen hier niet mee geassocieerd worden.”

Vraag blijft waarom Broertjes zich al die jaren wél associeerde met de radicale prediker. In antwoorden op vragen van NRC klinkt door dat Broertjes wilde „verbinden” in plaats van „afstand te creëren”. Hij „betreurt” de kritiek dat hij met zijn optreden de prediker meer legitimiteit zou hebben gegeven en „blijft van mening dat het van belang is om met elkaar in gesprek te blijven in plaats van te polariseren”. Broertjes staat nog altijd achter zijn beleid. Hij is „burgemeester van alle Hilversummers”.

De advocaat van Abou Hafs wil niet inhoudelijk reageren gedurende het strafrechtelijke onderzoek. De prediker is volgens zijn advocaat na verhoor heengezonden in afwachting van de resultaten van het strafrechtelijk onderzoek.