Waarom zijn er zoveel plofkraken?
ABN Amro heeft tientallen pinautomaten tijdelijk gesloten vanwege de golf aan plofkraken. „Omwonenden lopen gevaar.”
AMSTERDAM. Op een pinautomaat in het centrum van Amsterdam hangt een briefje: „1, 2, weg ermee. Deze automaat is op tijd verwijderd maar ook deze was plofbaar.”
Op vrijdagochtend besloot ABN Amro op tientallen plekken in het land haar pinautomaten te sluiten. De reden: het groeiende aantal plofkraken bij automaten van deze specifieke bank.
1 Is het aantal plofkraken gestegen?
Ten opzichte van vorig jaar is het aantal inderdaad gestegen. In 2018 werden er volgens de Nederlandse Vereniging van Banken 42 plofkraken gepleegd. Dit jaar zijn dat er tot nu toe al 54. Ooit lag het aantal echter veel hoger. In 2013 vonden er bijvoorbeeld 129 plofkraken plaats in Nederland. In de jaren die volgden lag het aantal plofkraken gemiddeld rond de 55.
De reden voor de enorme daling na 2013 is volgens de woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) een convenant dat toen is gesloten tussen de politie en de banken. Hierin werd besloten dat er meer controle bij automaten moest plaatsvinden in de vorm van patrouilles, en dat de strafeis van een plofkraak hoger werd.
Wat vooral stijgt, is de mate van geweld. „Het zijn geen simpele vuurwerkbommetjes meer”, zegt de Nvbwoordvoerder. De schade die aangericht wordt, is tegenwoordig volgens hem vele malen groter dan de uiteindelijke buit. Dit is volgens ABN Amro ook de voornaamste reden dat de pinautomaten tijdelijk gesloten worden: „Omwonenden lopen nu gevaar”, aldus een Abn-woordvoerder.
2 Waarom is deze vorm van criminaliteit zo aantrekkelijk?
„Omdat je zonder een al te groot risico in één keer een enorme buit hebt”, zegt Jasper van der Kemp, universitair docent criminologie aan de Vrije
Universiteit in Amsterdam. „Bij een plofkraak heb je het over bedragen van ruim 30.000 euro tot soms wel een ton. Dat krijg je met een simpele overval niet bij elkaar.” Daarnaast worden volgens Van der Kemp door een explosie de sporen voor een groot deel uitgewist. „Resterende sporen zijn onbruikbaar omdat honderden mensen per dag zo’n automaat aanraken.” De reden dat er steeds zwaardere explosieven gebruikt worden is volgens hem tweeledig. „Het is tegenwoordig relatief makkelijk om binnen het criminele circuit aan dergelijke explosieven te komen. Dit zijn veelal oude explosieven uit voormalig Joegoslavië.” Daarnaast zijn volgens Van der Kemp automaten steeds beter beveiligd tegen alternatieve kraakmethodes zoals bijvoorbeeld het inspuiten van gas in de automaat.
3 Waarom is ABN Amro het doelwit?
De NVB heeft daar geen sluitende verklaring voor. „Het lijkt erop dat er trends zijn onder criminelen”, zegt hij. „Twee jaar geleden was er een golf aan plofkraken bij de Rabobank, en drie jaar terug werden veel zogeheten in-store automaten van ING gekraakt.” Criminelen lijken zich volgens hem georganiseerd te richten op een bepaalde bank. „En dat is nu de ABN”, vertelt hij. „Dat kán komen omdat ze nu een trucje hebben voor de specifieke automaten.”
De regel is dat iedereen binnen een straal van vijf kilometer moet kunnen pinnen. De pinautomaten van ABN zijn volgens deze regel evenredig over het land verspreid, net als die van andere banken. Ook de plofkraken vinden op veel verschillende plekken plaats: onder meer in Zundert, en deze vrijdag in Amsterdam. Het gaat er volgens hem simpelweg om dat er een goede vluchtroute is.
De woordvoerder van ABN Amro kan niet zeggen waarom juist deze bank nu voornamelijk doelwit is.
„Als we dat al zouden weten, gaan we dat niet zeggen omdat het andere mensen kan aansporen ons te kraken.”