Schaakliefde in Kolkata

Hans Ree

Begin november werd in Hamburg een aflevering van de Grand Prix gespeeld, een van de kwalificatietoernooien voor het kandidatentoernooi. Het was een knockouttoernooi. Op de website stond dat er in de speelzaal honderd toeschouwers konden zijn, tenminste aan het eind, als er spelers waren uitgeschakeld, zodat de ruimte voor de toeschouwers groter kon worden. Misschien een kleine troost voor een speler die knock-out was geslagen. Het was voor een goed doel, een extra toeschouwer.

Daarnaast waren er ook plaatsen voor vips, ‘vanaf 11.900 euro’, met speciale voorrechten. Hapjes en drankjes, de mogelijkheid om te praten met prominente persoonlijkheden die ook wel eens aan het schaakbord zaten, een gesigneerd schaakbord en het privilege om aan een bord de eerste zet te doen. Die armzalige honderd gewone toeschouwers stemden me treurig, al was het een mooi toernooi.

De afgelopen weken werd in Kolkata, de Indiase stad die we vroeger Calcutta noemden, het Tata Steel Chess India toernooi gehouden, een deel van de Grand Chesstour. Die Tour heeft niets met het wereldkampioenschap te maken, maar heeft wel een grote prijzenpot. Iedereen speelde in Kolkata 9 rapidpartijen en 18 blitzpartijen en Magnus Carlsen won met overmacht.

Ik zag foto’s van een met toeschouwers volgepakte speelzaal in de statige Nationale Bibliotheek. Toen op de dag voor de eerste ronde Ding Liren en Hikaru Nakamura de straat op gingen voor een demonstratiepartij, werden ze omringd door een menigte enthousiaste schaakliefhebbers die zich luidruchtig met de partij bemoeiden. Wat een verschil met Hamburg.

Je kunt niet op grond van een paar foto’s de neergang van het Avondland verkondigen, maar die menigte toeschouwers staat niet alleen. Een maand geleden werd de 65ste Indiase grootmeester benoemd. Hij heet Raunak Sadhwani en is 13 jaar.

De menigte kwam natuurlijk ook voor Anand (49), die tussen 2000 en 2012 vijf keer wereldkampioen was en een nationale held is in India. Voor hem ging het er in Kolkata om of hij zich kon plaatsen bij de hoogste vier van de Grand Chesstour, die de komende week in Londen aan de slag gaan. Dat lukte net niet door kwalen van de ouderdom; blackouts in gunstige stellingen. Niet in de volgende partij overigens.

Magnus Carlsen Anand, Tata Steel rapid, Kolkata 2019

1. d4 Pf6 2. c4 e6

3. Pc3 Lb4 4. Pf3 d5

5. cxd5 exd5 6. Lg5 h6 7. Lh4 0-0 8. e3 Lf5 9. Pd2 g5 10. Lg3 c5 11. a3 Lxc3

12. bxc3 c4 13. h4

g4 Nieuw en waarschijnlijk voorbereid door Anand.

14. h5 Pbd7 15. Lf4 Da5 Ambitieus. Zwart gaat een

kwaliteit offeren. 16. Dc1 Pb6 17. Lxh6 Pa4 18. Lxf8

Txf8 19. f3 Te8 Sterker was 19...g3, om wits koning vast te houden. Na 20. e4 Te8 21. Lxc4 dxc4 22. Pxc4 Pxe4 zou dan chaos heersen. 20. Kf2 b5 21. e4 dxe4

22. Pxc4 bxc4 23. Dg5+

Zie diagram

23...Kh7 Hier was 23...Kf8 beter. Na 24. Dxf6 Te6 24. Dh8+ Ke7 25. fxg4 e3+ 26. Kg1 Ld3 is alles nog mogelijk. 24. Dxf6 e3+ 25. Kg1 Le6 26. d5 Dxd5 27. Te1 Dd2

28. Te2 Dc1 29. Dd4 gxf3 30. Dxe3 Dxc3 31. gxf3 Tg8+

32. Kf2 Rust is weergekeerd en wit heeft beslissend voordeel. 32...Dg7 33. De4+ Kh6 34. Df4+ Kh7 35. De5 Dh6 36. Tg1 Tc8 Een blunder, maar zwart was al verloren. 37. De4+ Kh8 38. Dd4+ Kh7 39. Txe6 Zwart gaf op.