Is Ongehoord Nederland een verrijking?
De omroep Ongehoord Nederland kan voor fundamentele discussies zorgen, vindt Eric Hendriks. De zoveelste bubbel, dus minder gesprek, denkt Arend Jan Boekestijn. Een twistgesprek per e-mail onder leiding van Arnold de Groot.
Er komt nu gewoon een nieuwe zuil bij: de rechts-populistische
Wentelen in eigen gelijk is geen gezonde ontwikkeling voor
de democratie
Komt er een omroep bij? Deze week lanceerde Ongehoord Nederland (ON) zichzelf. De initiatiefnemers voelen „een morele verantwoordelijkheid om de kritiek die in Nederland leeft op verantwoorde wijze te kanaliseren”, aldus Arnold Karskens tegen NRC. Welke kritiek? Er moeten programma’s komen voor mensen die kritisch zijn op de EU, immigratie en klimaatmaatregelen, en die het opnemen voor de Nederlandse cultuur. Omroepen als Powned en WNL voldoen niet. Karskens: „Powned maakt vooral leuke filmpjes. WNL is iets beter, maar nauwelijks Eu-kritisch.” Ze kregen steun uit politiek Den Haag van Pvv-voorman Wilders en Fvd-leider Baudet, die de huidige publieke omroep bestempelen als „één grote fake news-fabriek” respectievelijk „vooringenomen, niet-objectief”. Het „echte Nederland” (Wilders) en het „echte verhaal” (Baudet) moeten gehoord worden.
Worden de kritische geluiden van Karskens en de zijnen onvoldoende gehoord en is ON een aanwinst? Eric C. Hendriks en Arend Jan Boekestijn twisten over de stelling: Ongehoord Nederland is een welkome aanvulling voor de publieke omroep.
Eric C. Hendriks is EH, Arend Jan Boekestijn is AJB.
EH: „Ik denk dat Ongehoord Nederland een toevoeging kan zijn aan het journalistieke landschap. Niet omdat ik verwacht dat ON veel goede programma’s gaat maken, maar juist omdat ze mogelijk geweldig ‘fout’ worden. We kunnen best wat ideologische verstoring gebruiken. Onze journalisten en opiniemakers spelen nu op een erg klein speelveld, waardoor er nauwelijks fundamentele discussies gevoerd worden. Laat dat stel On-bozeriken maar een steen in de vijver gooien. Misschien komt daar een creatieve dynamiek uit voort.”
AJB: „Ideologische verstoring is prachtig, maar dat vereist hoor en wederhoor en spannende debatten tussen mensen wier opvattingen botsen. De ellende is dat ON weer de zoveelste bubbel is waar gelijkgestemden zich in hun eigen gelijk gaan wentelen. Het leidt niet tot ideologische verstoring maar tot verkokering. Fox in de VS heeft bedroevend weinig creatieve dynamiek gegenereerd.”
EH: „ON dreigt inderdaad een rechts-populistische bubbel te worden. Gelehesjes-tv. In dat geval zouden er op ON geen interessante discussies gevoerd worden. Maar we moeten onderscheiden tussen intern en extern pluralisme. Zelfs als ON intern een gelijkgeschakelde boel wordt, dan nog pluraliseert de omroep het journalistieke landschap als geheel. Kijkers worden geconfronteerd met een breder scala aan duidingen en wereldbeelden.”
AJB: „Als extern pluralisme sterker wordt, zullen mensen van uiteenlopende ideologische pluimage steeds minder met elkaar in gesprek raken. Dat lijkt mij geen gezonde ontwikkeling voor de democratie. De essentie van politiek is immers het vinden van een compromis. Dat wordt lastiger als het demoniseren van de tegenstander de boventoon voert. Waarom zouden wij eigenlijk geen voorwaarden kunnen stellen aan de besteding van publiek geld, zoals de klassieke journalistieke principes als hoor en wederhoor en de scheiding van feiten en meningen?”
EH: „Ik denk dat die scheiding tussen feiten en meningen – of beter: tussen feiten en beoordeling – in de praktijk niet zo scherp is. Men werkt namelijk vanuit een bepaald wereldbeeld, wat overigens de oorspronkelijke gedachte achter de omroepen is. Omroepen hoorden bij een zuil. Er komt nu gewoon een nieuwe zuil bij: de rechts
populistische. kamp verbonden Zie heeft ook hoe door ON Baudet zich in en klassieke Wilders stijl om steun aan een te politiek vragen.”
wordt AJB: „Net getemperd nu de verzuiling gaan we nog in omroepland een zuil toevoegen? met samenwerking Alles voor de diversiteit? Laten we kijken wat dit soort initiatieven in het verleden hebben opgeleverd. Powned leverde Dominique Weesie twee ton per jaar op, maar wat kregen wij er voor terug?”
EH: „Tsja, ik kijk zelf zo min mogelijk tv. Te veel dom amusement. Daarom kijk ik bijna nooit televisie, al zal ik voor de gein wel een kijkje nemen bij ON. Er worden nu al grapjes gemaakt over hoe Onmedeoprichter Joost Niemöller, die graag uitwijdt over de vermeende genetische intelligentieverschillen tussen rassen, Schedelmeten op Zondag gaat presenteren.
AJB: „Ja dat is een probleem. Liberalen in de negentiende eeuw interesseerden zich nog voor volksverheffing, maar de surfplankliberalen verschuilen zich achter de vrijheid van meningsuiting. Wat te doen als Niemöller zulke sweeping statements maakt? Er zijn genoeg mensen die zijn boodschap omarmen. Een voorwaarde voor de besteding van publiek geld moet zijn dat in een open en fair debat Niemöllers beweringen worden getoetst aan wetenschappelijke inzichten. Door nog meer verkokering gaat dat niet gebeuren.”
EH: „Poeh, een helse kwestie, omdat ON natuurlijk precies de club is die geen enkel vertrouwen zal hebben in de objectiviteit van zulke wetenschappelijke toetsingen. On’ers zullen zeggen dat de toetsers Nrc-lezende D66’ers zijn, die de status quo verdedigen. Helemaal onterecht is dat wantrouwen helaas niet. Academici, journalisten en bureaucraten hebben specifieke ‘sociologische’ profielen. We hebben onze partijdigheden, belangen en vooringenomenheden.”
AJB: „Dat is waar, maar dat valt in het niet bij populistische retoriek. Dat gif is zo krachtig, dat zelfs een factcheck de leugen niet ontmaskert maar juist bevestigt! Mensen vinden de boodschap dat de elite corrupt is en het volk zuiver zo overtuigend, dat feiten die daarmee in tegenspraak zijn niet door het filter komen. Wij leven in een krankzinnige wereld waarin feitenvrijheid welig tiert en waarin buitenlandse mogendheden die feitenvrijheid nog verder aanjagen! Kan jij verklaren waarom populisten zo gretig Russische propaganda overnemen? Dat gaan we zeker bij ON terug zien.”
EH: „Ik kan wel een rationele reden bedenken waarom velen zo wantrouwig zijn tegenover de ‘officiële’ verhalen over Rusland. De gezagsdragers in Brussel en Den Haag verhullen dat het conflict tussen Rusland en de EU mede is geëscaleerd door de rampzalige diplomatie van de EU richting Oekraïne. De wijze waarop de EU de handelsdeal met Oekraïne forceerde, is een enorme blunder geweest, maar dat inzicht lijkt niet door te dringen in mediadiscussies. Zo zit er toch vaak een kern van waarheid in veel schreeuwerig populisme.”
AJB: „Poetin had hoe dan ook zijn kansen in Oekraïne gepakt. Toen Obama liet weten dat de inname van de Krim geen kernoorlog waard was, had hij vrij spel. Er is te weinig besef hoe slim de Russische propaganda in elkaar zit. Het Kremlin bevestigt de vooroordelen van de populisten over de EU en de multiculturele samenleving. Het schrikt er zelfs niet voor terug om verkiezingen te beïnvloeden en aanslagen te plegen. Tegenover Poetin, Xi en Trump staat een verdeeld en verzwakt Europa. Vreselijk!”