De Italiaanse politica Laura Boldrini slaat terug
Politicus Laura Boldrini wordt al jaren belaagd op sociale media wegens haar linkse ideeën. Die scheldpartijen zijn seksistisch en agressief. De maat is nu vol. Ze klaagt belagers aan en maakt hun namen bekend.
Waarschijnlijk is geen politicus in Europa zo lang en zo heftig de pispaal geweest op sociale media als Laura Boldrini, in het voorgaande parlement de voorzitter van de Italiaanse Kamer van Afgevaardigden. Zij heeft tienduizenden vulgaire, seksistische, denigrerende, intimiderende en gelogen opmerkingen over zich heen gekregen.
„Er is een systematische campagne tegen me gevoerd, in een criminele operatie”, vertelt Boldrini in hartje Rome. Gangmakers daarachter zijn de twee partijen die ‘populistisch’ in het vaandel voeren: de wat linksige Vijfsterrenbeweging en de rechtse Lega, die haat zaait tegen migranten. De Vijfsterren begonnen, maar het is vooral Lega-leider Matteo Salvini die Boldrini tot een symbool heeft gemaakt van alles waar hij tegen ageert.
„Ze is het ideale doelwit”, zegt Flavio Alivernini, haar assistent, in haar kantoor als Kamerlid aan een middeleeuwse kloostergang. „Vrouw. Antifascistisch. Feministisch. Verdediger van de rechten van lhbti’s. Voormalig woordvoerder van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Sommigen vinden haar ook nog een snob, anderen ergeren zich aan haar soms wat schrille stem. Ideaal voor de leeuwen van het toetsenbord om hun rancune op uit te leven.”
Maar op instigatie van Alivernini heeft Boldrini besloten terug te vechten. „Wie de politiek in gaat moet tegen een stootje kunnen, maar bij Boldrini gaat het nooit om de inhoud”, zegt Alivernini. „Met politiek heeft het niets te maken als haar dochter kanker wordt toegewenst of wordt gezegd dat een immigrant die zich schuldig heeft gemaakt aan verkrachting, ook maar eens bij haar langs moet gaan.”
In een eerste fase, twee jaar terug, heeft Alivernini een aantal commentaren verzameld en die op de Facebookpagina van Boldrini opnieuw gepubliceerd, met naam en toenaam. In de tweede fase is zij begonnen mensen aan te klagen. Op 15 januari van dit jaar werd de Legaburgemeester van het stadje Pontinvrea veroordeeld.
Salaris gekort
Over aanval en verdediging heeft Alivernini nu een boek geschreven: La grande nemica: Il caso Boldrini. Om deze zaak goed te begrijpen, moeten we teruggaan naar 2013, zegt hij. Toen werd Boldrini gekozen tot Kamervoorzitter. Iemand die na haar werk bij de UNHCR vers de politiek in kwam, voor een kleine, linkse partij.
Boldrini schrapt een derde van haar salaris en ziet af van het appartement waar zij ambtshalve recht op heeft. Zij vindt dat politici te veel privileges hebben. Die twee stappen krijgen luid applaus. Dat is tegen het zere been van de Vijfsterren, want die kosten van de politiek, dat was hún issue. En als zij dan ook nog eens ingrijpt als de Vijfsterren een stemming over banksteun willen blokkeren door eindeloos te debatteren, wordt heel de internetpubliciteitsmachine van de Vijfsterren, die jarenlang heeft gedraaid rondom het blog van komiek Beppe Grillo, tegen haar in stelling gebracht.
Grillo begint, in maart 2014. Hij herplaatst een grappig bedoeld filmpje van iemand die met een kartonnen afbeelding van Boldrini naast zich in de auto zit. „Wat zou er gebeuren
Vrouw. Antifascistisch. Feministisch. Daar gaan ze op los
als je Boldrini naast je in de auto had?” vraagt hij er suggestief bij. Het regent schunnige reacties. Net als wanneer Grillo op een verkiezingsbijeenkomst een opblaaspop meeneemt en zegt dat dit Boldrini moet voorstellen.
Boldrini bijt van zich af in een veelbekeken tv-uitzending. Zij zegt dat degenen die ranzige commentaren onder het filmpje hebben geschreven, „potentiële verkrachters” zijn.
Grillo draait het meteen om. Hij claimt dat Boldrini heeft gezegd dat de aanhangers van de Vijfsterrenbeweging verkrachters zijn. Op het netwerk van sites en profielen dat de Vijfsterrenbeweging heeft opgezet, officieel als onderdeel van haar streven om via internet directe democratie dichterbij te brengen maar volgens critici om de meningsvorming te manipuleren, wordt het gescheld op Boldrini oorverdovend.
Aanwinsten?
Dan haakt Salvini aan. Hij heeft een enorme propagandamachine voor sociale media opgetuigd, met een dertigtal mensen die dagelijks kijken wat aanslaat en wat niet. En kritiek op Boldrini slaat aan. Zeker als je keer op keer in herinnering roept dat Boldrini ooit heeft gezegd dat immigranten een aanwinst zijn: ze zetten bedrijfjes op, betalen belasting, doen werk dat niemand anders wil doen.
Bij iedere misdaad die door een immigrant wordt begaan, schrijft Salvini cynisch: dat zijn nu de aanwinsten van Boldrini. Een paar keer per dag, dag in, dag uit. Zijn aanhangers doen er nog een schepje bovenop. Alle misdaden van migranten zijn de schuld van Boldrini. Het probleem: de buitenlanders. De schuldige: Boldrini. Simpel.
Lega en Vijfsterren zijn hierbij jarenlang samen opgetrokken, zegt Alivernini, al hebben de Vijfsterren na een paar jaar hun toon gematigd. Hij opent met Laura Boldrini de tegenaanval. Ze kiezen hiervoor een symbolische dag: 25 november, de dag dat internationaal aandacht wordt gevraagd voor geweld tegen vrouwen. Ze zetten acht grove commentaren van de maand daarvoor op Facebook, met naam en toenaam. Zoals deze: „Ook al ben ik bijna 25 jaar, ik wil een cadeau aan de Kerstman vragen. Met Kerstmis wil ik met jou in één kamer opgesloten zijn, alleen, jij en ik... Alleen ik en mijn bijl.
Ik zou beginnen met het afhakken van de handen.”
Die openbaarheid kwam bij de daders hard aan. „Mensen belden in tranen op”, vertelt Flavio Alivernini. Kon die Facebookpost niet worden verwijderd, want ze schaamden zich zo.
„Een beller zei, haal dit alsjeblieft weg, want mijn vrouw vermoordt me”, herinnert Alivernini zich. „Mensen begrepen ineens dat als zij iets op hun scherm tikken, dat ook op andere schermen wordt gelezen.”
Aanklacht
De bewuste Facebookpost werd acht miljoen keer bekeken. Alle media besteedden er aandacht aan. Die publiciteit hielp. Alivernini vertelt dat de hoofdredacteuren van twee rechtse kranten die mee waren gegaan in het verbale geweld tegen Boldrini, hun excuses aanboden.
Maar Boldrini besluit aan het einde van haar zittingstermijn als Kamervoorzitter ook de rechter in te schakelen. Zij selecteert de meest bedreigende en beledigende commentaren en dient aanklachten in. „Er lopen nu tientallen processen”, zegt Boldrini in een kort gesprek, op weg naar de zoveelste stemming over een amendement op de begroting. „Het is niet eenvoudig dit te combineren met mijn Kamerlidmaatschap, want ik moet heel Italië door. Het kost enorm veel tijd en geld en levert veel stress op. Maar ik wil laten zien dat je in een rechtsstaat dergelijk intimiderend geweld niet mag aanvaarden.”
Het werkt. De aanvallen op Boldrini zijn sterk verminderd. „Boldrini heeft haar strijd tegen de haat gewonnen”, zegt Alivernini.
Alivernini heeft zijn boek opgedragen aan Carolina Picchio, een meisje van veertien dat in 2013 zelfmoord pleegde nadat er intieme filmpjes van haar waren verspreid. Boldrini heeft de schadevergoedingen die zij tot nog toe van de rechter heeft gekregen, bestemd voor cursussen digitaal burgerschap. Ze heeft een wetsvoorstel ingediend tegen cyberpesten en ervoor gezorgd dat wraakporno strafbaar wordt.
„Niet iedereen heeft de kracht en de middelen om zich te verdedigen”, zegt Boldrini. „Ik ben deze strijd ook aangegaan namens al degenen die niet in staat zijn zich te verdedigen tegen haat. We moeten voorkomen dat internet een terrein wordt van intimidatie en geweld.”