Steden: ‘Airbnb-wet’ is halve maatregel

De nieuwe regels voor vakantiehuur gaan niet werken zonder eisen aan verhuurplatforms, zeggen de grote steden en experts.

De vier grote steden hebben stevige kritiek op de plannen van het kabinet om toeristische verhuur strenger te reguleren. Volgens de wethouders in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht gaat de ‘Airbnb-wet’ die minister Stientje van Veldhoven (Wonen, D66) maandag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, niet ver genoeg. Ze willen dat behalve verhuurders ook platforms als Airbnb, Booking en Expedia verplichtingen krijgen.

Het wetsvoorstel kwam er juist na lang aandringen van de grote steden. Het voorziet in een registratieplicht voor huiseigenaren die hun huis aan toeristen verhuren. Wie dat niet doet, riskeert een boete van maximaal 83.000 euro. Gemeenten die zo’n plicht willen invoeren, moeten wel aantonen dat er schaarste op de woningmarkt heerst en dat de leefbaarheid in wijken onder druk staat.

De vier grote steden zijn tevreden met de komst van de registratieplicht, maar ook teleurgesteld dat de handhaving van de regels volledig bij hen komt te liggen. Daarnaast hebben ze hun twijfels bij de bereidheid van verhuurplatforms om mee te werken aan het registratiesysteem. In de praktijk zullen steden daardoor minder effectief illegale verhuur kunnen opsporen, zeggen ze tegen NRC. „Als platforms geen verplichtingen krijgen, dan is het een halve maatregel”, zegt de Amsterdamse wethouder Laurens Ivens (Wonen, SP).

Vakantieverhuur

Vooral Amsterdam – waar via Airbnb in 2018 ruim 20.000 woningen werden geboekt – kampt al jaren met overlast door vakantieverhuur. Er zijn illegale hotels en buurtbewoners hebben last van feestende toeristen. Ook blijkt uit onderzoek dat huizenprijzen sneller stijgen door vakantieverhuur. In de andere drie steden zijn de problemen minder groot, maar ook hier groeit het aanbod, waardoor de stadsbesturen vrezen voor ‘Amsterdamse toestanden’. Handhaving blijkt moeilijk, omdat Airbnb de adressen van de aangeboden woningen niet deelt.

Volgens de nieuwe wet moet een huiseigenaar die zijn woning op Airbnb wil verhuren, bij de gemeente een registratienummer aanvragen. Dit nummer correspondeert met het huisadres. De huiseigenaar is verplicht dit nummer in de advertentie te vermelden. Gemeenten kunnen zo eenvoudiger controleren of verhuurders zich aan de lokale regels houden.

Er zijn illegale hotels in Amsterdam en de drie andere grote steden. Buurtbewoners hebben veel overlast van feestende toeristen

Enorme personele inzet

Verhuurders die de regels willen ontwijken, zullen zich straks nog steeds niet bij de gemeente melden, denkt wethouder Ivens van Amsterdam

Maar de platforms kunnen met deze wet niet gedwongen worden om advertenties zonder nummer te weigeren – tot ongenoegen van de vier grote steden. Verhuurders die de regels willen ontwijken, zullen zich straks nog steeds niet bij de gemeente melden, denkt de Amsterdamse wethouder Ivens. „Ik wil de gegevens van de onwelwillende verhuurders. Maar als een platform nog steeds een advertentie van hen kan plaatsen, wat heb ik daar dan aan?”

Airbnb en andere platforms worden wel verplicht om de adressen te verstrekken van advertenties zonder registratienummer, maar pas als gemeenten daar actief om vragen. Die moeten alle advertenties zelf in de gaten houden. Dat vereist enorme personele inzet: in Amsterdam, waar al een lokale meldplicht geldt, is ongeveer een kwart van de 20.000 aangeboden woonruimten aangemeld.

Volgens minister Van Veldhoven is „dit wetsvoorstel het maximaal haalbare binnen de Europese richtlijnen”, stelt zij in een schriftelijke reactie aan NRC. „Om verdergaande maatregelen richting de platforms mogelijk te maken is langdurige inzet in Brussel vereist.”

Dat klopt, zegt Sofia Ranchordás, hoogleraar publiekrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Airbnb wordt volgens Europese richtlijnen gezien als niet meer dan een doorgeefluik, zegt ze. „Airbnb is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Je kunt platforms dus ook geen wettelijke verplichtingen over de inhoud opleggen, zoals een registratienummer.” Zij noemt de ‘Airbnb-wet’ „een stap in de goede richting” maar er blijft volgens haar ruimte om te sjoemelen. „Huisjesmelkers veroorzaken de meeste overlast en hebben juist de meeste mogelijkheden om handhavers te ontlopen.”

Ook Coen Rigtering, van de Universiteit Utrecht, is kritisch. „Airbnb schrikt niet van een paar ton. Ik denk dat als de dwangsom niet hoog genoeg is, Airbnb niet heel coöperatief zal zijn.”

Airbnb spreekt in een reactie van „pragmatische maatregelen”, die „steden de informatie [geven] die zij nodig hebben om regels effectief te handhaven”.