Tweede Kamerleden mogen lobbyisten geen beloftes meer doen

Voor het eerst is de omgang van Kamerleden met lobbyisten expliciet onderdeel van de integriteitsregels voor de Tweede Kamer. Zes en een halve regel lang is de passage, waarin staat dat Kamerleden zich altijd bewust moeten zijn van hun onafhankelijke positie en taken die in de Grondwet vastgelegd zijn.

Lobbyisten mogen dan wel belangrijk zijn voor „een zekere mate van informatievoorziening”, maar Kamerleden moeten „altijd met mate” afstand houden tot lobbyisten. Ze mogen, zo staat in de regels, in ruil voor een aanbod van een lobbyist, geen beloftes doen over hoe ze zullen handelen. En onder zo’n aanbod worden ook gerekend „buitenlandse reizen die geheel of gedeeltelijk door lobbyisten worden bekostigd.” Lobbyisten zijn volgens deze regels niet alleen personen die werken voor een lobbykantoor, het zijn ook „anderen die een Kamerlid benaderen om op te komen voor bepaalde belangen”.

Dat de omgang met lobbyisten zo concreet in de integriteitscode staat, komt door GRECO, de Groep van Staten Tegen Corruptie, onderdeel van de Raad van Europa. Die dringt er al jaren op aan bij de Nederlandse overheid om er regels voor op te stellen.

Nu heeft het presidium, dat is het dagelijkse bestuur van de Tweede Kamer onder leiding van Kamervoorzitter Khadija Arib, daar gehoor aan gegeven. GRECO wees er ook meerdere keren op dat toezicht en handhaving van de integriteitregels in Nederland ontbreekt. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft Arib dat daar nog aan wordt gewerkt.

Afgelopen week werd er al wel aangekondigd dat er een onafhankelijke adviseur komt die Kamerleden van advies kan voorzien over integriteitszaken. Dat is dus alleen als ze daar zelf om vragen. Jacqueline Biesheuvel-Vermeijden, van 2004 tot 2015 Griffier van de Tweede Kamer, zal Kamerleden vanaf januari schriftelijk advies geven op vertrouwelijke basis. Het is vervolgens aan Kamerleden om te bepalen of ze dat advies openbaar willen maken. Van de adviezen zal in ieder geval een geanonimiseerd jaarverslag gepubliceerd worden.

De regels over de omgang met lobbyisten zijn de enige nieuwe toevoeging aan de gedragscode integriteit, die sinds vorige week online staat. De veertien pagina’s met integriteitsregels uit 2014 zijn samengevat tot drie en een half pagina, inclusief toelichting door de Kamervoorzitter.

Daar staat in dat Kamerleden het algemeen belang altijd boven het persoonlijke belang dienen te stellen. Kamerleden dienen zich te onthouden van „gedragingen die het gezag of de waardigheid van de Kamer in ernstige mate schaden.”