Lang leve het kantoor
Vertel het maar niet door aan mijn collega’s, maar eigenlijk mis ik het kantoor voor geen cent. De dagelijkse trip ernaartoe lijkt na twee maanden thuiswerken een langvervlogen dwangneurose. En als ik einde middag zó de zon in rol, wordt de heimwee er niet bepaald groter op. We zouden wel gek zijn als we weer teruggaan naar oude werkroutines straks. Er zijn echt betere manieren om een derde van je doordeweekse leven door te brengen.
Toch lijken me de doodverklaringen van het kantoor nogal onwenselijk. Twitter kondigde laatst aan dat de meeste medewerkers ook na de crisis permanent thuis mogen werken. De oprichter denkt dat sommige medewerkers nooit meer op kantoor hoeven komen. Mark Zuckerberg verwacht dat de helft van alle Facebook-medewerkers uiteindelijk op afstand kan blijven werken. Het kan hun grootste disruptieve innovatie aller tijden zijn, als anderen hun voorbeeld volgen.
Maar de laatste jaren hebben we wel geleerd om plannen van deze bedrijven die als visionair worden verkocht met een korreltje zout te nemen. Dat lijkt ook nu een goed idee.
Om te leren van collega’s, voor het voelen van een gedeeld doel met een groep gelijkgestemden is Zoom geen vervanging
Het kantoor blijkt, zeker in crisistijd, de grote gelijkmaker. En Zoom de grote ongelijkmaker. Bij zo’n videovergadering zit de ene collega in een zonnig buitenhuis aan de Kaag, en de ander driehoog tussen de etensresten. Op kantoor zit iedereen onder hetzelfde middelmatige systeemplafond, heerlijk. In het thuiskantoor wordt iedereen een atomaire zzp’er. Of dat goed is voor het inlevingsvermogen tussen baas en werknemer is zeer de vraag. De eerste massaontslagrondes per Zoom zijn al geweest in de VS.
We weten uit de wetenschappelijke literatuur over wat mensen ten diepste motiveert dat voldoening in je werk draait om drie begrippen: autonomy, mastery, purpose – zelf kunnen beslissen over je dagindeling, ergens beter in worden, en het nastreven van een hoger doel. Autonomie ontbrak pre-corona waarschijnlijk te veel, daarvoor is het thuiskantoor een zegen. Maar om te leren van collega’s, voor het voelen van een gedeeld doel met een groep gelijkgestemden is Zoom geen waardige vervanging van de fysieke werkplek.
Het kantoor moet worden heruitgevonden, niet afgeschaft. Medewerkers moeten zich er onderdeel voelen van een groep, het moet een plek zijn voor ideeënuitwisseling, teambuilding, samenwerken én focus. Het moet groener, frisser, de koffie en het eten beter. Het mag misschien ook kleiner zijn omdat thuiswerken voor bepaalde taken zeker beter is. Her en der werd ook voor corona al flink geëxperimenteerd, ook bij Big Tech, dus de omslag moet niet al te moeilijk zijn.
De toekomst van werk is ineens hier. Het compulsieve forenzen mag in 2020 achterblijven. De flexplek waar alles in alles overloopt, tot een grijze, stressvolle en eenzame brij is dood en blijft hopelijk dood. Maar lang leve het kantoor.