WHO: eerste golf lang niet voorbij
Veel Europese landen versoepelen alweer, terwijl de Wereldgezondheidsorganisatie vreest dat er nieuwe uitbraken volgen.
Met argusogen kijkt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) naar de versoepeling van het coronabeleid in landen die het ergste achter de rug lijken te hebben. Europa, Noord-Amerika en ZuidoostAzië kregen maandag een speciale waarschuwing van Mike Ryan, directeur noodsituaties. Denk niet te makkelijk dat je er al bent, zei hij tijdens een persconferentie vanuit Genève.
Wat volgde was een les over golven en pieken. „We mogen niet aannemen dat het aantal besmettingen in de eerste golf [..] alleen maar zal blijven dalen”, zei Ryan, „en dat we daarna een paar maanden tijd krijgen om ons voor te bereiden op een tweede golf. Er kan een tweede piek komen in déze golf.”
Er waren de laatste dagen voorbeelden genoeg van mensen die het afstand houden niet meer wilden opbrengen. Denk aan de volle Nederlandse stranden op Hemelvaartsdag en in de Verenigde Staten afgelopen weekend. Of de achttien Duitsers die besmet raakten op een besloten feestje in een restaurant in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Hoewel de restauranteigenaar volhoudt dat alle voorschriften zijn nageleefd, zijn er ook berichten dat bezoekers handen hebben geschud en onvoldoende afstand hielden.
Ook Europese overheden raken ongeduldig en nemen in hoog tempo – eigenstandig of bilateraal – besluiten om hun grenzen gedeeltelijk te heropenen of binnenlandse verplaatsingen weer toe te staan. Zo zoekt elk land naar kansen om het toerismeseizoen te redden en ook andere sectoren weer aan de gang te krijgen. Het gevolg: een lappendeken aan versoepelingen.
Negatieve reisadviezen opheffen
Volgens het Duitse persbureau DPA wil de Duitse regering per 15 juni de negatieve reisadviezen voor 31 Europese landen opheffen, indien het aantal ziektegevallen dat toelaat. Het gaat om de lidstaten van de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk, IJsland, Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein. Woensdag zou hierover het besluit vallen. Zuid-Europese landen, waar het toerisme vaak goed is voor wel 10 procent of meer van het bruto binnenlands product, willen vanaf juni weer buitenlanders verwelkomen.
In Griekenland, dat door vroeg ingrijpen een relatief lichte virusuitbraak had, wordt nu alvast geoefend met binnenlands toerisme. Maandag zijn de veerboten naar de eilanden weer in de vaart genomen, met een limiet aan het toegestane aantal passagiers. De overheid heeft de btw op de kaartjes gehalveerd, om het reizen aan te moedigen. In de restaurants moeten gasten afstand houden en draagt de bediening mondkapjes. Vanaf 15 juni zijn buitenlandse reizigers weer welkom.
Er kan ook een tweede piek komen in déze golf
Italië laat vanaf volgende week woensdag weer buitenlanders binnen en staat vanaf dan ook het reizen tussen regio’s toe. De Spaanse regering besloot maandag om per 1 juli de verplichte twee weken thuisquarantaine voor inreizigers op te heffen, waardoor het land weer aantrekkelijk voor toeristen moet worden.
Slowaakse burgers mogen binnenkort voor 48 uur naar acht Europese landen reizen zonder dat zij een negatieve test moeten kunnen laten zien of in quarantaine hoeven. Montenegro, dat zichzelf tot eerste coronavirusvrije land van Europa heeft uitgeroepen, laat vanaf maandag burgers toe uit landen die minder dan 25 besmettingen per 100.000 inwoners tellen (Nederland haalt dat niet).
Veilige landen
De Spaanse minister van Buitenlandse Zaken Arancha González Laya riep dinsdag op tot een gezamenlijk beleid voor lidstaten van de Europese Unie (waartoe Montenegro nog niet behoort). Zij pleitte voor een gemeenschappelijke definitie voor veilige landen, zowel om naartoe te reizen als om burgers uit te ontvangen. Los van de duidelijkheid die dit biedt, zorgt het ook voor een gelijk speelveld voor toeristische bestemmingen. Het helpt voorkomen dat landen in de race om toeristen te trekken sneller versoepelen dan wijs is.
De WHO blijft intussen waarschuwen. Tijdens de Spaanse Griep was er ook een tweede piek, zei Mike Ryan maandag. „We moeten ons ervan bewust zijn dat het virus elk moment weer voor uitbraken kan zorgen.” Daarom moeten landen voldoende maatregelen op het gebied van sociale afstand, controle en testen in stand houden.
Hij wees erop dat de wereld nog midden in de eerste golf zit. „In deze fase breidt de ziekte zich nog steeds vooral uit”, zei hij, doelend op Latijns-Amerika en Zuid-Azië. Brazilië heeft met 375.000 bevestigde gevallen de grootste uitbraak op de Verenigde Staten na, in India staat het totaal op bijna 150.000.
Er zijn ook landen die versoepelen terwijl de piek nog moet komen. Zuid-Afrika, dat een hele strenge lockdown hanteerde, geeft vanaf 1 juni de meeste sectoren weer de ruimte, om verdere economische schade te beperken. Maar „het risico op een enorme stijging van het aantal besmettingen is groter dan ooit”, zei president Ramaphosa erbij.
„Alle landen moeten zeer waakzaam blijven en klaar staan om snel besmettingen op te sporen, zelfs als zij succesvol zijn geweest in de bestrijding”, benadrukte WHO-epidemioloog Maria van Kerkhove maandag. „Als dit virus de kans krijgt, zal het voor een uitbraak zorgen.”
Denemarken voerde maandag een voor zover bekend unieke versoepeling in. Daar mogen inwoners van de andere Noordse landen en Duitsland zich vanaf nu bij hun geliefde in Denemarken voegen. Zij hoeven geen test te laten zien of in thuisquarantaine, maar alleen per brief te verklaren dat de relatie serieus is.