‘Tweedeling dreigt bij aardgasvrij wonen’

In Nederland is veel steun voor duurzaamheid, maar twijfel over aardgasvrij wonen. Richt je meer op de twijfelaars, zegt het SCP.

De overheid moet haar voorlichting over aardgasvrij wonen meer richten op de voorzichtige burger. Die suggestie doet het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dinsdag na onderzoek onder 2.384 Nederlanders. Nu gaat de aandacht overwegend uit naar een kleine groep voorlopers.

De studie over het aardgasvrij maken van het eigen huis is de eerste van een reeks SCP-onderzoeken naar de houding van Nederlanders over de energietransitie. Er blijkt uit dat steun voor ‘aardgasvrij’ niet vanzelfsprekend is. Van de ondervraagden schaart 49 procent zich achter het streven in 2050 alle woningen aardgasvrij te maken. Een veel grotere groep burgers (ongeveer driekwart) maakt zich zorgen over klimaatverandering, en wil zuiniger en duurzamer met energie omgaan.

46 procent van de huizenbezitters is wel bereid afscheid te nemen van verwarming op aardgas zodra de cv-ketel aan vervanging toe is, maar voelt ook hindernissen. Zij zijn onzeker over de alternatieven voor aardgas, zoals een warmtepomp of een warmtenet. Ze „wachten totdat de overheid met meer informatie komt”, aldus het SCP. „Daar ligt voor de overheid een duidelijke taak weggelegd.”

Slechts 6 procent van de huizenbezitters staat volgens het Planbureau bij al die onzekerheid te popelen om van het gas af te gaan. Deze „overtuigde voorlopers” zijn vaak hoogopgeleid, hebben geen geldzorgen en zijn zelfverzekerd over de technische opties. Volgens het SCP krijgt deze kleine groep veel aandacht van de overheid.

De onderzoekers suggereren een alternatieve benadering. De overheid zou zich ook kunnen richten op burgers die moeite hebben om hun woning te verduurzamen, en juist het meeste baat hebben bij een aardgasvrij huis – zoals door een lagere energierekening. Anders is het „mogelijk dat degenen die nu al minder goed af zijn, er nog verder op achteruitgaan”.

Volgens het SCP ligt een tweedeling in de samenleving op de loer. Mensen met een beperkt vertrouwen in de overheid, met geldzorgen, ouderen en lageropgeleiden zijn minder enthousiast over de energietransitie.

Het onderzoek is uitgevoerd vóór de coronacrisis. Die kan de verschillen vergroten, waarschuwt het SCP. „Het is mogelijk dat [...] de groep die om uiteenlopende redenen dreigt achter te lopen zal blijven groeien.”