Neem deze keer echt eens een risico, Rutte
Mark Rutte kan iets – ik noem het complimentverdedigen. Bij complimentverdedigen ontwapen je opponenten door ze onverwacht te overladen met lof. Ik heb diverse politici aangebrand naar een etentje met hem zien vertrekken. Na afloop is de reden voor hun aangebrandheid zelden veranderd, maar hun opvatting over Rutte wel. Hij overlaadt het breekbare ego van zijn tafelgenoot met zoveel complimenten dat hun meningsverschillen eindigen als voetnoten bij hun gesprek.
Nu kan Nederland in de Europese Unie wel wat van het complimentverdedigen van de premier gebruiken. Nadat Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) vijandigheid opriep omdat hij niet meteen wilde meebetalen aan coronabestrijding in Italië en Spanje, sprak een ruime meerderheid van de Tweede Kamer steun aan Hoekstra uit: geen gezamenlijke EU-leningen. Elk land zijn eigen schuld (dikke bult). Het onderstreepte hoe eurosceptisch dit land nu is: naast PVV, FVD, VVD, CDA, CU en SGP steunden ook SP en PvdD een motie hierover van Pieter Omtzigt (CDA).
‘Mark Cameron’: in hoge regionen van VVD en CDA hebben ze allang door hoe link dat is
Toch is dit een achterhoedegevecht. De Duitse bondskanselier Angela Merkel, Ruttes vaste bondgenoot in Europese geldzaken, wil Europa bijeenhouden door als EU honderden geleende miljarden te schenken aan Zuid-Europa. De Europese Commissie denkt vergelijkbaar. Het kabinet zit in een verzetsgroepje met Denemarken, Zweden en Oostenrijk, maar onzeker is of deze drie standhouden. Wat dreigt is Nederland als het nieuwe Verenigd Koninkrijk. Mark Cameron.
In hoge regionen van VVD en CDA hebben ze allang door hoe link dit is. Diep bezorgde kopstukken. Als ze te gemakkelijk toegeven in Brussel worden ze in Den Haag besprongen door de rechtse en linkse oppositie. Als ze de Europese besluitvorming te lang ophouden vergroten ze de weerzin in Italië, Spanje en Duitsland. Dan verplaatst het beslismoment zich naar het najaar, als de verkiezingscampagne hier al sluimert, met mogelijk Rutte en Hoekstra als lijsttrekker. Geen best klimaat om de Kamer (en eigen fracties) te overtuigen van een ongemakkelijk akkoord.
Evengoed pleiten veel stemmen voor die laatste optie. Het idee is dan dat een compromis technisch zó ingewikkeld is dat het geld voor Zuid-Europa wel vrijkomt maar Nederland dit kan verdoezelen. Een nederlaag in het donker. Grondlegger van de Unie gedegradeerd tot bang EU-landje.
Maar als je Rutte bent, en wekelijks verschijnen peilingen die jou een enorm coronakrediet toekennen, moet je dan de eigen bevolking, en eigen kiezers, niet één keer durven trotseren? Je kunt ook zeggen, zonder complimentverdedigen, waar het op neerkomt: dat dit handelsland eenvoudig een te groot belang bij de EU heeft om elk onvermijdelijk compromis te behandelen als ondermijning van de natie. Tom-Jan Meeus (t.meeus@nrc.nl; @tomjanmeeus) schrijft op deze plek een wisselcolumn met Lotfi El Hamidi.