Rutte verzwijgt hoeveel Nederland aan de euro verdient

Nederland zal meewerken aan het Europese herstelfonds. Het wordt tijd dat Rutte eerlijk is tegen de kiezer, betoogt Melvyn Krauss.

Er is een oude grap over de arbeiders in Sovjet-Unie en die gaat ongeveer zo: „Wij doen net of we werken en de staat doet net of ze ons betaalt.” Dit verwacht ik ook van de onderhandelingen tussen het noorden en het zuiden van Europa over het herstelfonds van 500 miljard euro ten behoeve van de EU-lidstaten die zwaar getroffen zijn door het coronavirus. De noordelijke landen, zoals Nederland, zullen net doen of ze voorwaarden aan de subsidies eisen en het zuiden zal net doen of daaraan voldaan wordt.

Het is allemaal één schertsvertoning! Het is ondenkbaar dat premier Mark Rutte bondskanselier Angela Merkel zou tegenwerken in haar grote initiatief tot solidariteit met het zuiden, zo’n belangrijk onderdeel van haar komende nalatenschap. De Nederlandse premier zal voorwaarden stellen om zijn gezicht te redden bij het calvinistische Nederlandse electoraat; volgend jaar zijn er in Nederland Tweede-Kamerverkiezingen en Rutte wil een vierde achtereenvolgende termijn minister-president zijn.

Zoek de ontsnappingsclausules in de kleine lettertjes van het akkoord over het herstelfonds waardoor de zuiderlingen zich onder de voorwaarden uit zullen kunnen wurmen.

Iedereen zal blij zijn. Merkel mag haar moedige initiatief tot solidariteit met het zuiden nemen, de Italianen krijgen min of meer zonder voorwaarden hun geld en Rutte mag zijn gezicht redden voor de verkiezingen van volgend jaar. Zo werkt Europa.

Toch vraag ik me af waarom de Nederlanders in deze poppenkast zo graag de rol van nationalistische krentenwegers op het wereldtoneel spelen als zelfs de Duitsers pal staan voor Europa.

Bondsdagvoorzitter Wolfgang Schäuble (CDU), een van de leidende Duitse begrotingshaviken in de schuldencrisis in de eurozone van 2010-2015, zei laatst: „De Duitsers hebben een overkoepelend eigenbelang om Europa weer op de been te brengen.” Als Schäuble dit kan inzien, waarom de Nederlandse politici dan niet?

Voor Nederlandse politici als oudminister Jeroen Dijsselbloem (Financiën, PvdA) en zijn opvolger Wopke Hoekstra (CDA) is overdracht van middelen naar het zuiden zo’n obsessie dat ze vergeten lijken dat hun land met of zonder die overdracht dik aan Europa verdient. Dankzij de euro kunnen de Nederlanders tegen een zeer gunstige wisselkoers exporteren. Het Nederlandse concurrentievermogen op de wereldmarkt komt niet omdat de Nederlandse werknemers zo productief zijn of de Nederlandse zakenlui zo slim – het komt omdat Nederland tot een muntunie behoort waardoor het tegen een zeer gunstige wisselkoers kan exporteren. Het land heeft geluk!

De Nederlandse politici zetten de zuiderlingen weg als ‘zakkenvullers’ – maar door de euro te drukken zorgt juist het zuiden voor de Nederlandse concurrentiepositie op de wereldmarkt. Zonder de zuiderlingen in de euro zou de Nederlandse export tegen een veel ongunstiger wisselkoers moeten concurreren en waren de Nederlanders minder rijk.

De Nederlanders zijn tegen ‘gratis geld’, maar ze lijken geen bezwaar te hebben tegen gratis exportsubsidies voor Nederlandse producten.

Ook het herstelfonds bevat gratis exportsubsidies voor de Nederlandse export naar het zuiden, maar daar hoor ik de Nederlandse politici niet over. Zo zullen Nederlandse bouwbedrijven in Italië heel wat bedrijvigheid uit de subsidies bekostigd zien worden. De overdracht van middelen is geen eenrichtingsverkeer.

Door het verborgen element van exportsubsidie in het herstelfonds wordt het verzet van de ‘Zuinige Vier’ – Nederland, Denemarken, Zweden en Oostenrijk – echt muggenzifterij. Ze lijken op de bijziende kruideniers in de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog die tegen de zeer succesvolle Marshallhulp waren. Van die hulp profiteerden de VS en Europa allebei, net als Noorden Zuid-Europa allebei zullen profiteren van het herstelfonds gesteund door Frankrijk en Duitsland.

Waarom gooien de Nederlanders, die zoveel geld aan de euro verdienen, het op een akkoordje met Denemarken en Zweden, voor wie niet eens iets op het spel staat? Ze zijn geen lid van de euro.

Mark Rutte is een slimme politicus. Voor het Nederlandse volk is het jammer dat hij aan de verkeerde kant van de geschiedenis meent te moeten staan om een vierde ambtstermijn te behalen. Wanneer speelt Rutte eindelijk open kaart met de Nederlanders en zegt hij hun hoeveel geld hun land aan het lidmaatschap van de euro verdient? Misschien zien de Nederlanders de zuiderlingen dan niet meer als ‘zakkenvullers’ en gaan ze hen beschouwen als nuttige en productieve partners in het grote Europese project.

is een senior fellow aan de Hoover Institution van Stanford University in Californië.