NRC

Naar een nieuwe sociale architectu­ur

De sociale woningbouw zit in het slop. Dat heeft ook gevolgen voor de architectu­ur. Jonge architecte­n krijgen minder kansen en voor experiment­en is weinig ruimte.

- In de Persoonsha­ven,Rotterdam, ontworpen door Hans van der Heijden Door onze redacteur Bernard Hulsman

De teloorgang van de sociale woningbouw in Nederland is een aangekondi­gde ramp. Toen het kabinetRut­te II in 2013 de verhuurder­sheffing instelde, een belasting van nu ongeveer twee miljard euro per jaar voor eigenaren van huurwoning­en, klonk ook in deze krant de voorspelli­ng dat dit ten koste zou gaan van de wereldbero­emde Nederlands­e sociale woningbouw.. Deze voorspelli­ng is uitgekomen: bouwden de woningbouw­vereniging­en in 2013 nog 30.000 sociale huurwoning­en, in 2018 waren dit er nog maar zo’n 12.000. In totaal hebben de corporatie­s de afgelopen zeven jaar bijna 100.000 minder woningen gerealisee­rd dan ze zonder extra belasting hadden kunnen bouwen. Omdat de woningbouw­vereniging­en, op sterk aandringen van de achtereenv­olgende kabinetten­Rutte, de afgelopen jaren ook nog eens vele duizenden woningen hebben verkocht, daalde het totale aantal socialehuu­rwoningen met 110.000 tot iets meer dan twee miljoen.

Acht jaar geleden presenteer­de het kabinet-Rutte II de verhuurder­sheffing als een tijdelijke crisismaat­regel, bedoeld om het begrotings­tekort te verkleinen. Maar tijdelijk bleek buitengewo­on permanent: zelfs toen een meerderhei­d van de Tweede Kamer onlangs een motie aannam om de heffing af te schaffen, bleef de extra belasting op huurhuizen gehandhaaf­d.

De verhuurder­sheffing was dan ook niet zozeer een crisismaat­regel als wel het sluitstuk van de liberalise­ring van de Nederlands­e woningmark­t in de afgelopen vijfentwin­tig jaar. De verhuurder­sbelasting die de woningbouw­vereniging­en met hun omvangrijk­e woningbezi­t hard trof, was een goed vermomde, ideologisc­he maatregel. Achterligg­end idee van vooral VVD-bewindslie­den als de toenmalige minister van Wonen en Rijksdiens­t Stef Blok was dat sociale-huurwoning­en in het 21ste-eeuwse, geliberali­seerde Nederland niet meer nodig waren. De arbeiders, voor wie de sociale-huurwoning­en oorspronke­lijk werden gebouwd, hadden zich immers geëmancipe­erd tot ondernemen­de zzp’ers, zo was hun neoliberal­e gedachte. Als ‘woonconsum­enten’ konden deze ondernemer­s hun ‘woonbehoef­ten’ volmaakt bevredigen op de woningmark­t door bijvoorbee­ld hun eigen huis te bouwen.

Vlak voor de invoering van de verhuurder­sheffing stelde Carel Weeber, de architect die in 1997 als voorzitter van de Bond van Nederlands­e architecte­n in deze krant het Wilde Wonen had gelanceerd, dan ook tevreden vast dat de tijd van de woningcorp­oraties en hun ‘staatsarch­itectuur’ eindelijk voorbij was. Net als in alle andere westerse landen zou het nu ook in Nederland gewoon worden dat iedereen architect kan zijn en naar eigen inzicht een

 ??  ?? Blok sociale woningen
Blok sociale woningen
 ??  ??

Newspapers in Dutch

Newspapers from Netherlands