Ko Te Parekarangi o Waiarohi
Me he tangata hakoke koe ki Horohoro ki tiamuri rānei ki ētehi atu o ngā kāinga kai tērā takiwā ki tūā o Rotorua ka kitea rā e koe tētehi maunga iti nei e tūmatahao nā. Koia te manu tākaha, manu tūtei e ai ki ngā kaumātua onamata mō ngā whenua o Parekarangi huri noa taua whaitua. Ki kō atu ko te pane o Horohoro te māunga rangatira o tēnei whenua. Wheoi anō rā he wā anō ki a ia ā te wā tika.
Kua tae mai tēnei kōrero ki ahau. E rua ngā momo o tēnei tātai kōrero. Wheoi anō anei tēnei. I kaha nōhia ēnei takiwā o te waiariki e ngā uri o Tūhoromatakaka. Ki runga o Te Pukeroa rātau noho ai, ko ētehi anō ki te pūtake o Moerangi whaihoki ki tēnei pīhi whenua o Parekarangi anō nei e noho ana, koia ko Ngāti Huarere he uri nō tēnei tupuna onamata heke iho i a Tūhoromatakaka, te mātāmua
Ā a Tamatekapua.ā A kāti ki tūā o Te Whetungū rātau noho ai.
Ko Ruamano te rangatira i tēnei wā. Koia te uri nui i heke iho i a Huarere. Ko te wāhi e tu ai tō rātau pā taunaha āhua pā tata ki ngā whenua o Ngāti Raukawa. Ehara i a rātau ngā uri o Tamatekapua. He uri kē rātau nō Hoturoa, te rangatira nui o Tainui waka, Tainui tangata. Nā te mea he rangatira nui ia ka whakamanuwhiringia e ia ngā rangatira huhua o taua takiwā. Ko Whaita tētehi. Nō Ngāti Raukawa tēnei amokura. Kāti. Ko Waiarohi te mākau rangatira o Ruamano e noho āīō kau ana rātau ko te hūnuku ki tēnei whenua. Ka puta mai he pioi, ehara kē, te kitehanga tuaruatanga ko Whaita kē he kanohi mōhio. E nau mai ana ki te pahi haere nei. He tikanga nui tēnei onamata, kia rangimārie ai ngā whenua. He ahakoa e mea ana ko te ūmanga nui o nehe he riri, tērā anō ētehi o ngā rangatira e noho puku ana.
Ka moe te manuwhiri, ka huri ngā rangi, ngā wiki, ā, nā wai rā kai te takiwā te kōrero kua taea a Waiarohi e Whaita.
He ahakoa tēnei tinihanga e moho nei tō tātau rangatira a Ruamano. Ka roa te tinihangatanga o Ruamano e Whaita me Waiarohi, ka tae te kōrero ki te hoi taringa o Ruamano. Kua mōea tana mākau e tana manuwhiri. Koropupu kau ana te wera o te puku engari e noho manuwhiri nei a Whaita. Ka tatari ki a wehe ia otīā rātau ko tana hūnuku. Ka rūnanga ngā hōkai taumata ki te whakatakoto rautaki ki te patu i ngā heahea. e, kai te rīnoi ngā whēkau, wheoi anō rā ka tāmi e Ruamano te hiahia ki te hahau i a Whaita. Ka noho i te rangatira nei ka whākina e ia te rautaki a ōna toa. Ka wehe ia. Ka puta a Whaita i te pā taunaha e ahu ana te ihu ki te kāinga engari mā huarahi kē atu kai patua rātau ko āna tangata. E noho ana te kokoti, kai te tatari, kai te tatari, kāore rawa i puta mai. Ka oma ngā pūniho ka rokohanga a Whaita ki huarahi kē atu. Ka riria rātau. Ko Whaita me te tokoiti i ora koia nei ngā manu kāwhaki. Nā tēnei parekura nui ka tīhaea rawatia te tarouma o Waiarohi. He mōhio nōna ka kore tana matahīapo e hoki mai ki ōna ringaringa. Nō reira kua takahia e ia ngā mānia, he whakangākau nōnā ki tāna tahu, kai te tangi, kai te āuē, nā tēnei āhuatanga whakamomori, ka tapā tētehi wāhi ko Te Parekarangi o Waiarohi. E whakamomori ana te ngākau ki a rere i te pari, ka tapā anō tētehi wāhi ko Te Hereherenga. I tapangia nā runga i te hereherenga o ōna waewae me ōna ringaringa kia kāua ia e rere i te pari. Ka nahanaha te ngākau ka murukehu tonungia tō tātau tupuna i ōna whenua. Ka piki ki te taumata o tētehi maunga ka hāpa rangi ki ngā atua ki te whakahoki i tana whaiāipo ki a ia. Nā reira ka tapangia te māunga ko Te Hāparangi. Kāore i rite ki ngā tuhinga a te Hākipia ka moe tahi rāua, e kao. Ko te rite ia ki te tāwhao e pōtere kau i te wai kua kawea atu tana tangata ki pāmamao kāore i hoki mai.