E hīhiri anō ai te mauri ora o te whenua
Kāore i ārikarika ngā tau ngerongero a Paengaroa South 3 e noho pāeko ana kua tū te atarau ki runga ki a ia e pūhakehake anō ai ngā whenua tūpuna hai whenua matomato e rangatira anō ai te iwi, e ai ki te tiamana taratī ki a Michele Hawe. He whakamihi nānā ki Te Puni Kōkiri Whenua Māori Fund nā rātau te pūtea tautoko e hīhiri anō ai te mauri ora o te whenua.
“He waerenga tēnei nā Rangitihi. Wheoi anō heke iho tātau katoa i tētehi kuia kaha nō Tainui i moe Te Arawa ai. Kai kōnei ngā tātai kōrero kai tēnei whenua rangatira.”
E ai hoki ki tētehi o ngā mema taratī o tēnei whenua ki a Jimi Mclean, kai te toru tekau mēneti te tawhiti o tēnei whenua i Tauranga.
Kua rua tekau o ngā tau tēnei whenua e noho puku ana. “He pāmu tēnei pōraka nā wai rā ka whakahuri hai whenua whakatupu rākau paina. “Ko te tino rākau i whakatupuria e rātau ko te eucalyptus, nā wai rā ka tupu ururuangia te whenua ki te pereki pere, nā wai rā ka kore te kamupene e utu i tana reti, kātahi ka pēkerapu atu, whaihoki ka puta ia i te whenua. Kāore i hoki mai. Nā reira i whati ai te tāhūhū o te whenua.”
Nō te tau e rua mano kotahi tekau mā whitu i whakauru mai a Jim ki tēnei ohu hai taratī.
Ko te mahi tuatahi māna me āna hoa taratī ko te utu i ngā nama kaunihera, ngā reti ko te nama whakahaere a Te Tumu Paeroa, ka oti ana he whakatakoto rautaki kia parea atu ngā tarutaru.
“Ko tētehi nama e iwa tekau mano tāra ko te tikanga o tēnei nama hai tārake rākau he ahakoa taua nama, he kotahi tekau mā toru mano anake ki te pēke pūtea. Nā reira ka rere te tono ki te hāpori, kātahi ka puta mai tētehi tangata mahi wāhie ā ngā mutunga wiki me tētehi tangata pāmu.
“Ko te painga he kau āna – ko tā mātau he tuku i te mahi whenua ki ngā kau mā rātau ngā pereke pere e tāmoe. Ko te kaupapa tuarua, he titiro ki ngā pukapuka, tino ora nei mātau i Western Bay Council ka whakaengia e rātau ki te muku i ngā rēti tawhito.”
Kai te arahina rātau e te pou matua whakahaere mā Te Puni Kōkiri ko Margaret (Marg) Courtney.
Hai tā Michele: “Nā Te Puni Kōkiri e whakamātau ai ō kanohi ki ngā hua e takoto noa ana i raro i ngā weta tawhito. Nā Marg me te pūtea tautoko i whakapūare ai te whatitoka ki a Glenn Hawkins & Associates, nā rātau i ako mātau ki te whakatū wānanga whakapakari pūkenga e tika ana ki te whakahaere whenua.
“Nā rātau hoki ētehi puna awhina. Ko tētehi o aua puna he māhere mahi. E whakahīhī nei mātau, ā, taihoa e tae ki te pōari kia kitea e rātau ngā mahi kua oti nei i a mātau te wānanga, nā ko ētehi he kaupapa rākau Māori, he tupu pere, he tupu hua kiwi , tērā pea hoki ko te whakatū kāinga.
“Ko te mea kē e whati kō nei mātau ki a rangatira te whenua hai whenua ora mō ā tātau tamariki me ngā mokopuna, ā, tāria te wā tika ka tukuna te rākau whakahaere ki a rātau.”
Kai te pirangi rapu ō ake whenua? Tēnā whāia tēnei hononga e tae koe ki TUPU NZ tētehi puna mātauranga nui, puna awhina hoki. https://www.tupu.nz/